İdrarda Kan Görülmesi (Hematuri)
- Sık Sorulan Sorular
- İdrarda kan görülmesi tehlikeli bir hastalık mı?
- İdrarda kan görülmesi tedavi edilmezse ne olur?
- Ne zaman doktora başvurmak gerekir?
- Daha çok kimlerde görülür?
- Sigara ve alkol kullanımı kanda idrar görülmesine neden olur mu?
- Tüketilen gıdalar idrarda kana neden olur mu?
- Hangi ilaçlar idrarda kan görülmesine neden olur?
- İdrarda kan görülmesi durumunda hangi bölüme başvurmak gerekir?
Hematüri, idrarda kan hücrelerinin (akyuvar, alyuvar) görülmesi hastalığıdır. Normalde idrarda görülmemesi gereken bu kan hücreleri bir hastalığı habercisi olabildiği gibi bazen hiçbir neden yokken de ortaya çıkabilir. Oldukça sık karşılaşılan bir hastalık olup her yaşta kadın ve erkekte gözlemlenebilir.
Hematüri ile iki şekilde tespit edilir mikroskobik hematüri ve makroskobik hematüri. Mikroskobik hematüriyi çıplak gözle göremeyiz ancak laboratuar ortamında teşhis edilebilir. Makroskobik hematüri çıplak gözle fark edilir, idrar kola veya çay rengindedir.
İdrarda Kan Görülmesi Hakkında
İdrarda kan görülmesi bazen hiçbir neden yokken ortaya çıkabildiği gibi bazen de altında yatan ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Bu hastalık idrar yollarında bir yerden böbrekler, mesane, idrar yolu ve üretradaki fonksiyonel bozukluklardan kaynaklanabilir. Hematüri bazen çok masum seyreder. Mikroskobik hematüri türünde kişi fark etmeden bu hastalığı geçirip iyileşebilir. Şikayet ve belirti olmadığında tanı ve tedavi yapılamayacağından nedeni teşhis edilemez. Ancak gözle görülebilir olduğu durumlarda altta yatan nedeni bulmak için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
İdrarda Kan Görülmesi Nedir
Hematüri, idrarda kanın şekilli elemanlarına rastlanmasıdır. Mikroskobik düzeyde olabildiği gibi bazen de gözle görülür şekilde çay ve kola şeklinde idrar ile kendini belli eder. Cinsiyet fark etmeksizin her yaştan kadın ve erkekte görülebilir. Sık rastlanan hastalıklardan biridir. Altta yatan ciddi bir hastalık yoksa genelde hafif klinik tablo ile seyreder ve kendiliğinden geçer. Günlük aktiviteler, egzersizler, kullanılan ilaçlar, beslenme şekli bir nedene bağlı olmaksızın idrarda kan görülmesine neden olur. Doktora gitmekte fayda vardır yapılan tetkiklerin temiz çıkması sonucunda kendiliğinden geçmesi beklenebilir. İdrar yaparken yanma, ağrı, ateş ve karın ağrısı belirtileri arasındadır. Bu belirtiler ile birlikte idrarda kan görülmesi ile karşılaştığınız zaman doktora başvurmanız ilerleyen zamanlarda ortaya çıkabilecek önemli bir hastalığın erken teşhis edilmesi açısından oldukça önemlidir. Tanısı idrar tetkiki bilgisayarlı tomografi ve gerekli görüldüğü zamanlarda invaziv işlemler ile konur.
İdrarda Kan görülmesi Nedenleri
İdrarda kan görülmesinin nedenleri düşünüldüğünde genelde ilk akla gelen idrar yolu enfeksiyonudur. Ancak altta yatan ciddi hastalıklar bazen ilk olarak bu tanının konması ve ileri tetkike devam edilmemesi ile gözden kaçırılabilir ve daha da kötüye gitmiş olarak karşımıza çıkabilir. Belirtileri ile karşılaşıldığında bir hekime başvurulması tüm yakınmaların ayrıntılı olarak anlatılması ve eşlik eden başka bir hastalığın olması da atlanmadan hekimle paylaşılmalı, tanı ve tedavi sürecine yapılan tetkikler ile geçilmelidir.
İdrarın kırmız olması her zaman kanamaya işaret değildir. Kırmızı renkli yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi de idrarın renginde değişiklikler meydana getirebilir. Örneğin şalgam, pancar, kırmızı üzüm ve böğürtlen yenmesi idrarda renk değişikliği yapabilir. Cıva ve kurşun zehirlenmeleri de aynı şekilde renk değişimine neden olur. İdrarda kanama mı var yoksa renk değişikliği mi önce onun tespit edilmesi gerekir ondan sonra ileri tetkiklere geçiş yapılır.
Mesane ve Böbrek Enfeksiyonları
İdrarda kan görülmesinin en yaygın nedenleri idrar yolu iltihabıdır. İdrar yollarında meydana gelen iltihaplanma ağrılı idrar, ateş, sık sık idrara çıkma, idrarda kan görülmesi gibi nedenlerle kendini gösterir. Mesane enfeksiyonu, mesanede bakterilerin enfeksiyona yol açması ile oluşur. Tıp literatüründe sistit olarak bilinen mesane enfeksiyonu tedavi edilmediği takdirde ciddi klinik tablolara dönüşebilir.
Kadınlarda görülme oranı erkeklere göre daha fazladır. Bu da kadınlarda üretra kanalının erkeklere göre daha kısa olmasıdır. Kısa olması bakterileri genital yolda girerek iç organlara ulaşmasını kolaylaştıracaktır. Mesane iltihabının belirtileri idrar yaparken ağrı ve yanma hissi, yüksek ateş ve sık sık idrara çıkmadır. Hastada sık idrara çıkma hissi gelse de azar azar ve ağrılı yapacaktır. Tanılama esnasında belirtiler benzerlik gösterdiği için mesane tümörü, mesane taşları, genital enfeksiyonlar ile karıştırılabilir. Tedavisinde yapılan tetkikler sonucuna göre genelde antibiyotikler ile olmaktadır.
Böbrek enfeksiyonu, genelde idrar yollarında başlayarak böbreklere ulaşan bakteri veya virüslerin böbreklerde tutulum yapması ile görülür. Böbrek enfeksiyonunun belirtileri sırta vuran tek taraflı veya çift taraflı yan ağrıları, yüksek ateş, titreme, karın ağrısı, sık sık gelen aniden idrara çıkma isteği, bulanık idrar yapma ve idrarda kan görülmesidir. Tanısı kan ve idrar tetkikleri ile konan böbrek enfeksiyonunun tedavisinde, şiddetiyle orantılı olarak antibiyotik tedavisi başlanır. Böbrek enfeksiyonları tedavi edilmediğinde böbreklerde kalıcı hasara neden olur ve buradan kan yolu ile diğer iç organlara enfeksiyon taşınma riski vardır. Belirtilerden bir veya birkaçı ile karşılaşıldığı takdirde hemen bir doktora başvurmanız erken teşhis açısından çok önemlidir.
İdrar Yolu Taşları
İdrar yolu taşları, bazı minerallerin böbreklerde birikmesi sonucunda birleşerek kristalize bir yapıya dönüşmesidir. Böbreklerde oluşan taşlar idrar yolu içerisinde yer değişikliği gösterebilir. Genelde şiddetli ağrı ile kendini gösteren bu oluşumlar bazen hiçbir belirti vermez ve idrar yollarında tıkanmaya neden olarak böbreklerde çürümelere neden olabilir. Taşın bulunduğu bölgeye göre ağrının yeri değişiklik gösterebilir. Belin yan taraflarında kasıklarda veya uyluğun iç yüzeyinde görülen şiddetli ağrı böbrek taşının en belirgin belirtisidir. Tıkanma yaptığı yerlerde tahrişe neden olması sonucunda idrarda kan görülebilir. Röntgen, ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi idrar yolundaki taşlar tespit edilebilir. Taşın ebatı küçük ve kendiliğinden çıkacağı düşünülmüşse hastaya işlem uygulanmaz taşın düşmesi beklenir. Bunun yanında bol su içilmesi de süreci hızlandıracaktır.
Gulomerülonefrit
Glomerülonefrit, böbreklerin iltihaplanmasına verilen isimdir. Bazen ani bezen de ağır ağır ilerleyerek ortaya çıkan bu hastalık çok önemli bir hastalıktır ve tedavi edilmediği takdirde böbrek yetmezliği, böbrek kaybı ve ölüme neden olabilir. Böbrek yetmezliğinin nedenini saptamak için geçirilmiş hastalık öyküsünü irdelemek gerekir. Geçirilen solunum yolu enfeksiyonları, hepatit b ve romatizmal hastalıklar böbrek iltihabına neden olabilmektedir. Bunun yanında hiçbir neden yokken aniden de ortaya çıkabilir.
Belirtileri arasında idrarda protein kaybı olması, hematüri, hipertansiyon, hastada el, ayak, yüz ve gözlerde ödem vardır. Belirtilerden herhangi bir görüldüğü zaman acilen bir doktora başvurmalısınız. Tanılamada mikroskobik idrar tetkiki kullanılır, böbreklerden alınan parça biyopsi için gönderilir.
Tedavisi için öncelikle tam fizik muayene ve kan tetkikleri sonrasında altında yatan sebep irdelenir. Öncelikli hedef hastalığı geriletmekle birlikte böbrek iltihabını tedavi etmektir. herhangi bir şeye bağlı olmayan ani gelişen glomerülonefrit, uzun süren antibiyotik kullanımı ile hastalık tedavi edilebilir.
Prostat Büyümesi
Prostatın genetik çevresel etkenlerle zamanla büyümesidir. İdrar yollarında daralma olması prostatta idrar birikmesine neden olur. Burada çoğalan hücreler prostatın zamanla büyümesini sebep olur. Kullanılan ilaçlar, hastanın genetik öyküsü ve obezitedir. İyi huylu olan prostat büyümesi mevsime bağlı olarak semptomlarını tekrarlayabilir. Kış aylarında daha artan semptomlar ağrılı idrar yapımına neden olur. Hastalarda genel olarak şikayetler aniden ve sık sık idrara çıkma isteği, tıkanmalara bağlı olarak idrarda kan görülmesi, idrarın tam yapılamaması hissi ve yaparken yanma ve sızıların oluşmasıdır.
Bu belirtiler ile karşılaşıldığı durumlarda doktora başvurarak hastalığınızın tanılanması ve tedavi sürecine geçilmesi gerekmektedir. Tedavi edilmeyen prostat büyümesi ilerlediği takdirde ciddi klinik tablolar ile seyreden hastalıklara neden olabilir. İlaçla tedavi edilebilen prostat büyümesine hekimin gerek gördüğü durumlarda cerrahi müdahale de edilebilir. Tedavi edilmeyen prostat büyümeleri ise idrar yolu enfeksiyonlarının artmasına. Böbreklerde fonksiyonel bozukluğa, mesane taşı ve mesane kanseri gibi önemli hastalıkların görülmesine zemin hazırlar.
Bazı İlaçlar
Hematürinin oluşmasına yalnızca enfeksiyonlar neden olmamaktadır. Kullanılan bazı ilaçlar sonucunda da idrarda kan görülebilir. Bunlar kan sulandırıcı grubuna giren ilaçlar ve komudindir. Bu ilaçlar kullanılmaya başlandığı ilk zamanlarda vücutta kan akışını hızlandırır ve kanın yoğunluğunda azalmaya neden olur.
İdrara koyu renk veren ilaçlar çay ve kola rengine bürünmesine neden olabilir. İlacın kullanılması sırasında görülen kanlanma yalnızca bu nedenle olduğu anlamına gelmemektedir. İdrar yolu enfeksiyonu geçiriyor olabilirsiniz, böbreklerde ve idrar yollarında taş olabilir. Doğru teşhisin koyulması ve altında yatan nedenin tespit edilmesi için hematüri belirtileri işe karşılaştığınız durumda bir hekime başvurmanız gerekmektedir.
Böbrek Travmaları
Böbrek travmaları, yaralanmalar, trafik kazaları, bıçaklanmalar, karına darbe alınması, aşırı egzersiz yapma, kurşunla yaralanma gibi olaylar sonrasında açığa çıkar. Acilen tedavi edilmesi gereken bir durumdur, özellikle trafik kazaları bıçaklı ve ateşli yaralanmalar sonucunda damarlarda yırtılma olması böbrek fonksiyonlarının azalmasına ve daha da kötüsü böbrek kaybına neden olmaktadır. Belirtileri arasında şiddetli karın ve yan ağrısı, yaralar, hematüri görülmesidir.
Hekim tarafından yapılan değerlendirmeye göre tedaviye karar verilir. Kan ve idrar tetkikleri, lüzum görülen görüntüleme işlemleri ve alınan detaylı anamnez ile tanı konulur. İlaçlı tedavi şiddetine göre de cerrahi müdahale ile birlikte travma giderilmeye çalışılır.
Aşırı Egzersiz
Uzun süreli dinlenmeden egzersiz yapılması vücudumuza beklenilen sağlıktan ziyade daha da zarar vermektedir. Özellikle kas gelişimi için yapılan egzersizlerde kasların egzersiz sonrası dinlenir haldeyken geliştiğini hatırlatmakta fayda var. Aşırı egzersizin hematüri ile ilişkisine değinecek olursak, uzun süreli ve aşırı şiddetle yapılan egzersizler böbrek travmasına, böbrek sıkışmasına neden olmaktadır bunların sonucunda böbrek fonksiyonlarında yavaşlama görülmesi normaldir. Kalp hızı yüksekken ve vücut sürekli bir hareket halindeyken kan dolaşımının solunum sisteminde yoğunlaşması üzerine böbreklerde süzülme işlemi doğru şekilde gerçekleştirilmez. Süzülüm doğru şekilde yapılamaz bunun sonucunda da idrarda proteinürü ve hematüri gibi durumlarla karşılaşılır.
Bunun önüne geçmek için yapılması gereken vücuda dinlenmek için zaman vermek ve aşırı zorlamamaktır. Dinlenmeden yapılan egzersizler size fayda yerine daha da zarar verecektir. Zamanla kalp atım hızında yavaşlama, günlük aktiviteleri yerine getiremeyecek kadar aşırı yorgunluk olması bunlardan birkaçıdır. Her şeyin dengeli yapıldığı sürece verimli olduğunu unutmayınız.
Polikistik Böbrek Hastalığı
Böbreklerde yayılım yapan kistler sonucunda oluşan hastalıktır. Kendiliğinden veya bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Genetik faktörler en fazla görülen nedenlerinden biridir. En sık rastlanan kalıtsal hastalıklardan biridir. Kadın ve erkeklerde görülme sıklığı değişmemektedir. genç yaşlarda rastlanan hastalık genelde semptom vermemekte olup ilerleyen yaşlarda semptomların görülme oranı artmaktadır. Belirtileri arasında en göze çarpanları idrarda kan görülmesi ve şiddetli ağrıdır. Tanılama tetkikler, görüntüleme işlemleri ile konur.
İdrarda Kan Görülmesinin Belirtileri
İdrarda kan görülmesi mutlaka erken nedeninin tespit edilmesi gereken bir semptomdur. Çoğunlukla idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, böbrekte kist oluşumu, prostat büyümesi gibi iyi huylu hastalıklar nedeni ile karşımıza çıkmaktadır. Ancak bazen daha tehlikeli olan bir hastalığın habercisi olabilir. Bazı besinlerin de idrarda renk değişimine neden olacağı unutulmamalıdır. Doktora detaylı bilgi verilmeli, kan sulandırıcılar gibi sürekli kullanılan ilaçlarla ilgili de bilgi verilmelidir. Genel olarak alt abdomen bölgesinde ağrı, kesik kesik idrar yapma, sık sık idrara çıkma isteği, idrar yaparken yanma hissidir. Böbrek tutulumunun olduğu hastalarda ekstra olarak böbreklerde hassasiyet, yanlarda ağrı da görülebilir.
İdrar Yaparken Yanma
İdrar yolu enfeksiyonlarının en spesifik belirtilerinden biri olan idrar yaparken yanma ilk görülen belirtilerindendir. İdrar yollarında mesane ve böbreklerde bakteri veya virüsler nedeniyle meydana gelen enfeksiyonlar, idrar yaparken yanma, idrarda kan görülmesi, sık sık idrara çıkma isteği gibi belirtiler gösterebilir. Ek olarak kişide genel bir halsizlik hali eşlik eder. Belirtilerden bir veya birkaç tanesi ile karşılaşıldığı aman bir hastaneye giderek tetkiklerinizi yaptırmalı ve altta yatan nedenin belirlenip tedaviye sürecine geçilmesi gerekmektedir.
Ağrı Ateş Bulantı
Vücutta enfeksiyon varlığının en önemli belirtisi yüksek ateştir. Vücudun savunma sisteminin yeterli olamadığı durumlarda hastalık daha fazla hücreyi etkileyerek vücut ısısının artmasına neden olur. İdrar yolu enfeksiyonlarında, idrarda kan görülmesinde birlikte görülen yüksek ateşe eşlik eden ağrının bölgesi idrar yolu enfeksiyonlarını tanılanması önemli kriterlerdendir. Uzun süren bulantılar, alt abdominal bölgesinde görülen ağrılar tanılamada önemli yer tutmaktadır.
Böbreklerde görülen enfeksiyon ve polikistik böbrek sendromunda şiddetli yan ayrılarının olması böbreklerde tutulum yapmış olabileceğini akla getirir. Göz ardı edilen belirtilen, tanılamada geç kalınmış böbrek hastalıkları, ilerleyen evrelerde daha ciddi klinik tablolar ile karşımıza çıkabilir. Erken teşhisin çok önemli olduğunu unutmamalı belirtiler ile karşılaşıldığında istenen tetkikleri yaptırmalısınız.
İdrarda Kan Görülmesinin Tanı ve Teşhis Yöntemleri
İdrarda kan görülmesi, her zaman gözle görülebilir düzeyde değildir. İki türü vardır; mikroskobik hematüri ve makroskobik hematüri. Mikroskobik hematüri de idrara geçen kan çıplak gözle görülmez. Laboratuvar ortamında mikroskobik inceleme ile teşhis edilir.
Makroskobik hematüri, idrarın renginin çaya benzer şekilde koyu şekilde görmemizle teşhis edilebilir. Bazen bu değişiklikler besinlerden kaynaklı idrarın renginin değişmesi ile karıştırılabilir. İdrarda kan görülmesi şikayeti ile doktora başvurduğunuzda aldığınız besinlerle ilgili bilgi vermek gereksiz tetkikler yapılmasını önler ve kendiliğinden düzelmesi beklenir.
Fizik Muayene
Hematüri belirtilerinden (idrar yaparken yanma hissi, sık sık idrara çıkma, yüksek ateş, bulantı, ağrı) herhangi biri ile doktora başvurduğunuz zaman öncelikle tam bir fizik muayene yapılması gerekir. Bu muayene esnasında belirtilerle ilgili detaylı bilgi vermelisiniz. Genelde ağrının yeri idrarda kan görülmesinin neden kaynaklandığını teşhis etmekte ilk değerlendirilen semptomdur. Böbreklerde meydana gelen bir enfeksiyon nedeni ile hematüri görülmüşse ağrı yan taraflarda şiddetli hissedilir. Mesane ve idrar yolunda başka bir yerde görülen enfeksiyonlarda ise alt abdomen bölgesinde yoğunlaşan ağrı görülmektedir.
Tetkikler
Enfeksiyonun idrar yollarında olduğunu tespit etmek amaçlı yapılan en önemli teşhis yöntemi idrar tetkikleridir. Burada doktorun isteğine üzerine enfeksiyon şiddetli seyrediyor ise 24 saatlik idrar kültürüne de bakılabilir. İdrarda yüksek oranda çıkan lökositler idrar yolu enfeksiyonları için yeterli kriterdir. Bununla birlikte idrarda kan olup olmadığına karar vermek için hastanın yakınmaları arasında idrarda renk koyulaşması görülmemişse mikroskobik inceleme ile hematüri değerlendirilir. Her yakınlaştırmada 3 veya daha fazla eritrosite rastlanması hematüri teşhisi için kriterdir.
Bu tetkikler sonrasında hematürünin ve enfeksiyonun nereden kaynaklandığını bulmak için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme işlemlerine de başvurularak, altta yatan hastalık olup olmadığı, tutulumun hangi organda olduğuna karar verilir.
İdrarda Kan Görülmesi Risk Faktörleri
İdrarda kan görülmesi genel olarak 40’lı yaşlardan sonra sık rastlanan bir hastalıktır. Erkeklerde görülme oranı daha fazladır. Prostat büyümesinin en fazla görüldüğü yaş aralığı da yine 40 ve 50 yaş sonrası olduğundan idrarda kan görülmesi ile başvuran erkek sayısı kadınlara oranla daha fazladır. Kronik hastalıklar aniden gelişen durumlar için yaş için bir genelleme yapmak doğru değildir akut böbrek veya mesane hastalıklarına her yaşta rastlanmaktadır.
Sonda Kullanımı
Sonda kullanımı, doku hassasiyeti olan hastalarda işlemin doğru uygulanmadığı zamanlarda ve sık tekrar edilip zorlama yapılması ile kılcal damarlarda ve duvar epitellerinde tahriş sonucunda kanamalara neden olabilir. Bu kanama idrar ile birlikte dışarı atıldığı için enfeksiyondan kaynaklanan kanamalar ile karıştırılabilir. Hekimin kararı ile şüphelenilen durumlarda idrar yolu enfeksiyonu varlığını tespit etmek amacı ile tetkik yaptırmak gerekebilir.
Pelvik Radyoterapi
Radyoterapi tedavisinin üriner sistemde görülen yan etkilerinden biri de idrarda kan görülmesidir. En yaygın yan etkilerinden biri olmasa da mikroskobik incelemelerde kandaki eritrosit sayısında artışın olması hematürinin geliştiğini göstermektedir.
Radyoterapi alan hastalarda semptomlara yönelik tedavi yöntemi izlenir, üriner sistemde görülen kas spazmı ve buna bağlı görülen hematüri için düz kasları gevşetme amacıyla hastaya kas gevşeticiler verilir. Hastalardan bunlara ek olarak tedavi süresince bol su içmesi istenir.
Kronik Sistit
Sistit; mesanenin enfeksiyona yakalanmasına verilen tıbbi addır. Kadınlarda idrar yollarının erkeklere oranla daha kısa olması neden ile daha sık rastlanan bir hastalık olup, akut olarak başlar ve tedavi edilmezse zamanla kronikleşebilir. Belirtileri arasında sık sık idrara çıkma, ağrılı idrar yapma, hematüri ve idrarın hepsini yapamama hissi vardır. Ürologlar tarafından idrar tetkiki, sistoskopi (bir araç yardımı ile mesane içinin görüntülenmesi), idrar kültürü ile tanı konur. Müdahale edilmeyen ve belirtiler gözlemlenmesine rağmen hekime başvurulmayan sistit, zamanla kronikleşebilir ve idrar yolunda daha da ilerleyerek böbreklere zarar verebilir. Tedavisinde uygun antibiyotikler kullanılması sistitin ortadan kalkması için yeterlidir.
Kronik sistitte hastalığın belirtileri sürekli hale gelir, hasta bundan sonraki dönemlerde daha sık olarak aynı yakınmaları yaşar. Kronik sistite gerekli görüldüğü durumlarda cerrahi müdahale ile tedavi uygulanır.
İdrarda Kan Görülmesinin Komplikasyonları
Hematüri, müdahale edilmediği durumlarda daha da önemli hastalıklara neden olmaktadır. İdrar yaparken ağrı, yanma, sık sık idrara çıkma, değişen vakalarda böbreklerin tutulmasına bağlı olarak vücudun yan taraflarında ağrı ve yüksek ateş belirtileri ile kendini gösterir. Bu gibi durumlarda yapılması gereken evde geçmesini beklemeden bir ürolog tarafından muayene olup altında yatan nedenin tespit edilmesidir. Erken tanı ve teşhisin oldukça önemli olduğu idrarda kan görülmesi hastalığı ciddi klinik tablolara sahip olan mesane kanseri, interstisyel sistit ve kondilom hastalığına neden olmaktadır.
Mesane Kanseri
Mesane, böbreklerden süzülen idrarın depolandığı ve sahip olduğu kaslar ile birlikte dışarı atılmasını sağlayan organdır. Mesane tabakalardan oluşmaktadır. En iç tabakası kendine özgü hücreler ile kaplıdır. Kanser hücreleri bu iç tabakayı tamamen kaplayan mesane fonksiyonlarını engellemektedir. Mesane kanseri 65 yaş üzeri insanlarda daha fazla görülmektedir. Mesane kanserinin en önemli belirtisi kanda ağrısız idrar görülmesidir. Bazen gözle görülmese de yapılan mikroskobik tetkiklerde kana rastlanmaktadır. Diğer belirtileri aniden idrara çıkma isteği, idrar yapma sırasında ağrı ve sık sık idrara çıkmadır. Bu belirtiler görüldüğü takdirde bir üroloğa muayene olmanız gerekmektedir. Yapılan tetkikler neticesinde tanılanmış mesane kanseri için en erken dönemde tedaviye başlanması, klinik tablonun ağırlaşmasını engelleyecektir.
Mesane kanseri risk faktörleri arasında ilk sırada sigara kullanımı gelmektedir. Sigara kullanan kişilerde mesane kanserine yakalanma riski diğerlerine göre 2-6 kat daha fazladır. Bunun nedeni sigara ile solunan zehirli gazların kana karışması ve en son böbreklerden süzülerek mesanede birikir. Bu bekleme esnasında mesane epitellerine zarar vererek buradaki dokuların işlev kaybetmesine neden olur.
İnterstisyel Sistit
Ağrılı mesane sendromu olarak bilinen interstisyel sistit, idrar yapma sırada mesanede şiddetli ağrı görülmesidir. 50 yaş üzerinde görülme oranı daha sık olan bu hastalık kadınlarda erkeklere oranla çok daha fazla görülmektedir. İdrar yaparken yanma, sık sık idrara çıkma, idrarın hepsini yapamama hissi, mesane ve kasık bölgesinde ağrı hastalığın belirtilerindendir.
Tanı ve tedavisi tetkikler, sisteskopi ve görüntüleme yöntemleri ile konmaktadır. Tedavide standart bir süreç hastanın erken başvurması ve klinik tabloya göre oral ve cerrahi tedavi uygulanabilir.
Kondilom
Kondilom, halk arasında genital siğil olarak bilinen, genelde anüs çevresi olmak üzere genital bölgeye de yayılması mümkün olan bulaşıcı bir hastalıktır. Bulaşma yolu en fazla cinsel ilişkidir ancak bunun dışında ortak tuvaletlerin sık kullanımı ve bağışıklık sisteminin zayıf olmasıdır ve başka bir enfeksiyon varlığıdır. Belirtilerini bazen gizlese de yayılımı artmış vakalarda genital bölgede kaşınma, deride kabarık veya yassı şekilde pembe-kahverengi en beni benzeri dokular ve kanamadır. Tedavisi ise yapılan tetkikler ve fizik muayene sonucuna göre belirlenir. Oral ilaçlar, pomadlar ve kriyoterepidir. Kriyoterapi sıvı nitrojen yoluyla siğil olan bölgede soğuk hasarı uygulayarak yok etme yöntemidir.
İdrarda Kan Görülmesi Nasıl Önlenir?
Hematüri, hafif olgularda kendiliğinden geçmesi mümkün olan, tedavi ile gerileyen bir hastalıktır. Ancak böyle bir durum ile karşılaştığınızda önceliğiniz bir ürolog ile görüşüp altında yatan başka bir neden olmadığından emin olunması olmalıdır. Böbrek işlevlerinde bozukluk, mesane iltihabı, idrar yollarında taş oluşması gibi ciddi hastalıklarında habercisidir. Yapılan tetkik ve uygun görülen tedavi hastalığın gerilemesini sağlayacaktır. Hemautüri ile karşılaşmadan önce dikkat etmemiz gereken noktalara bakalım.
Sağlıklı Beslenme
Sağlıklı beslenme şekli hastalıklara karşı bağışıklık sistemimizi güçlendirmek adına elimizden gelen en önemli maddelerin başında gelmektedir.
Sigara kullanımı da hematüri ile karşılaşmamıza neden olan faktördür. İçeriğindeki zehirli gazlar kan yolu ile tüm hücrelere uğrayıp zarar vererek en son mesanede bekler, bu bekleme esnasında da mesanenin epitel hücrelerine verdiği zararlar önemli hastalıklarla karşılaşmamıza neden olur. Ağrılı mesane sendromu bunların başında gelmektedir.
Yoğun Egzersizlerden Kaçınma
Egzersizlerin araya dinlenme molaları verilmeden yapılması, hedeflenen plana götürmekten ziyade sağlığınızı daha da kötü noktaya çekmektedir. Egzersiz yapılırken küçük molalarla bunu desteklemeli vücutta zorlamalardan meydana gelen travmaların önüne geçmek için önemli bir adımdır. Bunun atlatması halinde böbreklerde aşırı sarsılma sıkışma yaşanacaktır. Egzersizler sırasında dolaşım sistemi kalp atışının hızlanmasından dolayı tüm odağını solunum sistemine verir, böyle olduğunda böbreklerde süzülüm tam olarak yapılamaz ve vücuda kazandırılması gereken yapıtaşları mesaneye geçer. Bu yapılan aşırı egzersizler sonrası idrarda kan görülmesinin nedenidir. Önlemek için dinlenme periyotlarına uygun egzersiz yapmak, beslenmeye dikkat etmek ve bol su içmek gerekir.
Nedene Bağlı Tedavilerin Uygulanması
İdrarda kan görülmesi bazen kendiliğinden ortaya çıkabilmekle birlikte genel olarak idrar yolu enfeksiyonlarının habercisi olmaktadır. Bu belirtiler arasında sık sık idrar çıkma, aniden idrarın gelmesi, yaparken kanama ve ağrı görülmesidir. Enfeksiyon idrar yolunun herhangi bir yerinde, mesane ve böbreklerde görülmektedir. Böbreklerde biriken mineral kalıntılarının bir araya gelmesiyle oluşan böbrek taşları da idrarda kan görülmesinin nedenlerindendir.
Altında yatan nedeni bulmak ve tedavi sürecine geçmek için ürolog tarafından tam fizik muayene, idrar tetkikleri, gerekirse görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tedavi altında yatan hastalığa bağlı olarak değişmekte olup enfeksiyonlar için antibiyotik tedavisi tercih edilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
İdrarda iltihap görülmesi sık rastlanan idrar yolu enfeksiyonu belirtilerinden bir tanesidir. İdrar yolu iltihaplanması kadınlarda, erkeklere oranla daha fazla görülse de her yaştan insanın karşılaşabileceği hastalıktır.
İdrarda kan görülmesi tehlikeli bir hastalık mı?
Çoğu zaman kısa süreli tedaviler ile geçmesi mümkün olan idrar yolu iltihaplanması altında yatan ciddi bir hastalık varlığında tehlikeli olabilir. Böbrek iltihaplanması, mesane kanseri, ağrılı mesane sendromu bu hastalıklara örnektir. Böbrek fonksiyonlarında gerileme, kötü beslenme alışkanlıkları, tedavi edilmeyen idrar yolu iltihabının böbreklere kadar çıkıp burada tutulum yapması böbreklerin sağlıklı halini kötü etkilemektedir. Aynı şekilde mesane enfeksiyonlarına da tedavi edilmediği zamanlarda klinik tablonun ağırlaşmasına neden olur.
İdrarda kan görülmesi tedavi edilmezse ne olur?
İdrarda kan görülmesinin nedenleri arasında idrar yolu enfeksiyonları, böbreklerin ve mesane iltihaplanması, idrar yollarında taş görülmesi en sık karşılaşılan hastalıklardır. Bunun dışında genital siğiller, ağrılı mesane sendromu, mesane kanseri gibi daha ciddi seyirleri olan hastalıkların da belirtileri arasındadır. Bazı durumlarda ise alınan gıdalardan dolayı idrar renginde değişimler olabilmekte.
Altında yatan nedenin tam olarak belirlenmesi ve teşhis konulması için öncelikle idrar sıkışma, sık sık idrar yapma, yaparken yanma ve ağrı eşlik eden hematüri olduğu durumlarda üroloji polikliniğinden randevu almalı ve yapılan tetkik ve muayene ile tanılamaya yardımcı olmalısınız. Erken teşhis edilmeyen hematüri mesane kanseri, böbrek kayıplarının yaşanması gibi ağır klinik tablolara ilerleyebilir.
Ne zaman doktora başvurmak gerekir?
İdrarda kan görülmesi belirtileri karın ve kasık bölgesinde ağrı, sık aralıklarla idrara çıkma hissi, idrar yaparken yanma, ağrı görülmesidir. Böbreklerde tutulmaya bağlı olarak yanlarda ağrı da yaşayabilirsiniz. İdrar yollarında taş varsa idrarı yapamama, mesane bölgesinde şiddetli ağrı yakınmaları ile karşılaştığınız zaman geçmesini beklemektense bir ürolog tarafından muayene olmak, daha ileri tablolarla karşılaşmamak için ilk atılması gereken adımdır.
Daha çok kimlerde görülür?
İdrarda kan görülmesi genel olarak her yaştan insanda görülebilir. Ancak altta yatan birçok nedeni vardır ve bunların kadın ve erkeklerde görülme oranı değişiklik gösterebilir. Örneğin idrar yolu enfeksiyonları erkeklere oranla kadınlarda fazla görülmektedir, bunun nedeni kadın genital organlarının daha kısa olması ve bakterilerin ilerlemesine daha uygun olmasıdır.
Sigara ve alkol kullanımı kanda idrar görülmesine neden olur mu?
Sigara ve alkol kullanılması idrarda kan görülmesinde neden olur. Ağrılı mesane sendromu hastalığını tetikleyen en büyük neden sigara kullanılmasıdır. Sigaranın içeriğindeki zehirli gazlar kan dolaşımı ile dolaşıma katılmakta böbreklerden de geçerek en son süzülen idrar ile birlikte mesane de beklemektedir. Mesanede bekleyen bu zehirli gazlar mesane epitellerinin yapısını bozar ve şiddetli ağrı hematüri gibi belirtilerle kendini gösterir. Alkol de aynı şekilde idrar da kan görülmesi olasılığını artıran nedenler arasındadır.
Tüketilen gıdalar idrarda kana neden olur mu?
Alınan besinler idrarda kan görülmesine neden olmamaktadır. Böğürtlen, karadut, şalgam ve pancar gibi gıdalar tükettikten sonra idrarda kana benzer renk değişimi gözlenebilir ancak bu idrarda kan görülmesi ile aynı şey değildir, geçici bir renk değişimidir.
Hangi ilaçlar idrarda kan görülmesine neden olur?
İdrarda kan görülmesine neden olan birtakım ilaçlar bulunmaktadır. Bunlar fenilfetolein içeren bazı müsil ilaçları, kan sulandırıcı ilaçlar ve bazı antibiyotiklerin kullanımı hematürinin nedenleri arasındadır.
İdrarda kan görülmesi durumunda hangi bölüme başvurmak gerekir?
Hematüri, idrar yolları enfeksiyonları, böbreklerde iltihaplanma, idrar yollarında taş görülmesi, ağrılı mesane sendromu ve mesane kanserinin semptomu olarak görülmektedir. Erken teşhis edilmesi oldukça önemlidir ihmali ile hastalığın seyri daha ciddi klinik tablolara ilerleyebilir. Sık sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı ve yanma olması, idrarda kan görülmesi gibi durumlarda üroloji polikliniğinden randevu alarak muayene olabilirsiniz.