Bağırsak Kurdu Tedavisi

Bağırsak Kurdu Tedavisi Hakkında

Bağırsak kurtları çiğ veya iyi yıkanmamış besinlerden, kirli sulardan, halihazırda hastalığı geçirmekte olan hastalardan veya bu hastaların kullandığı tuvaletlerden bulaşabilir. Bu yüzden başka kişilere bulaşmaması için tedavisi sırasında hijyene ve karantinaya dikkat edilmesi çok önemlidir. İlaçla tedavi edilen bir hastalık olan bağırsak kurdu insandan, besinden ya da ortamdan bulaşması son derece kolay olduğu için hastanın ciddi bir izolasyon altında tedavi edilmesini gerektirir. Tedavisine hastane ortamında başlanır, daha sonra semptomların ağırlığını değerlendiren hekimin kararına göre hasta evde ilaç tedavisine devam edebilir veya hastanede yatırılmaya devam edilebilir. Pek çok şekilde bulaşması mümkün olduğu için hasta ciddi bir bilgilendirmeden sonra eve çıkarılır ve düzenli olarak kontrole gelmesi istenir.

Bağırsak Kurdu Nedir?

Bağırsak kurdu veya diğer adıyla bağırsak paraziti insan vücudunda asalak olarak yaşayan ve üreyen bir canlıdır. Boyutları birkaç milimetre olabileceği gibi 1 metre gibi uzunlukta parazitler de görülebilir. İnsanlardaki enfekte 4 şekilde görülür. Bunlar ağız yoluyla larvaların vücuda girmesi, larva içeren etlerin tüketilmesi, larvaların ciltten girmesi, larva taşıyan böcekler tarafından ısırılma olarak sınıflandırılır. Hijyenik olmayan, temizlik alışkanlığının gelişmediği muhitlerde larvaların üremesi için gereken ortam daha kolay sağlandığı için ekonomik olarak zayıf durumda olan yerlerde görülme sıklığı da artar. Bununla beraber topraktan geçen parazitlerde dünyada en yaygın hastalıklardandır.

Bağırsak kurtları kendi içinde 5 ana gruba ayrılır. Bunlar:

• Yuvarlak solucan: Bu parazitin yol açtığı bulaş durumları genellikle yapılan testlerde belirti göstermez. Ancak vücutta sayılarının artması çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Anemi, beslenme bozukluğuna bağlı gelişim bozukluğu ve zihinsel gelişimin yavaşlaması gibi sorunlara sebep olabilir.
• Kıl kurdu: Kıl kurdu özellikle okul çağındaki çocuklarda sık görülen, oldukça yaygın bir bağırsak kurdudur. Vücuda mikroskobik boyuttaki yumurtaların ağızdan girmesiyle yerleşir. Bu yumurtaların üzerinde olduğu yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi, yumurtalara temas etmiş parmakların ağza götürülmesi gibi yollarla kişiye bulaşabilir. Bundan başka havlu, çarşaf, tuvalet ve banyo fayansları veya iç çamaşırlar vasıtasıyla da bulaşabilir. Bu kurtlar genellikle kaşıntı hissinden başka rahatsızlık vermez ve tedavisi diğerlerine göre daha kolaydır.
• Kamçı kurdu: Sıcak bölgelerde yaygın olarak görülür. Uygun ortamı bulduğunda yaşam süreleri 15 yıla kadar uzayabilir. Bu parazit çok uzun boylara ulaşabilir. Deri altında dolaşırken çok şiddetli ağrılara sebep olur. Bu parazitten üreyen yeni parazitler keratite yol açarak göz körlüğüne kadar giden ciddi sorunlara sebebiyet vermektedir. Sivrisinek ısırığıyla, pis sular veya düzgün temizlenmemiş gıdalar vasıtasıyla vücuda bulaşır.
• Kancalı kurt: Tropikal iklimlerde görülme olasılığı daha yüksektir. Bağırsakta ve akciğerlerde tutunabilir. En sık rastlanılan belirtileri kansızlık, dışkıda kan, ishal, ciltte kaşıntıdır. Ölümcül olabilen bir türdür. İlaç tedavisiyle sona erdirilmesi mümkün olsa da bulaşıcılığı son derece yüksek olduğu için tekrar görülme olasılığı fazladır.
• Şerit kurdu: Çok sık görülen bir tenya türüdür. Belirtileri genellikle anüste kaşıntı hissi, kansızlık, beslenme bozukluğu, ishal, istifra, karın ağrısı, uykuda salya artımıdır. Bu şeritler çok ciddi organ hasarlarına yol açabilirler. Boyları birkaç santimetreden metrelerce uzunluğa çıkabilir. Sadece insana değil hayvanlara da bulaşabilmektedir. Son derece dayanıklı bir türdür ve üremesi kolaydır. Bu yüzden özellikle tropikal ve hijyenik olmayan bölgelerde çok sık rastlanır.

Bağırsak Kurdu Neden Olur?

Bağırsak kurdu canlı vücudu dışında sıcak ve nemli toprakta bulunur. Bir şekilde vücuda girdikten sonra hızla büyüyerek yerleştiği organdan kan emer ve bu kan sayesinde büyür ve gelişir. Özellikle canlı vücudu dışında yaşayabileceği yerler olan nemli bölgeler, hijyen eksikliğinin de katkısıyla bu asalakların sayısının artmasına ve bulaştığı insanların çoğalmasına sebep olmuştur. Bu canlılar son derece dayanıklı, üremeye müsait ve uzun yıllar nemli ortamlarda varlığını sürdürebilen canlılardır.

Üremesi ve insanlara bulaşması için gerekli ortam çevre hijyeni ve kişisel hijyenin sağlanmasına dikkat edilmemesiyle oluşmuş olur. İklimin nemli olmasının etkisi çok büyüktür. Keza bu asalaklar soğuk ortamlarda canlılık gösteremezler. Bağırsak kurdunun en çok bulaştığı ortamlar şunlardır:

• Kirlenmiş su ve toprak tüketimi: Kirlenmiş sularda kurt larvaları kolayca varlığını sürdürebilir. Bu suların sulama için kullanıldığı alanlarda yetişen tarım ürünleri veya bu suların içme suyu olarak dağıtılması kurtların daha çok insana yayılmasına sebep olur. Bunun haricinde uygun şartlardaki toprakta yaşayan kurtlar insana çeşitli yollarla bulaşabilir. Bu toprakta yaşayan kurtlar toprağa çıplak ayak veya vücudun herhangi bir yerinin temas etmesiyle vücuda girebilir ya da toprakta tarım yapılırsa yetişen tarım ürünleri vasıtasıyla vücuda geçebilir. Bunun haricinde sel, toprak kayması gibi doğal afetlerden sonra larvalar yayılma şansı bulur. Temiz olan toprak ve su afetin ardından larvaların taşınmasıyla kirlenir.
• Kontamine dışkı ile temas: Kontamine saflığını yitirmiş, üzerinde yabancı madde veya hastalık bulunduran maddelere denir. Kurt ile kontamine olmuş bir dışkıyla temas halinde kurtlar vücuda bulaşabilir. Genellikle hijyeni sağlanmamış ortamlarda bulunan insanlarda ve laboratuvar ortamında çalışan sağlık personelinin önlem almaması vasıtasıyla bulaşır.
• Kötü hijyen: Hijyen olmayan ortamda kurtlar çok kolay barınabilir. Özellikle geri kalmış ülkelerde altyapıya ve halk sağlığı için gerekli olan içme suyu kontrolleri, toprak kirliliği kontrolü, tarım ürünü denetimleri gibi kontroller düzgün yapılmadığı için kurtlar kolayca yayılabilir. İkliminin müsaitliği ve hijyen koşullarının kötü olması sebebiyle Afrika’da çok sık görülen bir hastalıktır. Dünyanın hijyen koşullarının kötü olan herhangi bir yerinde görülebilen bu kurtlar yayılmasının kolaylığı ve kan testi gibi testlerde semptom göstermemesi sebebiyle teşhisinin gelişimini tamamlamadan koyulamaması gibi sebeplerden dolayı çok geniş alanlara yayılmaktadır. Kanalizasyonlarda, atık su toplanan yapay göletlerde, atık suları denize döken yerlerde deniz suyunda, atık suyun karıştığı suyla tarım yapılması veya içme suyuna karışması halinde hastalık çok geniş kitlelere yayılmaktadır.

Bağırsak Kurdu Nasıl Anlaşılır?

Bağırsak kurdu vücuda girdikten sonra hastada geceleri anal bölgede kaşıntı, bulantı, kusma, karın ağrısı, uykuda ağızdan çok miktarda salya gelmesi, kansızlık, kilo verme, halsizlik gibi belirtiler görülür. Bu belirtilerin sebebi kan testinde çıkmazsa hasta bağırsaklarında parazit taşıyor olabilir. Bulunulan bölgenin şartları ve hasta yakınlarından aynı hastalığı geçiren birisinin var olup olmadığı da göz önüne alınarak yapılacak bir değerlendirmede hastanın bağırsak kurdu enfeksiyonu geçiriyor olma ihtimali üzerinde durulur. Toplu olarak yaşanılan alanlarda bulunan insanlarda daha sık görülen bu kurtlar çocuklarda da çok sık görülmektedir. Bazı durumlarda hasta kurt yüzünden başka hastalıklar geçirebilir. Bunlar idrar yolu enfeksiyonu, kilo kaybı, karın içi veya genital enfeksiyonlar ve apandisit gibi hastalıklardır. Kurdun varlığı doğrudan doğruya bu hastalıkların ortaya çıkışıyla ilgili değildir ancak kurdun bu hastalıkları tetiklediği olgular da görülmüştür.

Bağırsak Kurdu Tedavi Türleri

Bağırsak kurtları son derece bulaşıcı oldukları için teşhis konulan bir aile ferdi ise ailenin tüm üyelerine tedavi vermek gerekir. Bu kurdun yayılmasını engellemek için gereklidir. Teşhis konulan hastaya 6 hafta kadar sürecek sıkı bir hijyen programı verilir ve ilaç tedavisine başlanılır. Bu ilaçlar kurdun yayılma ihtimaline karşı evde yaşayan herkese verilmelidir. Bunun dışında kişinin çok ağır vakalar veya birkaç hastalığın aynı anda ortaya çıktığı vakalar haricinde hastane ortamında kalmasına gerek yoktur. Hekim tedavi programını yaptıktan sonra uygun gördüğü hastayı taburcu edebilir.

İlaç Tedavisi

Bağırsak kurdu ilaçla tedavi edilen bir hastalıktır. Bu kurtlar vücutta asalak olarak yaşadığı için mutlaka vücuttan atılmalıdır. Bu ilaçlar mebendazol, prantel pamoat ve albendazol etken maddelerine sahiptir. İlaç tedavisi birkaç haftaya yayılan bir süreçtir. Hastaya ilk dozu verdikten sonra hekim değerlendirmesine göre 2 veya 3 hafta sonra ikinci bir doz verilir. Hastalık tamamen ortadan kaldırılana kadar dozlara devam edilir. Genellikle ikinci veya üçüncü dozda hastalık tamamen ortadan kaldırılır.

Bağırsak Kurdu Tedavi Öncesi

Bağırsak kurdu vücuda yerleştikten sonra kişi mide bulantısı, ishal, kusma, kilo kaybı, kansızlık gibi semptomlar göstermeye başlar. Bu belirtilerin çoğu genel olduğu için ayırt edici olarak anal bölgede özellikle geceleri başlayan kaşıntı ve yakın zamanda hijyenik olmayan ortamda bulunma durumları kullanılır. Bunun dışında benzer semptomları gösterse de göstermese de bu ortamlarda bulunduğu bilinen bir kişiyle temas etmekte larvaların vücuda geçmiş olabileceğini düşündürür. Bu tarz belirtiler gösteren veya şüpheleri olan kişi hastaneye başvurduğunda birtakım tetkikler sonrası kendisine herhangi bir tanı konulamaz ise hekim bağırsak kurdu ihtimali üzerinde durmaya başlar. Burada hastaya düşecek görev hijyenik olmayan bir ortamda bulunduktan sonra mutlaka kendi kişisel hijyenini sağlamak olacaktır. Bu şekilde kurt larvaları daha vücuda girmeden yok edileceği için önlem açısından kişisel hijyen sağlamak oldukça faydalıdır.

Fizik Muayene

Bağırsak kurdu hastalığı genel olarak baş ağrısı, kusma, kansızlık, ishal gibi semptomlar gösterdiği için bu şikayetlerde hastaneye başvuran hastayı hekim önce detaylı bir muayeneden geçirir. Bu semptomlar genel olduğu ve başka hastalıkların da belirtisi olabileceği için hastanın genel muayenesi yapılır. Hasta veya yakınından detaylı bir anamnez alınır. Herhangi bir bulguya rastlanmazsa hekim laboratuvar tahlilleri isteyerek tanı koymaya çalışacaktır.

Tetkikler

Hekimin fizik muayeneden sonra isteyeceği tahliller kan ve gaita testleridir. Bu testlerden kan testinde herhangi bir hastalık belirtisi bulunmaz. Eğer parazit çok fazla sayıda ise başka hastalıkları tetikler. Bunun dışında kanda herhangi bir anormallik görülmez. Gaita testinde ise hastanın gaitası içinde kurt var mı diye araştırılır. Varsa türü incelenir ve teşhis konulur. Yoksa ancak hastanın şikayetleri devam ediyorsa ilaç tedavisine başlanır.

Bunun haricinde hastanın kendisinin yapacağı oldukça kolay bir test daha bulunmaktadır. Bu test bant testidir. Hasta sabah uyandığında tuvalete banyo gibi rutin ihtiyaçlarını karşılamadan önce makat etrafına bant yapıştırmaktan ibarettir. Hasta bu testi yaptıktan sonra bandı bir kutuda muhafaza ederek hastaneye götürmelidir. Hastanede yapılacak mikroskobik incelemede larva gözlenirse kurt tanısı koymak ve kurdun cinsini belirlemek kolaylaşacaktır.

Bağırsak Kurdu Tedavisi Sonrası

Bağırsak kurdu tedavisinden sonra hastanın genel yaşantısında yapacağı birkaç küçük değişiklikle parazite tekrar yakalanma durumu en aza inecektir. Bu parazitler kirli ortamlardan, diğer kontamine olmuş insanlardan ve hayvanlardan, larvaların üstünde yaşayabileceği tarım ürünlerinden ve etlerden bulaşabilir. Bu yüzden genel hijyen kurallarına dikkat etmek, mümkünse bu ortamlardan kaçınmak, mümkün değilse de tekrardan hasta olmamak için kişisel hijyene önem vermek gerekir. Ne yazık ki bir kere tedavi olan hastaya bir daha bulaşmama gibi bir durum söz konusu değildir. Müsait ortamı bulduğunda herkese bulaşabilecek olan bu kurtların bazıları hayati tehlike yaratabilir veya körlüğe sebep olabilir. Bu canlılar vücutta asalak olarak yaşadıkları ve yaşam kişinin yaşam konforunu önemli ölçüde düşürdüğü için dikkat edilmesi ve önemsenmesi gereken hastalıklardandır.

Sağlıklı Beslenme ve Hijyen

Bu kurtlara hiç yakalanmamanın en kolay yolu hijyendir. Ancak sadece kişisel hijyen yeterli değildir. Aynı zamanda tüketilen gıdaların da hijyenik olduğundan emin olunan yerlerden alınması gerekir. Pis sularla temas etmek, hijyenik olmayan gıdaları tüketmek, kontamine cisimlerle temas etmek, vakaların bulaşabileceği topraklara çıplak ayakla basmak gibi parazitlerin vücuda yayılmasına imkan tanıyacak davranışlardan kaçınmak gerekir. Parazitlerin en çok bulaştığı ortamlardan birisi de okuldur. Okul çağındaki çocuklarda çok sık görülen bu rahatsızlık bir şekilde öğrenilirse hastalığın yayılmaması için hekime başvurulmalı ve tavsiyelerine mutlaka uyulmalıdır. Eğer okuldaki çocuklarda bir vaka görülürse bu durumda kişiye düşen kendi çocuğunun dışkısını incelemek, semptomlardan birini veya birkaçını gözlemlerse hekime başvurarak çocuğun tedavi almasını sağlamaktır.

Sık Sorulan Sorular

Bağırsak kurtları toplumda yeterince tanınmayan ve bulaşma ihtimali çok yüksek olan bir hastalıktır. Alınan halk sağlığı önlemleri ile vakalarda azaldıysa da tamamen önüne geçmek ne yazık ki mümkün değildir. Ancak gelişen ilaç tedavileri ile ilerlemeden önüne geçmek mümkündür.

Bağırsak kurdu daha çok kimlerde görülür?

Bağırsak kurdu en çok nemli ortamlarda, tropikal iklimlerde, hijyenin sağlanmadığı toprak ve suda, okul çağındaki çocuklarda görülür. Vücut direnciyle bir ilgisi olmadığı için yaşlı veya genç larvalarla temas eden her insanda görülebilir. Hayvan vücudundan bulaşan türleri de mevcuttur. Suların kirlenmesine yol açabilecek deprem, sel, toprak kayması gibi doğal afetlerden sonra da görülmektedir. Genellikle toprak ve suyun kirlenmesiyle insanlara bulaşır.

Bağırsak kurdu bulaşıcı bir hastalık mı?

Bağırsak kurdu son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle toplu halde yaşanan yerlerde bulaşması çok daha kolaydır. Hijyenin sağlanamadığı ortamlar yayılması uygundur. Umumi tuvaletler, hijyenik olmayan restoran mutfakları, hijyen kurallarına uymayan aşçılar, pis suların içme veya tarımda kullanılması, hasta ile aynı evde yaşamak. İç çamaşırlara temas, hastanın giydiği pijama ya da geceliklere temas gibi pek çok bulaşma çeşidi vardır. Hastaya teşhis konulduktan sonra mutlaka birlikte yaşadığı diğer insanlara da semptom göstersin göstermesin önlem olarak ilaç tedavisi başlanmalıdır.

Bağırsak kurdu tedavisi için hangi bölüme muayene olmak gerekir?

Bağırsak kurdu çocuk hastalarda çocuk doktoruna, yetişkin hastalarda dahiliye veya gastroenteroloji uzmanına gidilmesi gereken bir hastalıktır. Yapılan tetkikler ve kurdun teşhisi aşamasında ilgili hekimin klinik mikrobiyoloji uzmanından destek alması gerekebilir. Bunun dışında önleyici birimlerde halk sağlığı uzmanı hekimler herhangi bir salgın olmaması için belediyelerle irtibat halinde gerekli önlemleri almaktadır.

Bağırsak kurdu tehlikeli bir hastalık mı?

Bağırsak kurdu tedavisi kolay olsa da eğer önemsenmezse çok tehlikeli bir hastalıktır. Parazitler tedavi olmadan rahatça ürerlerse vücutta apandisit ve idrar yolu enfeksiyonu gibi tehlikeli enfeksiyonlara yol açar. Bundan başka gözlerde yerleşerek körlüğe yol açan parazitler de bulunmaktadır. İnsandan insana yayılması da çok kolaydır. Bu yüzden ertelenmeden hekime başvurulması gereken bir hastalıktır.

Bağırsak kurdu tedavisinde bitkisel yöntem kullanılıyor mu?

Bağırsak kurdu tedavisinde etkili olan bitkiler vardır. Bu bitkilerden faydalanarak hazırlanacak kürler de bağırsak kurtlarını dökmek için etkili olmaktadır. Bağırsak kurduna karşı etkili bitkilerden bazıları kekik, zerdeçal, karanfil, papatya, sarımsak, zencefil, eğrelti otu ve soğandır. Bu bitkiler çoğu sağlıklı beslenme programında da bulunan, temin etmesi kolay olan bitkiler olduğu için hafif seyreden semptomlarda denenebilir bir tedavi yöntemidir.

Bağırsak kurdu tedavi edilmezse ne olur?

Bağırsak kurtları vücutta parazit olarak yaşarlar. Bu kurtlar genellikle kalın bağırsakta tutunur ve vücuttaki kanı emerek büyürler. Bazı parazit türlerinin 5 metreye kadar uzadığı görülmüştür. Bu parazitler tedavi edilmezse giderek büyüyecek ve çoğalacaktır. Boyutları ve sayıları arttıkça vücuttaki tahribatta artacak ve en sonunda hastayı çok ciddi enfeksiyonlarla ve hatta ölümle sonuçlanacak bir hastalık sürecine sokacaktır. Kan tükürme, halsizlik, kansızlık, dışkıda kan, ishal gibi belirtilerde artışlar gözlemlenecek ve hasta çok ileri safhalarda parazitin yayıldığı organların çalışamaz hale gelmesinden dolayı organ yetmezliği yaşayacaktır. Bu sürecin sonunda parazitin bulaştığı organın kaybı ve hatta hastanın hayatını kaybetmesi mümkündür. Çoğu zaman yıllar sürecek bu süreç bir noktada müdahale edileceğinden dolayı ölümcül evreye geçmeyebilir ama çok uzun tedavilerle hastanın düzelmesi sağlanacağından tedavi süreci ve karantina hasta için çok zorlu olacaktır.

Bağırsak kurdu iyileşme süresi ne kadar?

Bağırsak kurdu parazitin yaygınlığına bağlı olarak tedavi süresi değişen bir hastalıktır. Ancak genellikle ilaç tedavisi başladıktan sonra 2 hafta ile 1 ay arasında iyileşme sağlanır. Çok ağır vakalarda bu süre haftalar sürebilir. Ancak genellikle parazit yoğun ağrı, ishal, kusma gibi semptomları sebebiyle hastanın hekime başvurmasını sağlayacaktır. Buda hastalığın ilerlemeden kontrol altına alınmasını ve tedavi edilmesini sağlayacağı için genellikle hastalar hekime başvurduktan sonra birkaç hafta içinde tamamen iyileşme sağlanır.

Hastalığı daha önce geçirmiş olmak ve daha önce ilaç tedavisi almış olmak parazitin kişiye tekrar bulaşmayacağı anlamına gelmez. Yani tedavi olmak kalıcı bir çözüm değildir. Kalıcı çözüm parazitin vücuda girmesini sağlayan ortamın yok edilmesi ya da hijyeninin sağlanması ile mümkün olacaktır.

Bağırsak kurdu günlük hayatı nasıl etkiliyor?

Bağırsak kurdu günlük hayatta yarattığı semptomlar sebebiyle hayat kalitesi düşen hastanın verimli çalışmasına engel olacak şekilde ilerler. Kişiden kişiye bulaşma olasılığı çok yüksek olduğu için hastanın evde ya da hastane ortamında bulunması gerekecektir. Bir nevi karantina gibi olan bu durum hastanın sosyal yaşantısını da etkileyecektir. Bunun haricinde hastanın kansızlık, dışkıda kan, ishal, yorgunluk hali, kan tükürme gibi semptomlar dolayısıyla hayat kalitesi düşecektir. Tedavi süresince uyması gereken çok katı kurallar olması da hastanın iyileşme sürecinde yaşayacağı zorluklardan birisidir.

Bağırsak kurdu cinsel ilişki yoluyla bulaşabilir mi?

Bağırsak kurdu cinsel organlarda yerleşmez ancak düşükte olsa bir bulaşma ihtimali vardır. Cinsel ilişki sırasında vücuttan dökülen larvalar diğer vücuda geçebilir. Bu yüzden hastalık geçene kadar önlem olarak cinsel ilişkiye girmemek gerekir. Bunun dışında nadiren de olsa bağırsak kurtlarının yaratacağı idrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyon durumlarının diğer kişiye bulaşmasıyla kişi dolaylı olarak hastalıktan etkilenmiş olur.

Bağırsak kurdu tekrar eder mi?

Bağırsak kurdu tedaviden sonra kurdun vücuda bulaşmasına sebep olan ortamın devam etmesi durumunda tekrar eder. Ne yazık ki bir kere tedavi olduktan sonra bir daha bu hastalığa yakalanmamak diye bir durum söz konusu değildir. Özellikle pis sulardan, hijyen eksikliğinden veya yiyeceklerden bulaşmışsa hastanın hayat tarzı değişikliğine giderek yediklerine çok dikkat etmesi, kişisel hijyenini sağlamada daha özenli olması, bulunduğu ortamın temizliği konusunda daha dikkatli olması ve kesinlikle kaynağı bilinmeyen veya temiz olduğundan emin olunmayan gıdaları tüketmemesi gerekmektedir. Aksi durumda parazit uygun ortamı bulduğunda vücuda tekrar bulaşacaktır.