Ödem

Ödem Hakkında

Ödem, fazla sıvı vücudun dokularında kaldığında olur. Genellikle altta yatan bir hastalık veya durum vardır. Belirtiler, nedene bağlıdır ve normal olarak yavaş yavaş gelişir. Ödemi tedavi etmek için çeşitli ilaçlar mevcuttur.

Ödem vücuttaki belirli dokularda anormal sıvı birikimidir. Sıvının birikmesi cilt altında olabilir. Genellikle sıvı bacaklar (periferik ödem veya ayak bileği ödemi) gibi bağımlı bölgelerde veya akciğerlerde birikir (pulmoner ödem). Ödemin yeri sağlık uzmanına, sıvı birikiminin altında yatan nedene ilişkin ilk ipuçlarını sağlayabilir.

Şişmiş, gerilmiş veya parlak bir cildiniz varsa veya şiş bölgeye dokunulduktan sonra oluşan çukur bir süre kalıyorsa (çukurlaşma) doktora görünmek gerekir. Bazı ödem çeşitleri dışarıdan belli olmaz. Fakat ciddi sonuçlar doğurabilir. Nefes darlığı, nefes almada zorluk, göğüs ağrısı akciğer ödemi belirtileridir. Bunlar yaşandığında zaman kaybetmeden doktora gitmek gerekir.

Uzun bir yolculuk veya iş gibi nedenlerle uzun bir süredir oturuyorsanız ve bacak ağrıları ve şişlikler oluşursa, doktora görünmekte fayda vardır. Ayrıca uzun süre oturur vaziyette kalmamaya, aralıklarla yürümeye özen göstermek gerekir. Kalıcı bacak ağrısı ve şişmesi buradaki damarın derinliklerinde bir kan pıhtısı olduğunu gösterebilir (derin ven trombozu veya DVT).

Ödem Nedir?

Ödem, vücudunuzun dokularında sıkışan sıvının neden olduğu şişliktir. Nedenleri hastalıklar, ilaçlar ve alerjileri olabilir. Tedavisi diyet ve egzersiz dahil yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Altta yatan başka bir hastalık varsa tedavisi buna göre yapılır.

Ödem en sık ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda olur, ancak yüz, eller ve karın gibi vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Ayrıca tüm vücudu etkisi altına alabilir. Ödem kelimesi şişmenin tıbbi alandaki adıdır. Vücut parçaları yaralanmalardan veya iltihaptan dolayı şişer. Küçük bir alanı veya tüm vücudu etkileyebilir. Ödem ve şişliğe neden olabilecek birçok neden vardır. Bunlar ilaç, gebelik, enfeksiyonlar ve diğer birçok tıbbi sorunu içerebilir. Kılcal kan damarları yakındaki dokulara sıvı sızdırdığında ödem oluşur. Bu ekstra sıvı birikerek dokunun şişmesine neden olur. Vücudun hemen hemen her yerinde olabilir. Belirtiler, şişme miktarına ve nerede geliştiğine bağlı olarak değişir.

Enfeksiyon veya iltihaptan kaynaklanan küçük bir alanda ödem (sivrisinek ısırığı gibi) ciddi semptomlara neden olmaz. Diğer yandan, arı sokması gibi ciddi bir alerjik reaksiyon tüm kolda ağrı meydana getirebilir. Ve kolun hareketini kısıtlayan ödemlere neden olabilir.

Yiyecek alerjileri ve ilaca alerjik reaksiyonlar, dil veya boğaz ödemine neden olabilir. Solunumunuzu engellerse, bu yaşamı tehdit edici olabilir. Bacak ödemi bacakları daha ağır hissettirir. Bu, yürümeyi etkileyebilir. Şiddetli bacak ödemi, kan akışını engelleyerek ciltte ülserlere yol açabilir.

Akciğer ödemi nefes darlığı ortaya çıkarabilir. Bazen kanda oksijen seviyelerinin düşmesine neden olabilir. Akciğer ödemi olan bazı insanlarda öksürük olabilir. Bazı ödem türlerinde cildi bastırdıktan sonra bir süre kalan bir girinti veya “çukur” olabilir. Buna çukur ödemi denir. Neden olan durumun saptanmasına bu semptom yardımcı olur.

Abdominal Ödem- Karın Ödemi

Karın bölgesinde şişlik, ödem birçok sorundan kaynaklanabilir. Midedeki asit ile ilgili bazı problemler buna yol açabilir. Siroz hastalığı abdominal bölgede belirgin şişlikle kendisini gösterir. Siroz, karaciğerde kronik hasarın bir sonucu olarak ortaya çıkan geniş bir yara izidir. Kronik karaciğer hastalığı, safra kanalı hastalıkları ve alkol tüketimi ile karaciğer tekrarlanan bir hasar görür. Karaciğer önemli miktarda skar dokusuna sahip olduğunda, artık düzgün bir şekilde çalışamaz.

Bunun gibi pankreas hastalığı da bölgede ödeme neden olabilir. Pankreas, mide arkasında bulunan ve gıdanın uygun şekilde sindirilmesine yardımcı olan enzimlerin üretilmesinden sorumlu olan bir bezdir. Pankreatit, pankreasın iltihaplanmasıdır. Bu iltihap, pankreasın iç yüzeyini tahriş eder ve genellikle aktif hale geldikleri ince bağırsak yerine, sindirim enzimlerinin pankreasın içinde aktive olmasına neden olur.

Benzer şekilde kalp yetmezliği de karın şişliğine yol açabilir. Kalp yetmezliği, kalp vücudun geri kalanına yeterli miktarda kan pompalayamadığında ortaya çıkan bir durumdur. Kalp kanı verimli bir şekilde pompalayamadığında, kan vücut bölgelerinde toplanır ve sıvının birikmesine neden olur. Bu mide ödemi ile sonuçlanır.

Periferik Ödem

Bu genellikle bacakları, ayakları ve ayak bileklerini etkiler, ancak kollarda da olabilir. Dolaşım sisteminizdeki, lenf bezlerinizdeki veya böbreklerinizdeki sorunların bir işareti olabilir.

Periferik ödem belirtileri, çevresindeki cildin şişmesini içerir. Periferik ödemden kaynaklanan şişme yerçekimine bağlıdır (vücut pozisyonundaki değişikliklerle birlikte artar veya azalır). Örneğin, bir kişi sırt üstü yatarsa, şişlik bacaklarda görünmez, ancak sakrum etrafındaki alanda ortaya çıkar. Şişen alanın üstündeki deri sıkı ve parlak görünür.

Lenf Ödem

Kollarda ve bacaklarda meydana gelen bu şişlik, en sık lenf düğümlerinde meydana gelir. Lenfler mikropları filtrelemeye yardımcı olur ve vücut dokularındaki atıkların temizlenmesini sağlar. Lenflerdeki hasar enfeksiyon, cerrahi ve radyasyon gibi kanser tedavilerinin bir sonucu olabilir. Kanserin kendisi de lenf bezlerini tıkayabilir ve sıvı birikmesine neden olabilir. Ayrıca skrotal lenfödem, testislerin çevresinde sıvı birikmesinden dolayı skrotumun genişlemesidir. Bu tip bir ödem de görülebilir.

Pulmoner Ödem- Akciğer Ödemi

Akciğerlerdeki hava keselerine sıvı toplandığında, akciğer ödemi ortaya çıkar. Bu nefes almayı zorlaştırır ve uzanma pozisyonunda daha da kötüleşir. Hızlı bir kalp atışına neden olabilir, boğulacak gibi hissettirebilir ve bazen kanla köpüklü bir tükürük ile öksürme yaşanabilir. Aniden gerçekleştiğinde acilen hastaneye gitmek gerekir.

Akciğer ödemi durumunda, hastanın kol ve bacak muayenesinde sıvı tutulumu veya gözle görülür bir şişlik belirtisi yoktur. Bunun nedeni sıvının ciğerlere geri dönmesidir. Pulmoner ödem belirtileri nefes darlığı, düz yatarken nefes almada zorluk, nefes nefese uyanmak, yüksek bir yastıkla daha rahat uyumak şeklindedir.

Gözde Ödem

Gözde ödem iki şekilde olabilir. İkisi de ortaya çıktığında zaman kaybetmeden tedavi gerektirir. Fakat çok sık görülen durumlar değildir.

Maküler Ödem

Bu, gözün bir kısmında, retinanın merkezinde bulunan ve gözün arkasındaki ışığa duyarlı doku olan makula adı verilen bölgede sıvı biriktiğinde gerçekleşir. Retinadaki hasarlı kan damarlarının bölgeye sıvı sızdırması durumunda ortaya çıkar.

Papilledema

Kafatasının içindeki ve beynin etrafındaki baskının bir sonucu olarak gelişir. Kafa içi basıncı arttıkça gözdeki optik sinir şişer ve bu tip bir ödem oluşur.

Serebral Ödem- Beyin Ödemi

Beyin ödeminde beyinde sıvı birikir ve çok ciddi bir durumdur. Kafaya sert bir şekilde vurulduğunda, bir kan damarı tıkanır veya patlarsa veya bir tümör veya alerjik reaksiyonunuz varsa oluşabilir. Acil müdahale gerektirir.

Bağımlı Ödem

Bağımlı ödem genellikle bacakların ve alt bölgelerin ödemidir, yerçekiminden etkilenir ve bir kişinin pozisyonuna bağlıdır. Ödem genellikle ayakta uzun süre durulduğunda bacakların alt kısımlarında oluşur. Ve kişi yatar pozisyondaysa kalçalarda ve ellerde meydana gelir.

Yağ Ödem-Lipödem

Lip ödem bacaklarda ve kalçalarda şişmeye yol açar ve lenfödeme yol açabilir. Temelde bir çeşit yağ dokusu bozukluğudur. Pek bilinmese de şişlik sebebi olabilir.

Pedal (ayak) Ödemi

Bu, sıvı ayaklarınızda ve alt bacaklarda toplandığında olur. Daha yaşlı veya hamile iseniz daha sık görülür. Kısmen hareket etmeyi zorlaştırabilir çünkü ayaklarda fazladan bir ağırlık hissedilir.

Anjiyo Ödem

Anjiyoödem cildin altında meydana gelir. Deri yüzeyini etkileyen şişliklerin aksine, bu tip ödem cildin daha derin katmanlarını etkiler ve sıklıkla yüzde görülür. Kalıtsal anjiyoödem, kılcal damarların sıvıları çevreleyen dokuya sıvı salmasına neden olan ve ödemle sonuçlanan nadir bir genetik durumdur.

İdiyopatik Ödem

Öncelikle kalp, karaciğer veya böbrek hastalığı kanıtı olmayan menopoz öncesi kadınlarda meydana gelen, bilinen bir nedeni olmayan çukur bir ödemdir. Bu durumda, ilk başta sıvı tutulumu öncelikle adet öncesi görülebilir (adetten hemen önce), bu yüzden bazen "döngüsel" ödem denir. Ancak, daha sürekli ve ciddi bir problem haline gelebilir.

Ödem Nedenleri

Ödem, vücudunuzdaki küçük kan damarlarının (kılcal damarlar) sıvı sızdırmasıyla oluşur. Sıvı, çevresindeki dokularda birikir ve şişmeye neden olur. Ödem şişlik anlamına gelir. Bununla birlikte, bazı durumlarda daha ciddi bir tıbbi durumun bir işareti olabilir. Ödemin nedenleri çok çeşitlidir ve vücudun neredeyse her yerinde görülebilir. Hafif ödem vakaları şu sebeplerden kaynaklanabilir:

• Çok uzun süre tek pozisyonda oturmak veya kalmak
• Çok fazla tuzlu yiyecek yemek
• Adet öncesi değişimler
• Hamilelik dönemi

Bu tip ciddi sonuçlar doğurmayan şişliklerin yanı sıra daha ciddi ödem tipleri de vardır. Özellikle bir hastalığın sonucu ve belirtisi olarak ortaya çıkan ödemler tıbbi tedavi gerektirir.

Lenf Sorunları

Lenfatik sistemin yetersiz çalışması büyük sorunlar doğurur. Vücudunuzun lenfatik sistemi, aşırı sıvıların dokulardan temizlenmesine yardımcı olur. Bu sistem zarar görürse - örneğin, kanser ameliyatı ile - bir alanı boşaltan lenf düğümleri ve lenf damarları düzgün çalışmayabilir ve ödem oluşabilir. Lenf ödemleri ciddi enfeksiyonlar nedeniyle de oluşabilir.

Böbrek Hastalıkları

Böbrek hastalığınız varsa, dolaşım sistemindeki fazladan sıvı ve sodyum ödemlere neden olabilir. Böbrek hastalığına bağlı ödem genellikle bacaklarınızda ve göz çevrenizde meydana gelir.

Buna ek olarak böbreklerinizde küçük, filtre edici kan damarlarının hasar görmesi, nefrotik sendromla sonuçlanabilir. Nefrotik sendrom, kandaki protein (albümin) düzeyinin düşmesine, sıvı birikimine ve şişliklere yol açabilir.

Böbrek fonksiyonlarını bozan böbrek hastalıkları olan kişiler, böbreklerin idrarla sodyum atma kabiliyetindeki bir sınırlama nedeniyle ödem geliştirir. Bu nedenle, böbrek yetmezliği olan insanlar böbreklerinin sodyum atma yeteneğini aşarsa, ödem geliştirir. Böbrek yetmezliği ne kadar ileri olursa, tuz tutma sorunu o kadar büyük olur. En ciddi hali ise diyaliz gerektiren son dönem böbrek yetmezliği yaşayan hastalarda görülür.

Bazı İlaçlar

Tansiyon hastalığı için alınan veya ağrıyı kontrol eden ilaçlar gibi bazı ilaçlar ödeme neden olabilir veya var olan ödemi daha da kötüleştirebilir. Ek olarak ödem aşağıdakiler gibi bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir:

• Yüksek tansiyon ilaçları
• Nonsteroidal antienflamatuar ilaçlar
• Steroid ilaçlar
• Östrojenler
• Tiazolidinedionlar adı verilen belirli diyabet ilaçları

Kalp Yetmezliği

Konjestif kalp yetmezliğiniz varsa, kalbinizin alt bölümlerinden biri veya her ikisi de kanı etkili bir şekilde pompalama yeteneklerini kaybeder. Sonuç olarak kan bacaklarınızda, ayak bilekleriniz ve ayaklarınızda toplanabilir ve ödem yapar. Konjestif kalp yetmezliği de karnınızın şişmesine neden olabilir. Bazen bu durum ciğerlerinde (akciğer ödemi) sıvının birikmesine ve nefes darlığına neden olabilir.

Siroz

Sıvı, karın boşluğunuzda(assit) ve bacaklarınızda karaciğer hasarı (siroz) sonucu birikebilir. Siroz tekrar eden karaciğer hasarının sürekli hale gelmesiyle oluşan bir hastalıktır. Birçok nedenden kaynaklanabilir ve ilerlediğinde yaşamı tehdit eder.

Damar Sorunları

Ödem bacaktaki damarların kapakçıklarındaki zayıflamadan kaynaklanabilir (venöz yetmezlik adı verilen bir durum). Bu problem damarların kanı kalbe geri itmesini zorlaştırır ve varisli damarlara ve bacaklarda sıvı birikmesine neden olur.

Bu durum bacaklarınızdaki damarların zayıflığı veya hasarı ile oluşur. Baldır kaslarınızdaki ağrının eşlik ettiği bir sorundur. Bacakta ani şişlik, bacak damarlarınızdan birindeki kan pıhtısı (derin ven trombozu veya DVT) nedeniyle olabilir. Bu durumda derhal tıbbi yardım almak gerekir.

Ödem Belirtileri

Ödem belirtileri durumun nedenine, şiddetine ve yerine göre değişir. Ödem şişlik demektir ve bu şişlik iç organlarda olduğunda dışarıdan görünmeyebilir. Ödem belirtileri şunlardır:

• Şişliğin doğrudan cildin altında, özellikle bacaklarda veya kollarda ortaya çıkması
• Gergin veya parlak cilt
• Bölgeye birkaç saniye basılı tutulduktan sonra oluşan çukurun bir süre kalması
• Artmış karın büyüklüğü
• Şişen bölgede ağrı
• Akciğer ödemiyse nefes darlığı, öksürük, göğüs ağrısı, zor nefes alma ve boğulacak gibi hissetme, daha ciddi durumlarda kanlı öksürük

Ödem Tanı ve Teşhis Yöntemleri

Ödemin nerede geliştiğine bağlı olarak farklı uzmanlık alanlarına görünmek gerekir. Ödem başlı başına bir belirtidir. Bir hastalık veya durumun semptomu olarak gelişir. Ödemin tedavisi buna neyin neden olduğunu araştırmayı gerektirir. Bu nedenle ödemin tanısı nedeninin araştırılmasını içerir.

Fizik Muayene

Ödeme neyin neden olabileceğini anlamak için, doktorunuz önce fizik muayene yapacak ve size tıbbi geçmişiniz hakkında sorular soracaktır. Bu bilgi ödemenizin altında yatan nedenini belirlemek için genellikle yeterlidir. Gerektiriyorsa hastadan bazı görüntüleme testlerine girmesi istenir. Bu görüntüleme yöntemleri arasında röntgen, ultrason, manyetik rezonans görüntüleme bulunur. Bunlara ek olarak kan tahlili veya idrar testi gerekli olabilir.

Tetkikler

Hastanın geçmişinin detaylarına bağlı olarak, sağlık uzmanı ayrıntılı bir inceleme yapacaktır. Sağlık uzmanı tanı için bazı testler isteyebilir. Hangi testlerin isteneceği ödemin yeri, belirtiler ve şiddeti ile değişir.

Ödemin kendisinin fiziksel olarak sınırlayıcı olmasına rağmen, altta yatan nedenin tespit edilmesi, tedavinin özellikle ödeme neden olan rahatsızlığı hedef alabilmesi için önemlidir. Bir veya iki bacağın ani şişmesi, ciddi bir tıbbi problemin işareti olabilir. Bu durumda derhal bir sağlık uzmanına başvurun.

Göğüs Röntgeni

Göğüs röntgeni hastada akciğer ödemi şüphesi varsa istenir. Nefes darlığı, nefes alma zorluğu, öksürük, boğulacak gibi hissetme, göğüs ağrısı gibi belirtiler varsa doktor akciğerleri görüntülemek ister. Röntgen X ışınları kullanarak iç organları görüntüleyen ve yaygın şekilde kullanılan bir testtir. Kısa sürede tamamlanır ve hasta acı ve ağrı hissetmez.

Ultrason

Ultrason karın şişliğinin nedenini anlamak veya bacaklardaki damarları görüntülemek için kullanılabilir. Ultrason taraması, vücudun iç dokularının canlı görüntülerini yakalamak için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan tıbbi bir testtir. Aynı zamanda sonografi olarak da bilinir.

Ultrason, doktorun bir giriş yapmadan organlar, damarlar ve dokularla ilgili problemleri görmesini sağlar. Diğer görüntüleme tekniklerinden farklı olarak, ultrason radyasyon kullanmaz. Bu nedenle, hamilelik sırasında gelişmekte olan bir fetüsü görüntülemek için tercih edilen güvenli bir yöntemdir.

Karaciğer Fonksiyon Testleri

Eğer karın şişliği varsa hastanın karaciğer rahatsızlığı olup olmadığı kontrol edilir. Karaciğer fonksiyon testleri, kanınızdaki proteinleri, karaciğer enzimlerini ve bilirubin seviyelerini ölçerek karaciğerinizin sağlığını belirlemeye yardımcı olur.

Karaciğer sağlığını değerlendirmek için alanin transaminaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), alkalin fosfataz (ALP), albümin, bilirubin değerlerine bakılabilir. ALT ve AST testleri, karaciğerinizin hasar veya hastalığa cevaben saldığı enzimleri ölçer. Albümin testi karaciğerin albümini ne kadar iyi yarattığını, bilirubin testi ise bilirubini ne kadar iyi kullandığını ölçer. ALP, karaciğerin safra kanalı sistemini değerlendirmek için kullanılabilir.

Bu karaciğer testlerinin herhangi birinde anormal sonuçlara sahip hastalar anormalliklerin nedenini belirlemek için takip gerektirir. Hafifçe yükselmiş sonuçlar bile karaciğer hastalığı ile ilişkilendirilebilir. Bununla birlikte, bu enzimler karaciğer dışında başka yerlerde de bulunabilir.

Kan Testleri

Kan tahlili olarak bilinen işlem tek tip bir test değildir. Yüzlerce farklı kan tahlili vardır. Fakat geneli parmak veya koldaki damarlardan alınan bir kan örneği üzerinden gerçekleştirilir. Doktorun şüphelendiği duruma göre farklı kan bileşenlerinin seviyeleri ölçülür.

Kan testi, kanınızda bulunabilecek maddelerin laboratuvarda analiz edilmesidir. Kan testleri çok yaygındır. Böbrekler, karaciğer, kalp veya tiroit gibi organların ne kadar iyi çalıştığını gösterebilir. Sağlık problemlerinin erken evrelerinde teşhis edilmesini sağlar.

İdrar Tahlili

Böbrek veya karaciğerdeki bir problemden dolayı ödem olduğu düşünülüyorsa istenebilir. Enfeksiyonu bulma amacıyla da kullanılabilir. İdrar tahlili örnek idrar üzerinde yapılan bir seri testtir. Doktorlar bunu genel durumların veya hastalıkların belirtilerini kontrol etmek için kullanır. İdrar tahlili, bazı hastalıkların daha erken fark edilmesini sağlar. Böbrek hastalığı, karaciğer hastalığı, şeker hastalığı gibi rahatsızlıklar idrar tahlili ile saptanabilir.

Bir böbrek veya idrar yolu problemi belirtileri varsa, sorunun ne olduğunu bulmak için idrar tahlili yapılabilir. Karın- sırt ağrısı, karında şişlik, idrara sık çıkma, idrarda kan gibi belirtiler olduğunda bu tahlil istenebilir.

İdrarı analiz etmenin üç yolu vardır ve test hepsini kullanabilir. Birincisi, renk ve netliği kontrol eden görsel değerlendirmedir. İdrarınızda kan varsa, kırmızı veya koyu kahverengi olabilir. Köpük, böbrek hastalığının belirtisi olabilirken, bulutlu idrar enfeksiyonunuz olduğu anlamına gelebilir.

İkincisi mikroskobik bir incelemedir. Çıplak gözle görülmeyecek kadar küçük şeyleri kontrol eder. Bir mikroskobun bulabileceği idrarda bulunmaması gereken şeylerden bazıları kan hücreleri, bakteriler ve mineral birikintileri olabilir.

İdrar tahlilinin üçüncü kısmı, kimyasallarla muamele edilmiş ince bir plastik şerit kullanan yağ çubuğu testidir. İdrarınıza batırılır ve çubuklar üzerindeki kimyasallar normal seviyenin üstünde olduğunda tepki verir ve renk değiştirir.

Ödem Risk Faktörleri

Ödem oluşma ihtimalini artıran bazı durumlar vardır. Bunlar her zaman bir hastalık değildir. Örneğin hamileyseniz, fetüsün ve plasentanın ihtiyaç duyduğu sıvı nedeniyle vücudunuz normalden daha fazla sodyum ve su tutar. Bu ödem geliştirme riskinizi artırabilir.

Hamilelik

Hamilelik dönemi özellikle bacakların alt kısmında ödeme neden olabilir. Bu çok yaygın görülen bir sorundur. Uterus vücudun alt kısmındaki kan damarlarına baskı uyguladığı için bacaklarda ödemlere neden olabilir.

Bir kadın hamileyken, vücudu normalde olduğundan % 50 daha fazla kan ve diğer vücut sıvıları üretir ve fetüsün gelişmesine destek olur. Bu ellerin, yüzün, bacakların, ayak bileklerinin ve ayakların ödemine neden olur ve hamileliğin normal bir parçasıdır. Şişkinlik aynı zamanda karın içinde yer kaplayan ve geri dönmesini engelleyen genişlemiş rahim nedeniyle bacaklarda ve ayaklarda daha belirgindir.

Hamilelikte ödem, hamilelik sırasında herhangi bir zamanda olabilir, ancak çoğu kadın bunu beşinci ay boyunca deneyimlemeye başlar. Ve ödem, üçüncü trimesterde en şiddetli şekilde görülür.

Hafif şişlik sık görülür, ancak ellerin veya yüzün ani şişmesi, preeklampsinin bir belirtisi olabilir, bu gebeliğin bir komplikasyonudur. Doğum uzmanınızla yüz ödemi, bacak ödemi veya hamilelik sırasında ani veya ciddi şişlik hissettiğinize görünmeniz gerekir.

Ödem, doğum yaptıktan sonra bile devam edebilir. Doğum sonrası ödem genellikle doğumdan sonra bir hafta veya daha kısa sürede iyileşir ve genellikle ciddi bir durum değildir. Doğum sonrası şişlik yaklaşık bir hafta içinde düzelmezse veya bacaklarınızda ve başata ağrı hissederseniz, bu yüksek tansiyon ve preeklampsi belirtisi olabilir. Bu olursa doktorunuza söyleyin.

Aşırı Tuz Tüketimi ve Protein Eksikliği

Aşırı tuz tüketimi vücut genelinde ödeme neden olur. Çünkü vücutta fazla gelen sodyum biriktirilir ve sıvı tutar. Buna ek olarak ağır, uzun süreli protein eksikliği de benzer sonuçlar doğurur. Aşırı uzun bir süre boyunca diyetinizdeki aşırı protein eksikliği sıvı birikmesine ve ödemlere neden olabilir. Bunların çözümü beslenme düzenini değiştirmek ve sağlıklı beslenmektir. Protein eksikliği böbrek sorunları nedeniyle vücuttan gereğinden fazla protein atılmasıyla da oluşabilir.

Hareketsiz Yaşam

Ödem, yerçekiminin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir, özellikle bir yerde uzun süre oturmak veya sürekli ayakta durmak buna neden olur. Bunların sonucunda su doğal olarak bacaklarınıza ve ayaklarınıza çekilir. Önlemek için uzun süre oturmamak, aralıklarla hareket etmek önerilir. Uzun süre ayakta duranların da aralıklarla ayaklarını kalp seviyesinde tutması önerilir.

Ödem Komplikasyonları

Ödem hafif veya geçici değilse devam ettiğinde bazı sorunlara neden olabilir. Ayrıca ödemin altında başka bir hastalık yatıyorsa bu sorun da ilerleyebilir. Bu nedenle şişlikler ve belirtileri dikkate alınmalıdır. Komplikasyonlar ödemin yerine göre değişebilir. Eğer tedavi edilmezse ödem şunlara neden olabilir:

• Giderek ağrılı hale gelen şişlik
• Yürürken zorluk
• Bölgede sertlik
• Kaşıntılı ve rahatsız edici olabilen gerilmiş cilt

Bu komplikasyonlar ilerlediğinde aşağıdaki daha ciddi durumlara yol açabilir.

Enfeksiyon Riski

Şişmiş bölgede enfeksiyon gelişme riski daha fazladır. Bölgede kan akışının azalması, cildin gerilmesi gibi nedenlerle cildin üzerinde yaralanmalar oluşabilir ve bunlar enfeksiyon kapabilir. Enfeksiyon tedavi edilmediğinde yayılır ve ciddi sorunlar doğurur.

Cilt Ülseri

Bölgede oluşan şişlik cildi gerginleştirir. Bunun yanında kan dolaşımı kötü etkilenir. Bölgedeki dokular gerektiği gibi beslenemez. Bu nedenle deri üzerinde ülser (yara) oluşur. Meydana gelen açık yaralar ağrılı ve ilerleyici olur. Bunları kontrol altına almak gerekir. Özellikle şeker hastalarında bu ülserleri iyileştirmek zordur.

Kan Dolaşımının Yavaşlaması

Şişlik oluşan bölgede kan dolaşımı yavaşlayabilir. Bu da bölgedeki dokuların beslenmesini kötü etkiler. Damarlardaki kan akışı problemleri ödeme neden olan sorunlar arasında yer alır. Kan akışındaki sorunlar bunun yanında ülser gibi problemlere de yok açabilir. Ödem arterlerin, damarların, eklemlerin ve kasların esnekliğinin azalmasına neden olabilir.

Ödem Nasıl Önlenir?

Ödem oluşumunun önlenmesi altta yatan hastalıkların tedavi edilmesiyle sağlanır. Fakat bir hastalığa bağlı olmayan, yaşam koşullarının neden olduğu ödemler bu koşulların değiştirilmesiyle giderilebilir ve önlenebilir.

Spor ve Egzersiz

Uzun süre hareketsiz kalmak veya uzun süre ayakta durmak dolaşım problemlerine neden olabilir. Bunun sonucunda ödem sorunu yaşanır. Oturarak çalışmak zorunda olan kişilerin belirli aralıklarla kalkması ve 5- 10 dakika basit egzersizler yapması önerilir. Sürekli ayakta duran kişilerin ise fırsat bulduklarında ayaklarını kalp seviyesine kaldırıp bir süre durmaları önerilir. Bu kişiler için varis çorapları da önleyici tedavidir.

Vücut genelindeki ödemi atmak için en iyi yollardan biri hareketli bir yaşam tarzını seçmektir. Bu alışkanlığı geliştirmek için daha uzun mesafe yürüyüşleri tercih edilebilir. Bir seyahat için uzun süre hareketsiz kalmak gerekiyorsa mümkün olduğunca küçük hareketleri yapmak, fırsat buldukça ayağa kalkmak gerekir.

Doğru ve Sağlıklı Beslenme

Ödem birikimine en yaygın nedenlerden biri fazla tuz tüketimidir. Bu durum vücutta sodyum birikmesine neden olur ve sodyum çevresinde sıvı tutan bir maddedir. Tuz tüketimini tamamen bırakmak yerine yavaş yavaş sağlıklı bir seviyeye düşürmek gerekir. Bunun yerine limon, sirke ve baharatlarla yemekler tatlandırılabilir.

Ödem birikmesine neden olan bir diğer husus da protein eksikliğidir. Uzun süre protein yönünden eksik beslenmek veya vücuttan fazla protein atılmasına neden olan böbrek sorunları eksikliğe neden olabilir. Bu durumda ödem sorunu oluşabilir.

İdeal Kilo Seviyesini Korumak

Kişi için sağlıklı olan kilo aralığında kalmak kan dolaşımını ve kalp sağlığını korur. Bu nedenle oluşabilecek ödemleri de önler. İdeal kilo her zaman çok zayıf olmak değildir. Kişinin boyu, kalıtımsal yapısı, yaşı ve genel sağlık durumuna göre ideal bir kilo aralığı vardır ve sağlıklı olan çok zayıf olmak değil bu aralıkta uzun süre kalmaktır. Kısıtlayıcı diyetler yerine genel olarak sağlıklı beslenmek önerilir.

Sık Sorulan Sorular

Hamilelik Döneminde Oluşan Ödem Nasıl Atılır?

Hamilelik döneminde ödem oluşması beklenen bir durumdur. Şişlik hamilelik sonrasında da bir süre devam edebilir. Bunun etkileri kontrol altına almak ve rahatlamak için aşağıdaki uygulamalar yapılabilir:

• Uzun süre ayakta durmak veya oturmaktan kaçının. Çok fazla ayakta durmanız gerekiyorsa, mola verin ve oturun. Çok oturuyorsanız, en az saatte bir kez 5 dakikalık bir yürüyüş yapın.
• Mümkünse, otururken bacaklarınızı kaldırın. Ayakların kalp seviyesine yaklaştırılması dolaşımı kolaylaştırır ve ödemi azaltır.
• Yan yatmayı deneyin, tercihen sol tarafa doğru uzanın. Bu pozisyon böbreklerinizi canlı tutmaya yardımcı olur. Böylece böbrekler atıkları ortadan kaldırır ve şişliği azaltır.
• Yürüme gibi hamileliğe uygun egzersizler yapın.
• Çok sıkı elastik üst çoraplardan veya çoraplardan kaçının.
• Amacınız kan ve sıvıların mümkün olduğunca serbestçe akmasını sağlamaktır. Bu nedenle sıkan çorap ve kıyafetlerden uzak durmak gerekir.
• Rahat ayakkabılar giyin. Ayaklarınızın daha iyi hissetmesini sağlayabilecek ve hamilelik sırasında da bacak ve sırt ağrısını azaltabilecek ayakkabılar veya ekler düşünün. Eve geldikten sonra, bir çift yumuşak terlik giyin.
• Bolca su için. Günde 8 ila 10 bardak su içmek, aşırı sodyum ve diğer atık ürünleri sisteminizden atmanızı sağlar ve şişliği en aza indirir.
• Tuzu çok fazla tüketmek de tamamen kesmek de şişliği arttırır. Bu yüzden tamamen kesmeyin. Ancak her şey gibi, alımınızı ılımlı tutmak ve fazla kullanmamak gerekir.

Hava Değişimi Ödeme Neden Olur mu?

Hava değişimi mevsim geçişlerinde ve seyahatlerden sonra etki edebilir. Vücutta genel bir gerginliğe neden olan ödeme yol açabilir.

Ödem Atmaya Yardımcı Gıdalar Nelerdir?

Ödemi azaltmak için birincil diyet yöntemi sodyum alımını sınırlamaktır. Bunu başarmanın ilk adımı, hangi gıdaların sodyumda yüksek ve hangi gıdaların sodyumda düşük olduğunu belirlemektir.

Genellikle, bir gıda ne kadar az işlenirse, sodyum o kadar düşüktür. Taze veya dondurulmuş meyveler veya sebzeler doğal olarak sodyum bakımından düşüktür. Süt ve yoğurt gibi bazı süt ürünleri düşük sodyumlu olarak kabul edilebilir. Ancak peynirden ve süzme peynirden sakının, çünkü bunlar geçtikleri işlemden dolayı daha fazla sodyumlu olma eğilimindedir.

Pirinç ve yulaf gibi tahıllarda sodyum miktarı doğal olarak düşüktür. Fakat ekmek, simit veya krep gibi daha çok işleme maruz kalmış tahıl ürünlerinde sodyum daha yüksektir. Taze etler, balıklar ve kümes hayvanları da sodyumda doğal olarak düşüktür. Ancak baharat, tuzlu su veya enjekte edilmiş çözeltiler yoluyla tuz ilave edilmiş olanlardan kaçınmak gerekir.

Ödem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hafif ödem genellikle kendi kendine geçer, özellikle etkilenen uzuvları kalbinizden daha yükseğe kaldırarak tedaviye yardımcı olursunuz. Daha şiddetli ödem, vücudunuzun idrar şeklinde (diüretikler) aşırı sıvıyı atmasına yardımcı olan ilaçlarla tedavi edilebilir. Ancak, doktorunuz bu tür ilaçların kişisel tıbbi geçmişinize dayanarak sizin için iyi bir seçenek olup olmadığını belirleyecektir.

Uzun vadeli tedavi tipik olarak, şişmenin altında yatan nedenini tedavi etmeye odaklanır. İlaç kullanımı sonucu ödem oluşursa, doktorunuz reçetenizi ayarlayabilir veya ödeme neden olmayan alternatif bir ilacı reçete edebilir.

Ödem Tehlikeli Bir Durum mu?

Ödem birçok nedenle ortaya çıkabilir. Birçoğu hafiftir, örneğin sinek ısırmasıyla oluşan kabarcık da ödemdir. Fakat farklı bir hastalık nedeniyle oluşan ödemlerin vakit geçmeden tedavi edilmesi gerekir. Bunun yanında aşırı tuz kullanımı, hareketsizlik gibi nedenlerle oluşan ödem geçirilmediğinde farklı hastalıklarla da sonuçlanabilir.

Ödem Nasıl Atılır?

Aşağıdakiler ödemenin azalmasına ve geri gelmemesine yardımcı olabilir. Bu kişisel bakım tekniklerini denemeden önce doktorunuzla hangilerinin sizin için uygun olduğunu konuşun. Vücudunuzdaki, özellikle bacaklarınızdaki kasların hareket ettirilmesi ve kullanılması, fazla sıvının kalbe doğru geri pompalanmasına yardımcı olabilir. Doktorunuzdan şişmeyi azaltabilecek egzersizler hakkında bilgi alabilirsiniz.

Vücudunuzun şişmiş kısmını, günde birkaç kez kalbinizin seviyesinin üzerinde tutun. Bazı durumlarda, uyurken etkilenen vücut kısmının yükseltilmesi yardımcı olabilir.

Uzuvlarınızdan biri ödemden etkilenirse kompresyon çorapları, manşonlar veya eldivenler kullanmanız faydalı olur. Bu giysiler sıvının dokuda birikmesini önlemek için uzuvlarınız üzerinde baskı yapar.

Etkilenen alanı temiz tutun. Nem ve yaralanmaya karşı koruyun. Kuru, çatlamış cilt, sıyrıklar, kesikler ve enfeksiyonlara daha yatkındır.

Tuz alımını azaltın. Ne kadar tuz tüketeceğinizi öğrenmek için doktorunuzun önerilerini izleyin. Tuz, sıvı tutulmasını artırabilir ve ödemi kötüleştirebilir.

Ödem İçin Evde Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?

Kompresyon çorapları, damarlardan sızan sıvıya karşı direnci artırarak yardımcı olabilir. Bunlar, herhangi bir tıbbi malzeme deposundan satın alınabilir ve periferik ödem için özellikle faydalıdır.

Vücudun konumlandırılması semptomları hafifletmek için faydalı olur. Hem periferik hem de pulmoner ödem için yardımcı olabilir. Örneğin, başın yatakta yastıklarla yükseltilmesi, akciğer ödemi olan birine fayda sağlarken, bacakları yükseltmek ayak bileği veya bacak ödemini en aza indirebilir.

Ödem Oluşumu İçin Hangi Bölüme Muayene Olmak Gerekir?

Ödem vücudun neredeyse her yerinde oluşur ve çok farklı sebepleri vardır. Bu nedenle farklı bölümleri ilgilendiren farklı ödem çeşitleri vardır. Örneğin kalp ve dolaşım sistemi ile ilgili sorunlar karında, bacaklarda şişliğe yol açabilir. Bu soruna kardiyoloji bölümü bakar. Nefes darlığı, öksürük gibi sorunlar akciğer ödemi nedeniyle oluşabilir. Bu soruna göğüs hastalıkları bakar.

Ödem Kilo Vermeye Engel midir?

Vücudun genelinde bir hastalıktan bağımsız olarak ödem varsa bu kilo verirken yanıltıcı olabilir. Kişi yağ kaybettiği halde şişkinliği gideremeyebilir. Bu nedenle beslenme düzeni ödem atmaya yardımcı olacak şekilde düzenlenmelidir.

Bacakta Varis Oluşumu Ödeme Neden Olur mu?

Varis ve ödem bağlantılı problemlerdir. Bacakta kanın gerektiği gibi yukarı, kalbe doğru çıkamaması ödeme neden olur. İlerleyen dönemde de varis oluşur.

Regl Döneminde Ödem Oluşumu Normal mi?

Birçok kadın regl sırasında ödem oluştuğunu fark eder, bu durum genellikle geçicidir.

Ödem Tedavi Edilebilir mi?

Uygun takip yöntemleriyle ödem başarıyla tedavi edilebilir. Yanıt derecesi, nedenin ciddiyetine ve hastanın altta yatan tıbbi durumuna bağlı olarak değişebilir.