ALS Hastalığı Tedavisi

ALS Hastalığı Tedavisi Türleri

Sürekli ilerleyen bir sinir-kas sistemi hastalığı olan ALS’nin kesin bir tedavisi maalesef bulunamamıştır. Ancak ilaçlar yöntemiyle ilerleme süreci biraz olsun yavaşlatılabilmektedir.

İlaçlar

FDA tarafından onaylanan ilk ilaç Riluzol, uzun yıllar boyunca tek ALS ilacı olarak kullanılmıştır. Ancak geçtiğimiz dönemlerde yapılan farkındalık çalışmaları sonrasında ilaç firmaları çalışmalar yaparak Edaravon adı verilen yeni bir ilacı meydana getirmişlerdir. Bu ilaçta FDA tarafından onaylanmıştır. Böylelikle ALS hastalığı için iki adet ilaç ortaya çıkmıştır.

Riluzol

İlk onaylı ALS ilacı olan riluzol, glutamat seviyesini minimuma indirerek motor nöronların hasarlarını belli bir düzeyde azaltmaktadır. Riluzol adlı ilacın ALS hastalarına biçilen ömrü uzattığına rastlanmıştır. Motor nöronların gördüğü hasarı azaltsa da ilaç asla hasarı tamamen ortadan kaldıramaz. Aynı zamanda karaciğerde hasar yaratarak bir yandan hasar verir.

Edaravon

1995 yılından beri tek ALS ilacı olan Rilutek ilacının ardından geçtiğimiz yıl ortaya çıkan Edaravone ya da bilinen ismiyle Radicava, ilk kez 2001 yılında inme geçiren hastalara kullanıldı. Ancak ALS hastalarında kullanıldığında önemli veriler elde ettiği görüldü. Tıpkı Rilutek gibi bir ilaç olan Radicava, ALS hastalığını sona erdirmese de hastalığın ilerlemesini yavaşlatıyor. Rilutek'den daha etkili olan Radicava'yı hastanın 1 yıl boyunca sürekli olarak kullanması gerekiyor. Bunun da maliyeti 150 bin dolar civarında oluyor ve SGK ya da herhangi bir sosyal güvenlik kurumu, bunu karşılamıyor. Radicava, güçlü bir elektron kaybeden molekül düşmanıdır. ALS, Alzheimer, Parkinson ve çeşitli kanser türlerinde görülen tek oksijen atomlu moleküller, sağlıklı hücre döngüsünü bozar. Radicava ilacı da bunu tam anlamda sona erdirmesede minimum seviyeye indirmeyi amaçlamaktadır.

ALS Hastalığı Tedavisi Öncesi

ALS ilaçlarının kullanımına başlanılmadan önce hastanın ALS hastası olup olmadığından kesin olarak emin olunmalıdır. Daha önce de belirttiğimiz gibi; ALS hastalığının belirtileri Alzheimer, Parkinson ve çeşitli kanser hastalıklarında da görülebilmektedir.

Hastanın Durumunun Analiz Edilmesi

Hastanın durumu belli testlerden geçirildikten sonra nörolojik alanda uzmanlaşmış doktor ya da doktorlar tarafından analiz edilmeli ve kesin bir sonuca varılmalıdır. Pratisyen hekimlerin bu teşhisi koyması mümkün olmadığı gibi testler yapılmadan hiç kimse bu teşhisi koyamaz. Ancak analiz sonrasında bir sonuca varılabilir.

Hastalığın Tanısının Konması

ALS'de henüz çözülmeyen bir mekanizma sayesinde göz kasları, idrar ve cinsel organ bölgeleri hiçbir şekilde etkilenmez. ALS tanısında kullanılan en önemli tanı aracı da EMG adı verilen elektromyografidir. EMG'de kaslar üzerinde oluşan denervenasyonlar görülebildiği gibi motor ünit denilen yapılarda da bozulmalar görülebilir. Bu sebeple ALS hastalığı teşhisinde genellikle EMG cihazı kullanılır ve çıkan sonuca göre karar verilir.

İlaçtaki Etkin Maddeye Alerjik Reaksiyon Olmadığının Tespiti

ALS ilaçları, çok kuvvetli ilaçlar olduğundan ve direkt olarak kasların içerisindeki sinir hücrelerine etki ettiklerinde fazlasıyla yan etkiye de sahiptirler. Bir ALS ilacı kullanılmadan önce mutlaka uzman hekime danışılmalı v e ilaçların alerjik reaksiyonları konusunda önceden önlem alınmalıdır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

ALS ilaçları, birçok yan etkiyi de ortaya çıkarmaktadır. ALS hastalığının kaslar dışında iç organlara bir etkisi olmadığı bilinse de ilaçların yan etkileri olarak bu etkileri gösterebiliriz.

Emzirme ve Hamilelik

ALS hastalarının cinsel organları ve uzuvlarında hastalığın etkileri görülmediğinden emzirme ve hamilelik sorunsuzca yapılabilir ancak ALS hastalığının ilerlemesinden doğacak kas sorunları ile birlikte hasta, emzirme için yardıma ihtiyaç duyabilir.

Karaciğer Hastalığı

ALS ilaçlarının çok kuvvetli ilaçlar olduğunu söylemiştik. Bu ilaçlar, yan etki olarak özellikle karaciğeri güçsüz bireylerde karaciğer hastalıklarına da yol açabilmektedir.

ALS Hastalığı Tedavisi Sonrası

ALS ilaçları ile birlikte hastanın ömrü uzatılsa ve bazen hastalıkta gerileme görülse de kesin tedavi söz konusu değildir. Ancak ilaçlarla yapılan tedavi sonrasında hastanın durumunun incelenmesi ve hastanın eskisinden daha iyi olması sağlanabilir.

Kontrol Süreci

ALS hastaları, uzman ekipler tarafından belirli periyotlarda kontrol edilmelidir. Eğer yapabiliyorsa hastaya belli egzersizler verilerek ilaçlarla birlikte fiziksel olarak da tedavi süreci uygulanmış olur.

Hastanın Yapması Gerekenler

ALS hastasının yapması gereken tek şey kendini psikolojik olarak korumak ve fiziksel olarak üzerine düşen egzersizleri yapmaktır. ALS hastasına destek olmak için yapılması gereken diğer davranışlar ise hasta yakını/yakınları tarafından yapılmalıdır.

Sık Sorulan Sorular

ALS tedavisinde kullanılan ilaçlar hangi yiyeceklerle birlikte kullanılmamalı?

ALS ilaçları, sinir sistemine etki ettiğinden alkol, sigara ve keyif verici uyuşturucular dışında hastanın yiyebileceği gıdalarla birlikte kullanılabilir.

ALS Hastalığının İlaç Tedavisi Dışında Bir Tedavisi Yok Mu?

ALS hastalığının tedavisi tam olarak bulunamadığından dolayı şimdilik yalnızca ilaçlarla tedavi mümkündür. İlaçlar dışında hasta birey, fiziksel egzersizler uygulayarak bu süreci yavaşlatabilir.

ALS Hastası Tedaviyi Reddederse Ne Olur?

ALS hastalığı, ölümcül bir hastalıktır. Bu sebeple hastanın tedaviyi reddetmesi tedavinin uygulanmaması için göz önüne alınan bir kıstas değildir.

ALS Hastaları Tedavi Süresince Araç ya da Makine Kullanabilirler Mi?

ALS hastaları, hastalığın bir döneminde akülü araç kullanabilirler. Ancak ilerleyen dönemlerde kasların tamamen güçsüzleşmesi ve kasılması sonrasında bir araç ya da makine kullanamazlar.

ALS Hastalığı Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Bağımlılık Yapar Mı?

ALS ilaçları içerisinde herhangi bir bağımlılık yapıcı madde bulunmadığından dolayı bağımlılık söz konusu değildir.

ALS Hastalığının Bitkisel Bir Tedavisi Var Mı?

ALS hastalığının kesin bir tedavisi bulunamadığından dolayı bitkisel bir tedavi söz konusu değildir. Ancak tüm sinir sistemi hastalıklarında ökse otu tavsiye edildiği için bu hastalıkta da denenebilir. Sinir sistemi hastalıklarına sahip olan (ALS dahil) tüm hastaların günde 1 bardak ökse otu çayı içmesi faydalı olabilir.

ALS Hastalığında Kullanılan İlaçlar Pahalı Mı?

Evet, ALS hastalığında kullanılan ilaçlar çok pahalıdır. Henüz tüm dünyaya yayılmayan ve yalnızca Amerika’da ortaya çıkan, en etkili ilaç olarak gösterilen Edaravon’un hastaya yıllık maliyeti 150 bin doları bulmaktadır.

SGK, ALS Hastalığı Tedavisinde Kullanılan İlaçları Karşılıyor Mu?

İlaçlar çok pahalı olduğundan ve devlet tarafından bir anlaşma yapılmadığından dolayı SGK tarafından ALS ilaçlarının maliyetleri karşılanmamaktadır.

ALS Hastalığı Tedavisinde Kullanılan İlaçlara Erişim Kolay Mı?

Hayır. 2017 yılının Ağustos ayında bulunan Edaravon adlı ilaç yalnızca Amerika’da dağıtılmakta olup Türkiye’den bu ilaca erişim hem çok maliyetli hem de çok zordur.

Antidepresan ALS Hastalığı Tedavisinde Kullanılan İlaçlarla Birlikte Kullanılabilir Mi?

Hayır. Antidepresan sinir sistemini ve kasları zayıflattığından dolayı ALS hastalığında kesinlikle kullanılmamalıdır.

ALS Hastalığı İlaçları Türkiye'de Var Mı?

Ülkemizde bu ilaçlar üretilmemekte ya da satılmamaktadır. Ancak yurt dışından ilaç istenebilir. Her ne kadar ilaca ulaşım kolay gibi görünse de aşırı derecede maliyetlidir.

ALS Hastalığının Tedavisi Var Mı?

ALS tedavi edilmesi çok güç ve neredeyse imkansız bir hastalıktır. Hastalığın sebeplerine dair bilinenlerin çok sınırlı olması, kaynağa yönelik tedaviyi imkansız kılmaktadır. Günümüzde yeni yeni geliştirilen ALS ilaçları kaynağı değil, belirtileri tedavi etmeyi amaçlamaktadır. Tedavilerdeki temel amaç motor kabiliyetleri düzenleyen nöronların hasar görmesini engellemek ya da halihazırda hasar görmüş ise bu hasarı azaltmaktır. Günümüzde en çok tercih edilen tedavi yöntemi ise hayat tarzının baştan sona düzenlenmesidir. Beslenme, spor egzersizleri, düşünsel egzersizler ve stres ortamının azaltılması başlıca uygulamalardır. Bu uygulamalar hastalığın ilk belirtileriyle başlar ve hastalık kontrolden çıkıncaya kadar devam ettirilir.