Anal Fistül Tedavisi

Fistül Hastalığı Tedavisi Hakkında

İki yapı arasında sonradan bağlantı kanalı meydana gelmesiyle fistül oluşur. Genellikle bir enfeksiyon veya alınan bir darbe sonucu ortaya çıkar. Bunların dışında bir ameliyat sonucu sindirim sisteminde ya da perianal bölgede oluşabilir. Kanser hastalığının tedavisinde kullanılan ışın tedavisi bazı durumlarda fistül oluşumuna neden olabilir. Oluştuğu bölgeye göre belirtileri değişiklik gösterir. Anal fistüllerde akıntı, şişlik ve ağrı ortaya çıkabilir. Fistül nedeniyle sıvılar veya atıklar anüs, vajina gibi bölgelerden sızabilir. Bağırsak ile mesane arasında oluşan fistül tekrarlayan idrar yolu iltihabına neden olabilir. Bağırsaklar arasındaki fistüller belirti vermeyebilir.

Hastalığın tedavisi planlanırken birçok husus dikkate alınır. Fistül ve fistüllerin nerede oluştukları, hangi yapılar arasında oldukları, sayıları saptanır. Bu bilgiler ışığında tedavi planlanır. Öncelikle ameliyatsız tedavilere şans verilir. Bunlar ilaç tedavisi ve çeşitli uygulamalar şeklinde olabilir. Fakat hastaların birçoğunda ameliyat gerekli görülür.

Fistül Nedir?

Fistül bir organ ile başka bir yapı- doku arasında normal olmayan küçük kanalların oluşmasıdır. Farklı yapılar arasında oluşabilir. Ama daha çok anüs ve genital bölgede görülür. Beş tip fistül vardır. Bunların sınıflandırılması fistülün oluştuğu yere göre yapılır. İntersfinkterik, transsfinkterik, suprasfinkterik, ekstrasfinkterik ve atnalı fistül hastalığın tıbbi sınıflandırılmasında ayrıştırılan türlerdir.

Fistüller daha basit olarak da sınıflandırılabilir. Bu sınıflamaya göre ise fistüller üç başlık altında toplanabilir; basit, komplike ve atnalı. Basit fistül makattaki dış kasın altında ya da iç kasın arasında oluşur. Çoğu zaman fistülün açıklıkları makatın yakınında olur. Tedavisinde ameliyat tercih edilebilir ve başarı şansı yüksektir. Komplike fistül ise bölgedeki kas yapılarının üzerinden uzanan tipte gelişir. Anüse bir santim uzaklıktan başlayıp bağırsaklara kadar uzanabilir. Tedavisi cerrahi işlemle yapıldığında yakındaki kas dokuları zarar görebilir.

Anal Fistül Sınıflandırması Neye Göre Yapılır?

Anal fistüllerin tıbbi sınıflandırılması fistülün oluştuğu, uzandığı, açıldığı yerler ve şekilleri etkili olur. Günümüzde kullanılan sınıflandırma 1976 yılında yapılmıştır. Bu sisteme Parks sınıflandırması da denir. Fistüllerin doğru sınıflandırılması tedavinin planlanabilmesi için büyük önem taşır. Çoğu zaman bu yapıların oluşumlarını gözlemlemek için görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Doğru tespit edilemeyen fistüllere müdahale ederken çeşitli komplikasyonlar oluşabilir.

İntersfinkterik Fistül

Fistülün makattın iç kasından dış kasına uzandığı tür intersfinkterik fistüldür. Makat kanalından başlayıp dıştaki cilde varır. En yaygın fistül türlerinden biridir. Hastaların %50’si bu türe sahiptir. Perianal apse sorunu gerisinde yaygın olarak intersfinkterik fistül bırakır.

Transsfinkterik Fistül

Transsfinkterik fistül hastaların %30’luk kısmında görülür. Dış makat kasının içinden ilerler. Kastan geçerek önce iskiorektal çukura sonra deriye doğru gelir.

Suprasfinkterik Fistül

Suprasfinkterik fistül hastaların %20’lik kısmında görülür. Bu türde fistül makatta kılların ve ter bezlerinin olduğu küçük kısımdan başlar. Makatın kontrol edilmesini sağlayan kasların üzerinden ilerleyerek anüs sarar ve makatın iç tarafında açılır.

Ekstrasfinkterik Fistül

Ekstrasfinkterik fistül diğerlerinden daha seyrek görülür; hastaların %5’lik kısmı bu türe sahiptir. Oluşum leğen kemiğinin alt kısmını çevreleyen kası geçerek rektuma ilerler.

Atnalı Fistül

Atnalı fistül adıyla anılan tipin şekli U harfine benzer. Şekil olarak at nalını andırdığı için bu adı almıştır. Uçları makatın bir tarafından diğer tarafına bağırsağa doğru uzanır. Tedavisi diğer fistüllere nazaran uğraştırıcı olabilir.

Anal Fistül Sebepleri Nelerdir?

Anal fistüllerin büyük çoğunluğu bölgeyi etkileyen enfeksiyon ve apselerden kaynaklanır. Apse oluşumu boşaldıktan sonra gerisinde fistül oluşumu bırakır. Daha az görülen sebeplerse kabızlık, kanser, crohn hastalığı ve darbe gibi etkenlerdir. Çeşitli nedenlerle farklı yerlerde oluşabilen fistüller oluştuğu bölgedeki kasların arasından ilerler.

Doğum Yapmak

Kadınların doğum yapması vajina ve çevresinde yırtıklar meydana getirir. Yırtılma rektuma ilerlediğinde fistül oluşumuna neden olabilir. Kaldı ki fistüllerin başat nedenlerinden bir de yaralanmalardır. Doğum yapmak bu riski arttırabilir.

Makat Apsesi

Makatta çeşitli nedenlerle oluşan apseler fistül oluşumunun en sık karşılaşılan nedenlerinden biridir. Apseler boşaldıklarında arkalarında küçük tüneller bırakır ve bu açıklık gerektiği gibi iyileşmediğinde fistüle neden olabilirler.

Tüberküloz

Tüberküloz, verem adıyla da bilinen bir hastalıktır. Geçmişte yaygın ve hayati olan bu hastalık mycobacterium tuberculosis ismindeki mikroorganizmadan kaynaklanır. Solunum ile bulaşan hastalık akciğer ve akciğer lenflerine yerleşir. Zamanla kan dolaşımına etki eder. Tüberküloz ve bunun gibi bazı enfeksiyon hastalıkları fistüle neden olabilir.

İltihabi Barsak Hastalıkları- Crohn Hastalığı

İltihabi bağırsak hastalıkları ve bunlardan biri olan crohn hastalığı bazı durumlarda fistüle neden olabilir. Crohn hastalığı süreğen bir enfeksiyon hastalığıdır. Ağız bölgesinden itibaren makata kadar ilerleyen sindirim kanalının herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Belirtileri ülseratif kolitte benzese de daha sürekli ve şiddetli olabilir. İltihabi bağırsak hastalıkları bazı durumlarda yerleştikleri bölgeyi etkileyerek fistül oluşumuna yol açabilir. Bunların yanında cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve divertikülit gibi sorunlar da bu hastalığa neden olabilir.

Makat Bölgesinde Oluşan Yaralanmalar

Fistül oluşumlarının yaygın sebeplerinden biri de makat ve çevresini etkileyen yaralanmalardır. Bölgeye alınan darbeler, fazla tahriş ya da yabancı bir cisim nedeniyle oluşan yaralanmalar fistül oluşumuna neden olabilir.

Kanser

Kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan ışın tedavisi fistül oluşabilecek bölgelere uygulandığında nadir olarak fistüle neden olabilir. Seyrek görülen bir diğer durum da bazı kanser oluşumlarının fistüle yol açmasıdır.

Anal Fistülün Belirtileri Nelerdir?

Anal fistül oluştuğu ve uzandığı bölgelere göre değişik belirtiler verebilir. Bağırsaklar arasında oluşan fistüller bazı durumlarda belirti vermeyebilir. Fakat diğer tiplerde hastanın yaşam kalitesini düşüren ve günlük yaşamını kötü etkileyen bazı sorunlar ile birlikte ortaya çıkabilir.

Makat Bölgesinde Ağrı ve Şişlik

Makat fistüllerinde en sık karşılaşılan belirti bölgede şişkinlik ve ağrı hissedilmesidir. Anormal şekilde oluşan tünellere vücut sıvıları veya dışkı dolabilir. Böylece bölgede ağrı ve şişkinlik meydana gelir. Fistüllerin en yaygın nedeni perianal apselerdir. Apse oluşumu ise makatta ciddi ağrılara, şişkinliğe yol açar. Yüksek ateş, ağrı ve halsizlik bölgede apse oluşumunun belirtileridir.

Makat Etrafında Yanma Hissi

Fistüller oluştukları yere göre genital bölgede yanma hissine neden olabilir. İdrar yolları enfeksiyonunun sık sık tekrar etmesi, bölgenin tahriş olması bu hisse yol açar.

Makatta İltihaplı Akıntı

Makat fistülü gelişen hastalarda en yaygın belirtilerden biri akıntıdır. Akıntı genellikle sarı olur ve içinde kana rastlanır. Akıntı sorunu olan hastalarda genellikle süren bir apse sorunu yoktur ve yüksek ateş, ağrı gibi sorunlar olmaz. Fistülün uzandığı bölgeye göre vajina içinden de sıvı gelmesi sorunu yaşanabilir. Hatta oluşan fistül tünelleri nedeniyle vajinaya gaz ve dışkı akabilir.

Makatta Şiddetli Kaşıntı

Makat fistülleri iltihabi akıntıya neden olur. Bu akıntı sarımsı renkte ve kanlı olabilir. Uzun süre devam eden akıntılar bölgede cildi tahriş ederek şiddetli kaşıntıları ortaya çıkarır.

İç Çamaşırlarında Akıntı ve Kötü Koku

Fistül hastalığından kaynaklanan makat ve genital bölge akıntıları iltihabi akıntılardır. Bu durum da sürekli olarak bölgenin ıslak olmasına, iç çamaşırında sürekli akıntı iziyle karşılaşmaya ve kötü koku oluşumuna neden olur.

Ateş ve Halsizlik

Anal fistülün en yaygın nedenlerinden biri perianal apse oluşumudur. Apseler kendiliğinden boşalır veya bir müdahale ile boşaltılır. Bu durum %40 ihtimalle fistül oluşumuna neden olur ve aynı bölgede apse oluşumu tekrar edebilir. Ateş ve halsizlik sorunu genellikle bölgede apse oluşumundan kaynaklanır.

Makatta Dolgunluk Hissi

Fistüller oluştukları bölgede anormal kanallar meydana getirir. Bu durum iki yapı veya organ arasında olmaması gereken bir sızıntıya yol açar. Makat fistülleri bu tip sızıntılar nedeniyle bölgede dolgunluk hissine yol açar.

Dışkılama ve İdrar Yaparken Zorlanma

Fistül adı verilen tüneller cilde veya başka yapılara açılabilir. Rektum, makat, mesane gibi çevre yapıları etkiler. Bu durum da dışkılama ve idrar yapmada çeşitli sorunlara neden olur.

Fistül Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Anal fistül tedavisi için muayeneye gelen hastaların büyük oranı hastalıklarından utandıkları için şikayetlerini dile getirememektedirler. Bu durumlarda hastaların hastalıklarının ileri gitmemesi adına makat ve çevresinde oluşan problemleri ve belirtileri utanmadan ve geç olmadan hekimlerine iletmelidirler. Bir sağlık kuruluşuna başvurmakta geç kalabilirler. Diğer yandan başka hastalıklarla karıştırıp bilinçsizce ilaç kullanabilirler. Bu tutumlar hastalığın daha da ciddileşmesine neden olur. Belirtiler ortaya çıktığında alanında uzman bir doktora başvurmak gerekir.

Fistülün Yayılması ve Tedavinin Zorlaşması

Fistül hastalığı da diğer birçok hastalık gibi erken müdahale edilmesi önerilen sorunlardandır. Çünkü görece daha kolay tedavi edilebilen ve kalıcı sorunlar ortaya çıkmadan iyileştirilebilecek basit fistüller zamanla gelişebilir ve rektumu sarabilir. Daha karmaşık hale gelen fistüllerin tedavisi sırasında çevre kas yapıları zarar görebilir ve dışkı tutmada sorunlar yaşanabilir.

Tekrarlama

Fistül sorunu uzun süre tedavi edilmediğinde gelişir. Gelişmiş ve karmaşık fistüllerde durumun tekrarlama olasılığı artar. Diğer yandan tedavi edilmemiş fistüller varlığını sürdürdüğü sürece çevre organlarda iltihaplanma riski de artar. Kimi hastalarda yorgunluk, güçsüzlük, eklem ağrısı, ter dökme gibi tüm vücudu etkileyen sorunlar da yaşanabilir.

Anal Fistül Hastalığının Kanserleşme Riski Nedir?

Makat fistülünün en belirgin semptomu makattan iltihaplı akıntı gelmesidir. Bu durum uzun süre tedavi edilmediğinde bazı başka sorunlara yol açabilir. Ortalama 9 yıl devam eden makat akıntısı sonucunda bölgedeki hücrelerin değişime uğradığı gözlemlenmiştir. Hücrelerdeki bu değişiklik kanser hastalığını ortaya çıkarabilir. Benzer şekilde bağırsakta veya anüste ortaya çıkan kanserler makata yakın bölgelerde kitleler veya iltihaplanma meydana getirebilir. Bu durum da fistül oluşumuna neden olabilir.

Anal Fistül Tedavisi Hangi Uzmanlık Alanına Girer?

Anal fistül tedavisini yaygın olarak genel cerrahi uzmanları gerçekleştirir. Makat ile ilgili sorunlarla karşılaşıldığında genel cerrahi bölümüne başvurulabilir. Bağırsak hastalıkları ve makat ile ilgilenen uzmanlık dalı kolorektal cerrahi ya da proktoloji denir. Hastalığın tedavisi için jinekoloji, ürojinekoloji gibi bölümlerden de öneri alınabilir.

Anal Fistül Hangi Hastalıklarla Karıştırılıyor?

Anal fistül makat ve çevresinde oluşabilen başka hastalıklarla karıştırılabilir. İsminden dolayı anal fissür durumu ile karıştırılabilir. Anal fissür makatın son kısmında oluşan çatlaktır ve ağrı, kanama gibi belirtilerle ortaya çıkar. Fistül sorunu da kanlı akıntı ve ağrı neden olabilir. Hemoroid (basur) hastalığı da fistülle karıştırılabilecek hastalıklardandır. Hemoroid makat bölgesinde dışkılamayı kolaylaştıran yapıların zarar görmesi, damar yumakları halini almasıdır. Makattan akıntı ve kan gelmesi, kaşıntı gibi belirtiler verir. Diğer yandan fistül belirtileri kıl dönmesi, kist, makat kanseri, iltihap gibi birçok sorunla karıştırılabilir. Doktora başvurmayan hastalar bu hastalıklardan hangisine sahip olduklarını netleştiremezler. Doktora gitmeden ilaç kullanan hastaların durumları daha kötüye gidebilir. Hastalığın kesin tanısı doktor tarafından konur. Bu yüzden belirtiler yaşanmaya başladığında zaman kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.

Anal Fistül Hastalığının Tekrarlama Durumu Nedir?

Anal fistül tekrar etmesi kolay bir hastalıktır. Tedavisinde yaygın olarak cerrahi işlem tercih edilir. Cerrahiden sonra bölge iyileşirken ilk olarak cilt dokuları tekrar yapışır ve bu yaralar kapanır. Fakat daha içerideki yapıların kaynaşması daha zordur. İçerideki yapılar kaynaşmadan üstteki cildin iyileşmesi fistül oluşturur. Diğer yandan fistüle neden olan başka hastalıklar varsa ve tespit edilmediyse bu durum sık sık tekrarlama sorununu ortaya çıkarabilir. Tedavinin planlanması ve gerçekleştirilmesi de tekrar ihtimaline etki eder. Ana fistüllerin yan kollarının temizlenmemesi nüks yaşanmasına neden olabilir.

Tekrar etmenin önüne geçilebilmesi için altta yatan başka sebeplerin varlığının araştırılması, tedavinin ayrıntılı planlanması ve iyileşme sürecinde hastanın doktor ile iletişim halinde olması önerilir. Ayrıca tekrarın önüne geçmek için hastanın dikkat etmesi gereken bazı unsurlar da bulunur. Tedaviden sonra cerrahi işlemin gerçekleştirildiği çevrenin hijyenine ayrıca önem göstermek gerekir. Doktorun belirttiği şekilde bölgeyi düzenli temizlemek ve vücudun genelini temiz tutmak önem taşır. Belirli aralıklarla ılık duş almak gerekir. İyileşme gerçekleşene kadar bağırsakların yumuşatılması için çeşitli önlemler alınmalıdır. Bağırsak fonksiyonlarının sağlıklı şekilde işleyebilmesi için lif tüketimine dikkat edilmelidir. Günlük gerektiği kadar su tüketmek, hareketli bir yaşam tarzı benimsemek önem taşır. Herhangi bir sorun ile karşılaşılırsa vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.

Fistül Hastalığı Tedavi Türleri

Fistül hastalığının tedavisi planlanırken fistülün yeri, şekli, açıldığı yapılar gibi birçok husus göz önünde bulundurulur. Gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra doktor tedavi seçeneklerini belirler. Fistülden kaynaklanan bir iltihap söz konusuysa ilaç kullanımı gerekir. Fakat fistül tedavisi genel olarak ilaçlar ile sağlanamaz. Bilinçsiz ve doktora danışmadan alınan ilaçlar durumun daha da ciddileşmesine neden olabilir.

Fistül tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlar kateterler, fibrin yapıştırıcısı, cerrahi işlem, lazer tedavisi, fistül tıkaç tedavisi, fistül kanal bağlaması, radyo frekans şeklinde olabilir. Tedavide amaç anormal şekilde gelişen fistülün ortadan kaldırılmasıdır. Hasta için en doğru tedavi yöntemine doktor, yapılan incelemeler sonucunda karar verir.

Kateter

Kateterler daha küçük boyutlardaki fistül sorunları için tercih edilebilir. Bunlar fistül oluşumunun içini boşaltan materyallerdir. Kanal şeklindeki fistüllerin boşaltılmasını sağlarlar.

Fibrin Yapıştırıcısı

Fibrin doku yapıştırıcısı tıpta kullanılan bir kollajen matrisidir. Kullanıldıkları bölgede bir katman meydana getirir. Oluşumun kapatılması için tercih edilebilir.

Lazer Tedavisi

Fistül tedavisinde yenilikçi yöntemlerden biri lazer tedavisidir. Anormal kanal oluşumu olan fistüllerin lazer kullanılarak eritilmesi ve yok edilmesi temeline dayanır. Uygun vakalarda büyük ameliyatlar yerine lazer kullanılması hasta açısından oldukça avantajlıdır. Ameliyatlardan sonra hastaların birkaç gün hastanede kalması gereken lazer tedavisinden birkaç saat sonra hasta evine dönebilir. Hasta kısa süre içinde normal günlük aktivitelerine dönebilir. En önemlisi ise lazer işleminden sonra dışkı tutamama gibi bir riskin olmamasıdır. Hastaların büyük bir kısmı ameliyatlardan dışkı tutamama riski bulunduğu için çekinir. Fakat lazerde böyle bir sorun söz konusu değildir. Başarı oranı %70 ile 90 arasında olan tedavi ilk olarak 2011’de uygulanmaya başlamıştır. LAFT olarak da adlandırılır.

Fistül Tıkaç Tedavisi (PLUG)

Fistül tıkaç tedavisi ameliyatsız tedaviler arasında sayılabilir. Fistülün tıbbi materyal kullanılarak tıkanması temeline dayanır. Tıkanan fistülün zamanla yok olması beklenir. Cilde açılan fistülün bu noktasından içeri tıkayıcı madde verilir ve sonrasında açılan ağız dikilir. Bu yöntemin başarı şansı %60 ile 80 arasında değişir.

LİFT Tedavisi ( Fistül Kanal Bağlaması)

LİFT, İngilizce “Ligation of İntersphincteric Fistula Tract” isminin kısaltmasıdır. Temelde fistülün iki uç açıklığının dikilerek kapatılmasıdır. İşlem iç ve dış makat kasları açılarak gerçekleştirilir. 2007 yılından beri uygulanan yöntem %60-95 arasında bir başarı oranına sahiptir.

VAAFT (Video Yardımıyla Fistül Tedavisi)

VAAFT kelimesi “Video-Assisted Anal Fistula Treatment” ifadesinin kısaltılmasından doğar. Bu tedavi yönteminde fistülün dış açıklığından bir solüsyon verilerek alanın genişlemesi sağlanır. Genişletilen bölgeden fistüloskop ile girilir ve iç ağız bulunur. İç ağıza az sayıda dikiş atılır. Daha sonra dıştan içe doğru fistül traktı yakılır. Daha sonra fırça ile kazınır ve dikişlerle fistül yolu kapatılır. Dikişlerin uygulandığı doğrultuda bir kateter kullanılarak tıbbi yapıştırıcı uygulanır. Tüm işlem bölgenin endoskop yardımı ile görüntülenmesi ile gerçekleştirilir. Başarı oranı %87’dir.

Seton Tekniği

Seton tekniği genellikle basit ve küçük olmayan fistüllerde tercih edilir. Oluşum dış makat kasını kapsıyorsa ya da alt tarafa yakın bir yerde konumlanmıyorsa önerilebilir. Fistülün cilde açılan ağzı ile iç taraftaki kısmı ip gibi materyallerle bağlanır. Bunlar yavaş yavaş daraltılır. Eski bir teknik olan bu işlemden sonra %2-30 arasında dışkı tutamama sorunu yaşanır. %80-100 arasında başarılı bir tekniktir.

Fistül Hastalığı Tedavisi Öncesi

Fistül tedavisinin öncesinde yapılan değerlendirmeler ve hazırlıklar tedavinin seyri açısından büyük önem taşır. Tedavinin hastaya uygun olacak şekilde planlanabilmesi için fistülün konumu, nerede başlayıp nerede bittiği, şekli ve enfeksiyona neden olup olmadığı ayrıntılı olarak araştırılır. Fistül tanısı koymak için çeşitli görüntüleme tekniklerine ihtiyaç duyulur. Ardından edinilen bilgiler ışığında tedavi planlanır. Hasta ile mutabakat sağlandıktan sonra tedaviye başlanır. Fistül hastalığı tekrar edebilen bir sorun olduğu için tedavi öncesi ve sonrasında doktor ile iletişim halinde olmak ve dikkat edilecek hususlara önem vermek gerekir.

Hastalığın Tanısı

Fistül tanısı çoğu zaman iltihabi bağırsak hastalığı araştırılırken tespit edilir. İltihabi bağırsak hastası olan birçok kişi perianal fistüllere sahiptir. Bir fistül belirlendikten sonra, bir sonraki adım onu karakterize etmektir. Alanında uzman doktor fistüllerin nereye bağlandığını, kaç tünelin olduğunu ve ayrıca apseniz olup olmadığını anlamaya çalışacaktır.

Perianal fistül hakkında daha fazla bilgi almak için üç yöntem kullanılır; manyetik rezonans görüntüleme (MRI), endoskopik ultrason ve anestezi altında rektal muayene. Bu üç prosedürden ikisini birlikte kullanmak, perianal fistül tanısını koymanın çok doğru bir yoludur.

MRI (manyetik rezonans görüntüleme), vücudunuzun belirli alanlarının görüntülerini elde etmek için mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanır. MRI fistülün rotasını ve apselerin yerini ortaya koyar.

MRG'ye alternatif olarak endoskopik ultrasondur kullanılabilir. Bu prosedürde hastanın rektumuna ince, esnek bir tüp (endoskop) yerleştirilir. Tüpün sonunda bir ultrason aleti olur. Bu çubuk rektum ve kolonun resimlerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır.

Son olarak, doktor anestezi altındayken rektal muayeneye ihtiyaç duyabilir. Bu yöntem uygulanırken doktor fistülleri görsel olarak inceler ve fistülün dallarını veya problarını kullanarak nereye gittiğini hissetmeye çalışır. Gerekirse, doktor bir apseyi boşaltabilir veya bir seton yerleştirebilir. Seton uygulaması fistülün iç ve dış ağzının ip gibi bir materyalle bağlanması ve bunun zamanla daraltılması şeklinde çalışır.

İç fistüllerin değerlendirilmesinde ise MRI, bilgisayarlı tomografi (CT) taraması ve baryum kontrast madde ve X ışını kullanılarak gerçekleştirilen görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.

Tekrarlama sorunu olan fistül hastalarında arkada başka bir nedenin olup olmadığını anlamak için endoskopi tercih edilebilir. Bu sayede crohn veya herhangi bir iltihabi bağırsak hastalığı olup olmadığı anlaşılır.

Patolojilerin Teşhisi ve Tedavilerin Planlanması

Görüntüleme testlerinden edinilen bilgiler ışığında fistülün boyutu, konumu, rotası varsa kolları görülür. Fistülün rotasının dış makat kası ve leğen kemiğinin tabanındaki kaslar ile bağlantısı değerlendirilir. Bu hususlara göre hasta için en etkili tedavi yöntemi belirlenir. Önerilen tedavilerin avantajları ve dezavantajları, hastayı bekleyen durumlar hastaya net olarak anlatılır. Mutabakat sağlandıktan sonra ise tedaviye başlanır.

Akut Fistüllerde Diyet Önerileri

Anal fistül hastalığı beslenme düzenini değiştirerek veya bitkisel uygulamalarla tedavi edilemez. Tedaviler bazı uygulamalı prosedürleri veya ameliyatı içerir. Hastanın tedaviden sonraki iyileşme sürecinde beslenmesine dikkat etmesi faydalı olur. Günlük 2-2,5 litre su içmek, lifli gıdaları gerektiği kadar tüketmek ve kabız olmamaya dikkat etmek önerilir. Diğer yandan iyileşme sürecinde makatta kaşıntıya neden olması muhtemel besinleri azaltmak gerekir. Bunlar acı veya ekşi yiyecekler, fazla baharatlı yemekler, ketçap ve benzeri soslar, süt, peynir ve kızartmalar olarak sıralanabilir. Vitamin yönünden zengin ve dengeli beslenme ameliyat sonrası sürecin daha kolay atlatılmasını sağlar.

Fistül Hastalığı Tedavisi Sonrası

Fistül ameliyatlarından sonrası ameliyatın yöntemine göre farklılık gösterebilir. Klasik ameliyatlardan sonra birkaç gün hastanede kalmak gerekebilir. Hastaların bazılarında, ameliyat yöntemine bağlı olarak dışkı ve gaz tutamama sorunu yaşanabilir. Bu sorunu kontrol altına almak için çeşitli uygulamalardan destek alınabilir. İyileşme sürecinde doktorun belirttiği hususlara dikkat etmek, bir sorun yaşandığında doktora başvurmak önem taşır.

Tedaviler Sonrası Gerekirse Biofeedback Uygulamaları

Fistül ameliyatlarının bazılarından sonra dışkı ve gaz kaçırma sorunu yaşanabilir. Bu durum hastanın günlük yaşantısını kötü etkileyen bir sorundur. Her hastada olmasa da yaşanma ihtimali vardır. Bu durumu kontrol altına almak için biofeedback adı verilen yöntemi uygulamak faydalı olur. Biofeedback ameliyatla zarar gören makat kaslarını güçlendirmeye yönelik bir çalışmadır. Evde yatarak uygulanabilir ve bu sayede anal bölge sinir sistemi harekete geçirilerek dışkı tutma işlevi tekrar öğrenilebilir. Benzer sorunlara yönelik farklı uygulamalar da mevcuttur.

Ameliyatsız Fistül Tedavisinin Hastaya Sunduğu Avantajlar

Ameliyatsız ya da girişimsel uygulamaların hasta açısından birçok avantajı bulur. Bu uygulamalardan sonra günlerce hastanede kalmak gerekmez. Ameliyatsız bir işlem olduğundan dolayı zorluğu olmamakla birlikte hasta en kısa sürede tahmini birkaç saat hastanede dinlendikten sonra rahat ve ağrısız bir şekilde evine dönebilir. Günlük rutine dönmek ameliyata göre daha kısa sürede mümkün olur ve iyileşme daha hızlı gerçekleşir. Fistül hastalarının ameliyattan çekinmesinin en önemli nedenlerinden biri de ameliyat sonrasında dışkı tutamama sorunu yaşama ihtimalidir. Ameliyatsız uygulamalarda, örneğin lazer uygulamasında böyle bir risk söz konusu olmaz. Genel olarak ameliyat korkusu yaşayanlar için de uygun bir yoldur.

Anal Fistül Ameliyatı Sonrası Bakım

Anal fistül ameliyatından sonra hastanede kalınan süre boyunca gerekli bakım yapılır. Hasta evine döndükten sonra da doktorun reçete ettiği ilaç ve kremleri kullanmaya devam eder. İlaçların belirtilen süre boyunca, düzenli olarak kullanılması gerekir. Ameliyat geçiren bölgenin ve çevresinin temizliği belirtildiği gibi sağlanır. Vücudun genel temizliğine dikkat etmek de ayrıca önem taşır. Makattan gerçekleştirilen cerrahi işlemlerde yaraların iyileşmesi 30-60 gün arası sürebilir. Bu süreçte yara bakımı gerektiği gibi yapılmalıdır.

Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ameliyattan sonraki iyileşme sürecinde hastaların dikkatli olması iyileşmenin hızlanmasına, gerektiği gibi devam etmesine ve fistülün tekrar etmesinin önlenmesine yardımcı olur. Hastaların iyileşme sürecinde tuvalet kâğıdı kullanmaları bölgeyi fazla tahriş edebilir. Bir süre temizliğin su ve ıslak mendille yapılması ve kurulamak için hafifçe tuvalet kâğıdından faydalanmaları önerilir. Bölgenin ıslak bırakılmaması da önem taşır. Tuvalette uzun süreler kalmak yaralar açısından çok iyi değildir. Bu yüzden ortalama dört dakikalık tuvalet ziyaretlerine alışmak gerekir. Diğer yandan hastaların ameliyattan sonra dışkı yapmaktan çekinmemeleri önerilir. Hatta kabızlık oluşmaması için çeşitli önlemler alınabilir.

Fistül ameliyatlarından sonra oturma banyosu sıkça önerilir. Bu işlem ılık su dolu bir leğende 5-10 dakika oturarak ya da duşta makat ve çevresine aynı süre boyunca su tutarak yapılabilir. Ameliyattan sonraki erken dönemde hastaların bunu günde 5 defa tekrar etmeleri gerekir. Deniz suyu yaraların iyileşmesi açısından faydalıdır. Hastaların imkânı varsa denize girmeleri veya oturma banyosu yaptıkları suyun içine deniz suyu katmaları faydalı olur. Aynı şekilde papatya suyundan da faydalanılabilir.

Makat ve çevresi tahriş olduğunda bölgede kaşıntı meydana gelebilir. İyileşme sürecinde bölgenin kaşınmaması gerekir. Kaşıntıyı kontrol altına almak için doktordan merhem istemek ve beslenmede acı, ekşi, baharatlı, ketçaplı ve kızartılmış yiyeceklerden uzak durmak faydalı olur. Kaşıntı sorunu genellikle makat ve çevresinin sabun gibi temizleyicilere maruz kalması, beslenme düzeni ve akıntı nedeniyle olur.

Ameliyattan sonra makattan akıntı gelmesi beklenen bir durumdur. Genellikle iki aya kadarki sürede yaralar iyileşene kadar sarımsı ve kıvamlı akıntı sorunu yaşanabilir. Seton uygulaması yapıldıysa bu süre bir yıla kadar uzayabilir. Akıntının sürekli yaşanması makat ve çevresini tahriş eder ve mantar gelişmesine neden olabilir. Bu yüzden bölgenin temizlenmesi ve kuru kalması ayrıca önem taşır.

Ameliyattan sonra bölgedeki yağ ve ter bezleri iltihap kapabilir. Anal kriptit adı verilen bu durum yaşanırsa doktora başvurup antibiyotik ilaçların kullanılmasına başlamak gerekir.

İyileşme sürecinde hastaların kendilerini çok yormayacak şekilde hareket etmeleri önerilir. Ayrıca günlük su tüketimine dikkat edilmeli ve lifli besinler gerektiği kadar tüketilmelidir.

Taburculuk Süresi

Fistül ameliyatlarından sonra birkaç gün hastanede yatmak gerekir. Ameliyattan önce bu süre için temiz ve rahat kıyafetler bulundurmak, gerekirse bir yakınınızdan refakat etmesini istemek iyi bir hazırlık olur. Hastanın hastanede kalacağı süreye doktor karar verir.

İyileşme Süreci ve Doktor Kontrolleri

Hasta taburcu olurken kullanması gereken ilaçlar ve varsa kremler reçete edilir. Pansuman ve yara bakımı hakkında bilgi verilir. İlaçların belirtilen süre boyunca ve düzenli olarak kullanılması gerekir. Doktor kontrolleri ilk zamanlar haftada bir gerçekleşir. Daha sonraki kontrol rutini hastanın durumuna göre belirlenir. Diğer yandan hasta eğer beklenmeyen bir durumla karşılaşırsa doktora başvurmalıdır. Hastanın kafasına takılan soruları doktora sormakta çekinmemesi önerilir.

Sık Sorulan Sorular

Anal fistül tedavisi ne kadar sürer?

Anal fistüller teşhis edildiklerinde görüntüleme yöntemleri ile incelenir ve uygun bir tedavi yöntemi önerilir. Ameliyatlı veya ameliyatsız yöntemler tercih edilebilir. Fakat hastalık ilaçla tedavi edilemez. Gerçekleştirilen uygulamalardan sonraki iyileşme sürecinin uzunluğu tedavinin ameliyatlı mı ameliyatsız mı yapıldığına göre değişir. Aynı şekilde iyileşme sürecinde hastanın genel sağlık durumu, makat ve çevresindeki dokuların sağlığı, şeker hastalığı gibi hastalıkların olup olmaması da süreye etki eder.

Anal fistül tedavisinde başarı oranı nedir?

Anal fistülün tedavi yöntemleri çok çeşitlidir. Her yöntemin başarı oranı farklı olabilir. Fakat güncel olarak uygulanan yöntemlerin başarı oranları %60-95 arasında seyreder. Fistülün tekrar etmemesi için doktorla iletişim halinde olmak da önem taşır.

Anal fistül tedavisi devlet tarafından karşılanır mı?

Anal fistül tedavisi devlet hastanelerinde gerçekleştirilecekse tedavi masrafları SGK tarafından karşılanır. Hasta özel hastane tercih ediyorsa SGK’nın ödediği masrafların üzerine ek ödemeler de çıkması mümkündür.

Anal fistül tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?

Anal fistül ilaçla tedavi edilmez. Tedavideki amaç anormal fistül oluşumunun ortadan kaldırılmasıdır. Bu yapı belli başlı uygulamalar ile giderilebilir. İlaçlar fistülden kaynaklanan bir enfeksiyon varsa tercih edilebilir.

Anal fistül tedavisi hangi hastanelerde yapılır?

Anal fistül tedavisi genel cerrahi uzmanının, uzman ekibin ve gerekli fiziki şartların sağlandığı hastanelerde gerçekleştirilebilir. Genellikle devlet hastaneleri, vakıf hastaneleri ve bazı özel hastaneler tedavi için gerekli şartlara sahiptir.

Anal fistül tedavisinin maliyeti ne kadardır?

Anal fistül tedavisinin maliyeti devlet hastanelerinde SGK tarafından karşılanır. Diğer sağlık kuruluşlarını tercih edenler içinse fiyatlar değişkendir. Tedavinin uygulanacağı şehir, hastane fiyatı değiştirebilir. Doktorun ve kurumun fiyat politikası, uygulanacak tedavinin türü ve hastanede kalış süresi de maliyet konusunda etkili olur.

Hamilelerde anal fistül tedavisi yapılır mı?

Hamilelik döneminde fistül tedavisi gibi girişimsel ya da ameliyat gerektiren tedaviler pek tercih edilmez. Genellikle enfeksiyon durumu varsa tedavi edilir ve diğer tedaviler gebelik sonrasına bırakılabilir.

Anal fistül tedavisinde kök hücre tedavisi uygulanır mı?

Anal fistül tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılsa da kök hücre bunlardan biri değildir. Fakat fistül ameliyatlarından sonra yaşanabilen dışkı tutamama sorunu için kök hücrenin kullanıldığı alanlar vardır.

Anal fistül tedavisinde seton teknikleri nelerdir?

Seton teknikleri dışkı tutan kası kapsayan veya yüksek bir bölgede konumlanmış fistüllerin tedavisinde tercih edilen bir yöntemdir. Fistülün iç ve dış ağzına ip gibi materyal bağlanarak gerçekleştirilir.

Anal fistül ameliyatı kaç saat sürer?

Anal fistül ameliyatları tek çeşit değildir. Ameliyatın süresi yönteme, fistülün durumuna ve hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Anal fistül hastalığı evde tedavi edilebilir mi?

Anal fistül hastalığı beslenme, bitkisel uygulama, krem ve ilaç gibi yöntemlerle tedavi edilemez. Ameliyat veya ameliyatsız uygulamalar (lazer gibi) gerçekleştirilmeden hastalık iyileşmez. Çeşitli hastalıklarla karıştırılarak bilinçsizce ilaç kullanmak durumu daha kötü bir hale getirebilir.

Anal fistül hastalığı genital sorunlar oluşturur mu?

Anal fistül bölgede tahriş, enfeksiyon, akıntı gibi sorunlara yol açabilir. Fistül oluşumu sonucunda vajina içine sıvı veya dışkı akabilir.

Anal fistül çocuklarda görülür mü?

Anal fistül her yaştan insanda görülebilen bir hastalıktır. Fakat daha çok 20-60 yaş arasında ve erkeklerde görülür. Çocuklarda nadir rastlanır.

Anal fistül hastalığının yaygınlığı nedir?

Anal fistül birçok insanı etkileyebilen bir hastalıktır ve buna yol açan birçok durum bulunur. İltihabi bağırsak hastalığı, crohn hastalığı, kanser, apse gibi birçok durum fistüle yol açabilir. Bu yüzden nadir görüldüğü söylenemez.

Anal fistül bulaşıcı mıdır?

Fistül mikroorganizma kaynaklı bir hastalık değildir. Makat ve çevresinde oluşan tünele benzer anormal yapılardır. Bu yüzden bulaşma ihtimali yoktur.