Akciğer Ödemi
- Sık Sorulan Sorular
- Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
- Akciğer Ödemi Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Akciğer Ödemi Tedavi Edilmezse Ne Olur?
- Akciğer Ödemi İle Zatürrenin Bağlantısı Var mı?
- Akciğer Ödemi Acil Bir Durum mudur?
- Akciğer Ödemi Kaç Günde İyileşir?
- Akciğer Ödemi Tedavisi İçin Hangi Bölüme Muayene Olmak Gerekiyor?
Akciğer ödemi, akciğerlerdeki aşırı sıvı nedeniyle oluşan bir durumdur. Bu sıvı, ciğerlerdeki çok sayıda hava kesesinde toplanır ve bu nedenle nefes almayı zorlaştırır. Çoğu durumda, kalp problemleri akciğer ödemine neden olur. Ancak zatürre, bazı toksinlere ve bazı ilaçlara maruz kalma, göğüs duvarında travma veya egzersiz yapma gibi diğer nedenlerle sıvı birikebilir.
Ani gelişen akciğer ödemi (akut pulmoner ödem) acil bakım gerektiren tıbbi bir durumdur. Akciğer ödemi bazen ölümcül olabilir ancak çabuk tedavi edildiğinde görünüm iyileşir. Akciğer ödemi tedavisi nedene bağlı olarak değişir, ancak genellikle ek oksijen ve ilaç tedavisini içerir.
Akciğer Ödemi Hakkında
Akciğer ödemi akciğerlerin hava keselerinde yani alveollerde sıvı biriktiğinde oluşur. Bu durum gaz değişimini engeller ve solunum yetmezliğine neden olabilir. Akciğer ödemi akut (ani başlangıçlı) veya kronik (zamanla daha yavaş ortaya çıkan) olabilir. Akut ödem yaşanıyorsa hemen müdahale edilmesi gereken tıbbi bir acil durum olarak sınıflandırılır.
Akciğer ödeminin en yaygın nedeni kalbin, vücudun genel taleplerini yerine getiremediği konjestif kalp yetmezliğidir. Akciğer ödemi tedavisi çoğu zaman solunum fonksiyonlarını iyileştirmeye ve problemin kaynağıyla ilgilenmeye odaklanır. Genel olarak, altta yatan sorunları tedavi etmek için ek oksijen ve ilaçlar vermeyi içerir. Belirtileri nefes darlığı, öksürük, azalan egzersiz toleransı veya göğüs ağrısıdır.
Hastanın kanındaki oksijen seviyesini yükseltmek için, oksijen yüz maskesinden yararlanılabilir. Ventilatör veya solunum makinesi gerekliyse trakeanın içine bir solunum tüpü yerleştirilebilir. Testler pulmoner ödemin dolaşım sistemindeki bir sorundan kaynaklandığını gösteriyorsa, hasta sıvı hacmini azaltmak ve kan basıncını kontrol etmek için intravenöz ilaçlar ile tedavi edilir.
Akciğer Ödemi Nedir?
Akciğerlerde alveol denilen çok sayıda küçük, elastik hava kesesi bulunur. Her nefeste alış verişte bu hava keseleri oksijen alır ve karbondioksit salgılar. Normalde bu gaz değişimi sorunsuz gerçekleşir. Ancak bazı durumlarda, alveoller oksijen yerine sıvı ile dolar. Bu da kan akışında oksijen emilimini önler. Bu durum çoğunlukla kalple ilgili bir problemden kaynaklanır. Kalbin ve ciğerlerin arasındaki ilişkiyi anlamak, nedenini açıklamaya yardımcı olabilir.
Kalp iki üst ve iki alt bölmeden oluşur. Üst odalar (sağ ve sol atriyal) gelen kanı alır ve alt odalara pompalar. Alt bölmeler (daha kaslı sağ ve sol ventriküller) kalbinizden kan pompalar. Kanın doğru yönde akmasını sağlayan kalp kapakçıkları oda açıklıklarındaki kapılardır.
Normalde, vücudunuzun her yerinden deoksijenlenmiş kan sağ atriyuma girer ve büyük kan damarlarından (pulmoner arterler) akciğerlerinize pompalayan sağ ventriküle akar. Burada kan karbondioksit salar ve oksijen alır.
Sonra oksijen bakımından zengin kan, pulmoner venlerden sol atriyuma geri döner, mitral kapaktan sol ventriküle akar ve nihayet kalpteki başka bir büyük arter olan aorttan bırakılır. Aort tabanındaki aort kapağı kanın kalbinize geri akmasını önler. Aorttan kan vücudunuzun geri kalanına gider. Bu süreçlerdeki herhangi bir aksama hastalıklara neden olur.
Kalp ile İlgili (Kardiyojenik) Akciğer Ödemi
Kardiyojenik akciğer ödemi, kalpteki basıncın artmasından kaynaklanan bir akciğer ödemi türüdür. Bu durum genellikle problemli veya çok çalışan sol ventrikül akciğerinizden aldığı kanı yeterince pompalayamadığında oluşur (konjestif kalp yetmezliği). Sonuçta sol atriyumun içinde ve daha sonra ciğerlerinizdeki damarlarda ve kılcal damarlarda basınç artar, bu durum da sıvının kılcal duvarlardan hava keselerine itilmesine yol açar.
Sol ventrikülün zayıflamasına ve sonunda başarısız olmasına neden olabilecek tıbbi durumlar çok çeşitlidir. Koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, kardiyomiyopati, kalp kapağı sorunları, yüksek tansiyon (hipertansiyon) bunların arasında sayılabilir.
Kalple İlgili Olmayan (Kardiyojenik Olmayan) Akciğer Ödemi
Kalpteki artmış basınçtan kaynaklanmayan akciğer ödemi kardiyojenik olmayan pulmoner ödem olarak adlandırılır. Bu durumda ciğerlerinizdeki hava keselerindeki kılcal damarlardan sıvı sızabilir. Çünkü kılcal damarlar kalbinizden geri basınç oluşmasa bile, daha geçirgen veya sızıntılı hale gelir. Kardiyojenik olmayan akciğer ödemine neden olabilecek birçok faktör vardır:
- Akut solunum sıkıntısı sendromu
- Yüksek irtifalar
- Sinir sistemi sorunları
Olumsuz ilaç reaksiyonu; eroin ve kokain gibi yasadışı uyuşturuculardan aspirine kadar birçok ilacın kardiyojenik olmayan akciğer ödemine neden olabildiği bilinmektedir.
Negatif basınç; akciğer ödemi üst solunum yolunda tıkanma sonrası gelişebilir, akciğerlerde tıkanmaya rağmen yoğun nefes alma çabaları negatif basınç oluşmasına neden olur.
Pulmoner emboli; kan pıhtılarının bacaklarınızdaki kan damarlarından akciğerlerinize geçtiğinde ortaya çıkan bir durum olan pulmoner emboli, akciğer ödemine yol açabilir.
Viral enfeksiyonlar; akciğer ödemi, hantavirüs ve dang virüsü gibi viral enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. Toksin solumak
Boğulmaya yaklaşmak; suyun solunması kardiyojenik olmayan akciğer ödemine neden olur. Bu anında müdahale edilmesi gereken acil bir durumdur.
Akciğer Ödemi Nedenleri
Normal solunum sırasında akciğerlerdeki küçük hava keseleri - alveoller - hava ile doldurulur. Oksijen alınır ve karbondioksit atılır. Akciğer ödemi alveoller sıvı ile dolduğunda meydana gelir. Alveoller sıvı ile dolduğunda iki problem ortaya çıkar; kan akışında yeterli oksijen alınamaz ve vücut düzgün bir şekilde karbondioksitten kurtulamaz.
Bu sorunun yaygın nedenleri arasında zatürre, kan enfeksiyonu, toksinlere maruz kalmak, sıvı birikmesine neden olabilecek bir organ yetmezliği, boğulmaya yaklaşmak, travma, ilaçlara verilen şiddetli tepkiler, aşırı doz ilaç kullanmak gibi faktörler vardır. Bunlara ek olarak beyin kanaması, inme, kafa travması, beyin ameliyatı, tümör veya nöbet gibi beyin yaralanmaları, yüksek irtifada bulunmak, kan nakli gibi durumlar da nedenler arasında sayılabilir.
Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu
Bu ciddi hastalık, ciğerleriniz aniden sıvı ve iltihaplı beyaz kan hücreleriyle dolduğunda ortaya çıkar. Ciddi yaralanmalar (travma), sistemik enfeksiyon (sepsis), zatürre ve ağır kanama gibi birçok durum akut solunum sıkıntısı sendromuna neden olabilir.
Yüksek İrtifa
Dağ tırmanıcıları ve yüksek rakımlı yerlere seyahat eden insanlar yüksek rakımlı akciğer ödemi geliştirme riski taşırlar. Genellikle 8.000 feetin (yaklaşık 2.400 metre) üzerindeki kotlarda meydana gelen bu durum birkaç günden bir haftaya kadar sürebilen, yüksek irtifalarda egzersiz yapmaya başlayan yürüyüşçüleri veya kayakçıları da etkileyebilir. Ancak geçmişte yüksek irtifalarda kayak yapan bu duruma karşı bağışıklık kazanmazlar.
Kesin neden tam olarak anlaşılmamasına rağmen yüksek irtifada gelişen akciğer ödemi, akciğer kılcal damarlarının daralmasından kaynaklanan, artan basınç sonucu ortaya çıkmaktadır. Uygun bakım sağlanmazsa yüksek irtifa akciğer ödemi ölümcül olabilir, ancak bu risk en aza indirilebilir.
Sinir Sistemi Sorunları
Nörojenik akciğer ödemi adı verilen durum bazı sinir sistemi koşullarından veya prosedürlerinden sonra - kafa travması veya nöbet geçirdikten sonra - veya beyin ameliyatından sonra ortaya çıkabilir.
Toksinlere Maruz Kalmak
Bazı toksinlere maruz kalmak akciğer ödemine neden olabilir. Bunlar soluduğunuz toksinlerin yanı sıra örneğin, kusarken mide içeriğinizi soluduğunuzda (aspire ettiğinizde) kendi vücudunuzda dolaşabilecek olanları da içerir. Toksinlerin solunması küçük solunum yollarının ve alveollerin yoğun tahriş olmasına neden olarak sıvı birikmesine neden olur. Duman soluma da bu tip durumlara örnektir. Yangından çıkan duman, hava keseleri ile kılcal damarlar arasındaki zara zarar veren sıvının akciğerinize girmesine izin veren kimyasallar içerir.
Koroner Arter Hastalığı
Koroner arter hastalığında zamanla kalp kasınıza kan veren arterler yağ birikintilerinden (plaklar) daralır. Bu daralmış atar damarlardan birinde bir kan pıhtısı oluştuğunda, kan akışını bloke ettiğinde ve bu atardamar tarafından sağlanan kalp kası kısmına zarar verdiğinde bir kalp krizi meydana gelir. Sonuç olarak hasarlı kalp kası artık olması gerektiği gibi pompalama işlemi yapamaz. Bu durum kalbi zayıflatır ve akciğer ödemine neden olabilir.
Kalp Yetmezliği
Bazen bir pıhtı sorunun nedeni değildir. Bunun yerine, koroner arterlerin aşamalı olarak daralması sol ventrikül kasının zayıflamasına yol açabilir. Kalbinizin geri kalanı bu kaybı telafi etmeye çalışsa da, etkili bir şekilde işleyemediği zamanlar vardır. Kalp ekstra iş yükü ile de zayıflatılabilir. Kalbin pompalama hareketi zayıfladığında kan yavaş yavaş ciğerlere geri döner. Bu da kanınızdaki sıvının kılcal duvarlardan hava keselerine geçmesine neden olur. Bu kronik konjestif kalp yetmezliğidir.
Kardiyomiyopati
Diğer bir neden de kardiyomiyopatidir. Kalp kasınız hasar gördüğünde durum kardiyomiyopati olarak adlandırılır. Kardiyomiyopati ventriküllerin işlevini - kalbinizin ana pompasını - etkilediğinden kalbiniz kan basıncındaki bir yükselme, daha hızlı kalp atışı veya çok fazla tuz tüketme gibi daha fazla çalışmasını gerektiren koşullara cevap veremeyebilir. Sol ventrikül, üzerine yerleştirilen talepleri yerine getiremediğinde sıvı ciğerlerinize geri döner.
Kalp Kapakçığı Problemleri
Kalp kapağı sorunları da bu nedenler arasındadır. Mitral kapak hastalığında ya da aort kapak hastalığında, kalbinizin sol tarafındaki kan akışını düzenleyen kapaklar yeterince geniş açılmayabilir (darlık ya da tamamen kapanmazlar, kanın valften geriye doğru akmasına izin verirler. Valfler daraltıldığında, kan kalbinize serbestçe akamaz ve sol ventrikülün içindeki basınç yükselir, bu sol ventrikülün her kasılma ile daha fazla çalışmasına neden olur. Sol ventrikül ayrıca daha fazla kan akışına izin verecek şekilde genişler, ancak bu sol ventrikülün pompalama hareketini daha az verimli hale getirir.
Artan basınç sol atriyuma ve sonra akciğer venlerine uzanır ve bu da ciğerlerinde sıvının birikmesine neden olur. Öte yandan, mitral kapak sızdırıyorsa kalbiniz her pompaladığında bir miktar kan akciğerinize doğru geri akar. Sızıntı aniden gelişirse, ani ve ciddi akciğer ödemi gelişebilir.
Yüksek Tansiyon
Akciğer ödemine neden olabilecek bir diğeri de yüksek tansiyondur (hipertansiyon). Tedavi edilmemiş veya kontrolsüz yüksek tansiyon kalbi büyütebilir. Diğer durumlar da, daralmış böbrek arterlerine (renal arter stenozu) bağlı yüksek tansiyon ve böbrek hastalığı veya kalp problemleri nedeniyle sıvı birikmesi gibi, kardiyojenik akciğer ödemine neden olabilir.
Zatürre
Zatürre akciğer ödemine yol açan yaygın faktörlerden biridir. Zatürre bir veya her iki akciğerde hava keselerinde iltihaplanmayla meydana gelen bir enfeksiyondur. Hava kesleri, balgam, ateş, titreme ve solunum zorluğu ile öksürüğe neden olarak akciğerleri sıvı veya irin ile doldurulabilir. Bakteriler, virüsler ve mantarlar gibi çeşitli organizmalar zatürreye yol açabilir.
Zatürrenin şiddeti hafiften tehlikeliye kadar değişebilir. Bebekler ve küçük çocuklar, 65 yaşından büyük insanlar ve sağlık sorunları veya zayıf bağışıklık sistemleri olan insanlar bunu ciddi şekilde yaşayabilir. Belirti ve semptomları enfeksiyona neden olan mikrop tipi, yaşınız ve genel sağlığınız gibi faktörlere bağlı olarak, hafif ila şiddetli arasında değişebilir.
Hafif belirtiler çoğu zaman soğuk algınlığı veya grip belirtilerine benzer, ancak daha uzun sürer. Bunlara ek olarak nefes alırken veya öksürürken göğüs ağrısı, zihinsel karışıklık veya zihinsel farkındalıktaki değişiklikler (65 yaş ve üstü yetişkinlerde), balgam çıkaran öksürük görülebilir. Yorgunluk, ateş, terleme ve titreme, vücut sıcaklığının düşmesi (65 yaşın üzerindeki yetişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde), mide bulantısı, kusma veya ishal, nefes darlığı da yaşanabilir.
Yeni doğan ve bebeklerde enfeksiyon belirtisi belirgin olmayabilir. Bazen de bebek kusabilir, ateşi ve öksürüğü olabilir, huzursuz veya yorgun görünür, enerji tüketmez veya nefes almakta ve yemek yemekte zorluk çekebilirler.
Diğer Organ Yetmezlikleri
Kalp yetmezliğinin yanı sıra akciğerde ödeme neden olabilecek başka organ yetmezlikleri de vardır. Böbrek yetmezliği ve karaciğer yetmezliği bunların arasındadır. Karaciğerde oluşan siroz gibi hastalıklar da buna neden olabilir.
Kan Zehirlenmesi (Sepsis)
Kan zehirlenmesi olarak bilinen durum aslında bir zehir sonucu değil enfeksiyon sonucu oluşur. Sepsis olarak bilinen durumun erken evresidir. Sepsis kan dolaşımınızdaki yaşamı tehdit edici bir enfeksiyondur. Tedavi edilmeyen kan zehirlenmesi sepsise neden olabilir. Sepsis organ yetmezliğine ve ölüme neden olabilir. Bu durum çoğu zaman öngörülemez ve hızla ilerler.
Bakteriler kan dolaşımına yaralar dahil bir dizi yolla girebilir. Ciltteki yanıklar, kesikler ve sıyrıklar da buna dahildir. Bakteriler sinüs enfeksiyonu kadar basit bir şeyden kaynaklanabilir. Bu durumlardan herhangi biri kan zehirlenmesine yol açabilir. Kan zehirlenmesi ve sepsis acil tedavi gerektirir. Buradaki amaç akciğerler, böbrekler ve kalp gibi ana organları enfekte etmesini önlemektir. Kan zehirlenmesi akciğerlerde ödeme neden olabilir.
Akciğer Ödemi Belirtileri
Sebebe bağlı olarak akciğer ödemi belirti ve bulguları aniden veya zamanla ortaya çıkabilir. Ani gelişen ödem acil müdahale gerektirir. Fakat kronik ödemin de tedavisinin ertelenmemesi gerekir. Belirtiler akut, kronik ve yüksek irtifa akciğer ödeminde bazı farklılıklar gösterir. Belirtilerin birkaçı yaşanıyorsa ya da aniden geliştiyse bir hastanenin aciline başvurmak gerekir.
Ani (akut) akciğer ödemi belirtileri genel olarak nefes darlığı, uzanırken kötüleşen boğulma hissi, soğuk, rutubetli cilt, endişe duygusu, çarpıntı, öksürük şeklindedir. Uzun dönem (kronik) pulmoner ödem semptomları fiziksel olarak aktif olduğunuzda normalden daha fazla nefes darlığı, nefes alma zorluğu, hırıltı, öksürük, hızlı kilo alma, bacaklarda şişlik ve yorgunluk şeklindedir.
Ani (Akut) Pulmoner Ödem Belirtileri
Akut pulmoner ödem önemli solunum zorluğuna neden olur ve uyarı vermeden ortaya çıkabilir. Bu acil bir durumdur ve acil tıbbi yardım gerektirir. Uygun tedavi ve destek yoksa ölümcül olabilir. Solunum güçlüğü ile birlikte diğer akut akciğer ödemi belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:
- Öksürük, sıklıkla pembe köpüklü balgamla
- Aşırı terleme
- Kaygı ve huzursuzluk
- Boğulma duyguları
- Soluk ten
- Hırıltılı
- Hızlı veya düzensiz kalp ritmi (çarpıntı)
- Göğüs ağrısı
Uzun Dönem (Kronik) Pulmoner Ödem Belirtileri
Akciğer ödemi kronik ise, belirtiler normalde vücudun sistemi daha fazlasını telafi edinceye kadar daha az şiddetlidir. Daha sonra artabilir. Belirtiler başladığında doktora görünmek gerekir. Tipik belirtiler şunlardır:
- Düz yatırken solunum zorluğu (ortopne)
- Ayak veya bacak şişmesi (ödem)
- Aşırı sıvı birikiminden dolayı hızlı kilo alımı
- Geceleri şiddetli ani nefes darlığı dönemleri
- Yorgunluk
- Fiziksel aktivite ile artan nefessizlik
Yüksek İrtifa Akciğer Ödemi (HAPE) Belirtileri
Yüksek irtifa akciğer ödemi insanlar çok yüksek irtifalarda seyahat ederken veya egzersiz yaparken ortaya çıkabilir. Belirti ve semptomlar akut pulmoner ödemle ortaya çıkanlara benzerdir ve acil müdahale gerektirir. Belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Egzersiz sonrası nefes darlığı, istirahatta nefes darlığı
- Öksürük
- Düz zeminde yürümekte güçlük çekmek ve yokuş yukarı yürürken zorluk
- Ateş ve yorgunluk
- Kanla karışmış köpüklü balgam üreten bir öksürük
- Hızlı, düzensiz kalp atışı (çarpıntı)
- Göğüs rahatsızlığı
- İlk belirti olabilecek baş ağrısı
Akciğer Ödemi Tanı ve Teşhis Yöntemleri
Akciğer ödemi acil tedavi gerektirdiğinden başlangıçta semptomların değerlendirilmesi ve fizik muayene, elektrokardiyogram ve göğüs röntgeni ile teşhis konulur. Durumunuz daha stabil hale geldiğinde, doktorunuz tıbbi geçmişinizi, özellikle de hiç kardiyovasküler veya akciğer hastalığınız olup olmadığını soracaktır. Akciğer ödemini teşhis etmek veya akciğerlerinizde neden sıvı geliştirdiğinizi belirlemek için yapılabilecek testler de vardır.
Fizik Muayene
Akciğer ödemi ilk olarak belirtilerin değerlendirilmesiyle saptanır. Acil müdahale gerektiren bir haldeyse hastaya ilk olarak oksijen verilir veya solunum desteği sağlanır. Durum daha iyiye gittikten sonra hastalık öyküsü, genel sağlık durumu gibi bilgiler alınır. Buna göre nedeni araştırmak için çeşitli tetkikler istenir. Neden olan durum saptandıktan sonra buna yönelik bir tedavi planı oluşturulur.
Tetkikler
Tetkikler akciğerlerin durumunu saptamaya ve nedeni bulmaya yönelik yapılır. Genellikle kalp hastalıkları buna neden olduğu için kalbin durumunu değerlendirmeye yönelik testler istenebilir. Testler genellikle aşağıda sıralananlar şeklindedir ve belirtilere göre bazıları seçilir:
Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni muhtemelen akciğer ödemi tanısını doğrulamak ve nefes darlığınızın diğer olası nedenlerini dışlamak için yapılan ilk test olacaktır.
Nabız oksimetresi: Nabız oksimetresinde, parmağınıza veya kulağınıza takılan bir sensör kanınızdaki oksijenin miktarını belirlemek için ışık kullanır.
Kan testleri: Genellikle koldaki bir arterden kan alınan kan örneği ile yapılır. Böylece içerdiği oksijen ve karbondioksit miktarını kontrol edebilir (arter kan gazı konsantrasyonları).
Kanınız ayrıca B tipi natriüretik peptid olarak adlandırılan bir maddenin seviyeleri için de kontrol edilebilir. Artan peptid seviyeleri, akciğer ödemenizin kalp rahatsızlığından kaynaklandığını gösterebilir.
Diğer kan testleri: Böbrek fonksiyonunuzun testleri, tiroid fonksiyonunun ve kan sayımının yanı sıra, akciğer ödemi nedeni olarak kalp krizini dışlama testleri de dahil olmak üzere başka kan testleri yapılabilir.
Elektrokardiyogram (EKG): Bu girişimsel olmayan test, kalbiniz hakkında geniş bir bilgi yelpazesi ortaya çıkarabilir. Bir EKG sırasında cildinize takılan yamalar kalbinizden elektriksel darbeler alır ve bunları grafiğe döker. Bunlar grafik kağıdına veya monitöre dalgalar şeklinde kaydedilir. Dalga paternleri kalp atış hızınızı ve ritminizi ve kalbinizin bazı alanlarının kan akışında azalma olup olmadığını gösterir.
Ekokardiyogram: Ekokardiyogram, kalbinizin dokularından yansıyan yüksek frekanslı ses dalgaları üretmek için dönüştürücü olarak adlandırılan bir değnek şeklindeki cihazı kullanan girişimsel olmayan bir testtir. Ses dalgaları daha sonra, kalbinizin görüntülerini bir monitörde oluşturmak için bunları kullanan bir makineye gönderilir. Bu tetkik kalp kapağı problemleri, ventriküler duvarların anormal hareketleri, kalbin etrafındaki sıvı ve konjenital kalp defektleri gibi bir dizi kalp probleminin teşhisine yardımcı olabilir. Ayrıca, kalbinizde azalan kan akışı alanlarını gösterebilir.
Kalp kateterizasyonu: EKG veya ekokardiyografi gibi testler akciğer ödemenizin nedenini ortaya çıkarmazsa ya da göğüs ağrınız varsa doktorunuz kalp kateterizasyonu ve koroner anjiyogram testi uygulayabilir. Kalp kateterizasyonu sırasında, bir doktor kasıklarınıza, boynunuza veya kolunuza bir atardamar veya vene uzun, ince bir kateter sokar ve bunu X-ışını görüntülemeyi kullanarak kan damarlarınızdan kalbe geçirir. Doktorlar daha sonra, röntgen görüntüleme (koroner anjiyogram) altında görünmelerini sağlamak için kalbinizin kan damarlarına boya enjekte eder. Bu işlem sırasında, doktorlar sol ventrikülünüzün pompalama hareketini hızla artırabilecek bloke edilmiş bir arter açma gibi tedaviler yapabilirler. Kalp kateterizasyonu, kalp odacıklarındaki basıncı ölçmek, kalp kapakçıklarını değerlendirmek ve pulmoner ödem nedenlerini araştırmak için de kullanılabilir.
Akciğer Ödemi Risk Faktörleri
Akciğer ödemine doğrudan neden olmasa da bu riski artıran bazı faktörler vardır. Kalp problemleri veya kalp yetmezliği olan kişiler, akciğer ödemi açısından en fazla risk altında olan insanlardır. Bir kişiyi riske sokabilecek diğer faktörler şunlardır:
- Pulmoner ödem öyküsü
- Tüberküloz veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi akciğer hastalığı öyküsü
- Vasküler (kan) bozukluklar
Akciğer Ödemi Komplikasyonları
Pulmoner ödem devam ederse, pulmoner arterdeki basıncı (pulmoner hipertansiyon) yükseltir ve sonunda kalbinizdeki sağ ventrikül zayıflar ve gerektiği gibi çalışmamaya başlar. Sağ ventrikül, kalbinizin sol tarafına göre çok daha ince bir kas duvarına sahiptir, çünkü kanı akciğerlere pompalamak için daha az baskı altındadır. Artan basınç, sağ atriyuma ve ardından vücudunuzun çeşitli yerlerine geri döner ve şişlikler oluşturur. Bunlar şu şekilde gelişebilir:
- Alt ekstremite ve karın şişliği
- Akciğerlerinizi saran zarlarda sıvı birikmesi (plevral efüzyon)
- Karaciğer tıkanıklığı ve şişmesi
Ölüm
Akciğer ödemine neden olan hastalıklar genellikle planlı ve zamanında tedavi gerektirir. Ve bunun aksatılmaması gerekir. Eğer ödem akutsa acil müdahale gerektirir. Tedavi edilmezse akut akciğer ödemi ölümcül olabilir. Bazı durumlarda, tedavi görülse bile ölümcül olabilir.
Akciğer Ödemi Nasıl Önlenir?
Akciğer ödemine neden olan koşulları ve durumları önlemek, akciğer ödeminin gelişmesini önlemeye yardımcı olabilir. Bu önlemler riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
Kardiyovasküler Hastalıkları Önleme
Kardiyovasküler hastalık akciğer ödeminin önde gelen nedenidir. Aşağıdaki önerileri izleyerek birçok kalp problemi riskinizi azaltabilirsiniz.
Yüksek tansiyon (hipertansiyon), inme, kalp-damar hastalıkları ve böbrek yetmezliği gibi ciddi durumlara yol açabilir. Çoğu durumda, düzenli egzersiz yaparak tansiyonunuzu düşürebilir veya sağlıklı bir seviyeyi koruyabilirsiniz. Sağlıklı kiloyu korumak için taze meyveler, sebzeler tüketebilir ve az yağlı süt ürünleri açısından zengin bir diyet uygulayabilirsiniz. Tuz ve alkolün sınırlandırılması da faydalı olur.
Kolesterol, iyi sağlık için gerekli olan çeşitli yağ türlerinden biridir. Fakat çok fazla kolesterol zararlıdır. Normal kolesterol seviyelerinden daha yüksek olması, arterlerde yağ birikmesine neden olabilir, kan akışını engelleyebilir ve vasküler hastalık riskinizi artırabilir. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri, kolesterol seviyenizi düşük tutabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri daha fazla lif, balık ve taze meyve ve sebze yemek; düzenli egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak şeklinde olabilir.
Sigara içiyorsanız ve kendi başınıza bırakamıyorsanız, sigara içme alışkanlığınızı kırmanıza yardımcı olacak stratejiler veya programlar hakkında doktorunuzla konuşun. Sigara içmek kalp ve damar hastalıkları riskinizi artırabilir.
Kalp sağlığını koruyan bir diyet yapın. Tuzu, şekeri ve katı yağları düşük seviyede tüketin. Meyve, sebze ve kepekli tahıllar açısından zengin olan sağlıklı bir diyet yapın. Tuzu sınırlayın. Kalp rahatsızlığınız veya yüksek tansiyonunuz varsa, daha az tuz (sodyum) kullanmak özellikle önemlidir. Ağır hasarlı sol ventrikül işlevine sahip bazı kişilerde, aşırı tuz konjestif kalp yetmezliğini tetiklemek için yeterli olabilir. Tuzu kesmek için zor zamanlar yaşıyorsanız, bir diyetisyenle konuşmanıza yardımcı olabilir.
Egzersiz sağlıklı bir kalp için çok önemlidir. Günde yaklaşık 30 dakika yapılan düzenli aerobik egzersiz kan basıncını ve kolesterol seviyelerini kontrol etmenize ve sağlıklı kilonuzu korumanıza yardımcı olur. Egzersiz yapmaya alışkın değilseniz, yavaşça başlayın ve yavaş yavaş artırın. Bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuzun okuduğundan emin olun.
Sağlıklı bir kiloyu koruyun. Hafifçe fazla kilolu olmak bile kalp-damar hastalıkları riskinizi artırır. Öte yandan, az miktarda kilo vermek bile tansiyonu ve kolesterolü düşürebilir, böylece diyabet riskinizi azaltabilir. Kalp sorunları riskinizi azaltmak için, stres seviyenizi azaltmaya çalışın. Yaşamınızdaki stresli olayları en aza indirmek veya onlarla baş etmek için sağlıklı yollar bulun.
Yüksek İrtifa Akciğer Ödemini Önleme
Yüksek irtifalarda seyahat ediyorsanız veya tırmanıyorsanız, bunu yavaş yavaş yapın. Tavsiyeler değişmekle birlikte, çoğu uzman 8,200 fite (yaklaşık 2,500 metre) ulaştığınızda, günde en fazla 1000 ila 1,200 fit (yaklaşık 305 ila 366 metre) arasında bir artış önerilmektedir.
Bazı dağcılar, HAPE belirtileri ve semptomlarının önlenmesine yardımcı olmak için asetazolamid veya nifedipin (Procardia) gibi reçeteli ilaçlar alır. Bunu önlemek için, ilacı çıkıştan en az bir gün önce almaya başlayın. Yüksek irtifa hedefinize ulaştıktan sonra ilacı yaklaşık beş gün boyunca almaya devam edin.
Sık Sorulan Sorular
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
Birden oluşan pulmoner ödem (akut pulmoner ödem) hayatı tehdit eder. Aşağıdaki akut belirti ve semptomlardan herhangi birine sahipseniz acil tıbbi yardım alın:
- Nefes darlığı, özellikle aniden ortaya çıkarsa
- Zor nefes alma veya boğulma hissi (nefes darlığı)
- Nefes alırken kabarcıklı, hırıltılı veya soluksuz bir ses
- Öksürdüğün zaman pembe, köpüklü balgam
- Bol terleme ile birlikte solunum zorluğu
- Cildinize mavi veya gri ton ve zihin karışıklığı
- Tansiyonda baş dönmesi, baş dönmesi, halsizlik veya terleme ile sonuçlanan önemli bir düşüş
- Kronik pulmoner ödem veya yüksek irtifalı akciğer ödemi ile ilişkili semptomların herhangi birinde ani bir kötüleşme
Akciğer Ödemi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akciğer ödemi tedavisinde oksijen verilmesi ilk adımdır. Genellikle bir yüz maskesi veya burun kanülü yoluyla oksijen alırsınız (her bir burun deliğine oksijen veren iki açıklığı olan esnek bir plastik tüp.) Bu, semptomlarınızın bazılarını hafifletmelidir. Doktorunuz oksijen seviyenizi yakından izleyecektir. Bazen mekanik ventilatör gibi bir makineyle veya pozitif hava yolu basıncı sağlayan bir makine ile nefes almanıza yardımcı olabilir. Durumunuza ve akciğer ödemenizin nedenine bağlı olarak, aşağıdaki ilaçlardan bir veya daha fazlasını alabilirsiniz:
Doktorlar, kalp ve akciğerlerinizdeki aşırı sıvının neden olduğu basıncı azaltmak için genellikle diüretikler reçete eder. Morfin, nefes darlığı ve kaygıyı hafifletmek için kullanılabilir. Ancak bazı doktorlar morfin risklerinin faydalardan ağır basabileceğine ve diğer ilaçları kullanmaya daha uygun olduklarına inanmaktadır.
Akciğer ödemi geliştirirken yüksek tansiyonunuz varsa, kontrol altına almak için size ilaç verilir. Alternatif olarak, kan basıncınız çok düşükse, muhtemelen onu yükseltmek için ilaç vermeniz gerekir.
Doktorunuz ayrıca basıncı düşüren kan basıncı ilaçları da önerebilir. Nitrogliserin, kalbe giden basıncı azaltmaya yardımcı olan bir ön yük düşürücüdür. Nitroprussid (Nitropress) gibi ilaçlar, kan damarlarınızı genişleten ve kalbinizin sol ventrikülünden basınç yükü alan yük azaltıcı maddelerdir. Akciğer ödeminiz, sinir sistemi rahatsızlığı gibi başka bir durumdan kaynaklanıyorsa, doktorunuz buna neden olan rahatsızlığı ve akciğer ödemini tedavi eder.
Yüksek irtifalarda tırmanıyor veya seyahat ediyorsanız ve hafif ödem semptomları yaşıyorsanız, belirtilerinizi olabildiğince hızlı bir şekilde 1.000 ila 3.000 feet (yaklaşık 300 ila 1.000 metre) alçaltın. Ayrıca fiziksel aktiviteyi azaltmalı ve sıcak tutulmalısınız, çünkü fiziksel aktivite ve soğuk durumunuzu daha da kötüleştirebilir. Durumunuzun ciddiyetine bağlı olarak, dağdan çıkmak için kurtarma yardımına ihtiyacınız olabilir.
Oksijen genellikle ilk tedavidir ve sıklıkla semptomlarınızı hafifletebilir. İlave oksijen yoksa, daha düşük bir seviyeye inene kadar birkaç saat taşınabilir hiperbarik odalar kullanabilirsiniz. Oksijene ek olarak ve daha düşük bir seviyeye inme ilacı, nifedipin ilacı pulmoner arterlerdeki basıncı azaltmaya ve durumunuzu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Bazı dağcılar, ödem semptomlarının tedavisinde veya önlenmesinde yardımcı olması için asetazolamid veya nifedipin (Procardia) gibi reçeteli ilaçlar alır. Bunu önlemek için ilaçlar, tırmanmadan en az bir gün önce başlatılır.
Akciğer Ödemi Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Akciğer ödemi ciddi bir durumdur. Tedavi edilmediğinde hayati sonuçlar doğurabilir. Neden olan durumlar genellikle ciddidir ve akut ödem acil müdahale gerektirir. Belirtileri yaşamaya başlayanların zaman kaybetmeden tıbbi yardım alması gerekir.
Akciğer Ödemi İle Zatürrenin Bağlantısı Var mı?
Akciğer ödemi zatürre ile örtüşebilir, ancak farklı bir durumdur. Zatürre, grip gibi solunum yolu enfeksiyonunun bir komplikasyonu olarak ortaya çıkan bir enfeksiyondur. Bu durum sonucunda da akciğerlerde iltihap birikir. İkisini birbirinden ayırt etmek zor olabilir. Birey veya bir aile üyesi ayrıntılı bir tıbbi geçmiş sağlayabilirse bu, hekimin doğru tanı koymasını ve doğru tedaviyi sağlamasını kolaylaştıracaktır.
Akciğer Ödemi Acil Bir Durum mudur?
Akciğer ödemi akutsa acil tıbbi bir durumdur ve zaman kaybetmeden hastaneye gitmek gerekir. Kronik akciğer ödemi de ciddi bir durumdur. Boğulma veya boğulma gibi aşırı solunum güçlüğü veya nefes darlığı, nefes alamama, zor nefes alma ile ilgili endişe, pembe, köpüklü bir tükürük ve mukus karışımı üreten öksürük, göğüs ağrısı, hızlı, düzensiz kalp atışı varsa bu acil bir durumdur. Mavi veya gri ten rengi, solunum güçlüğü ile birlikte terleme gibi belirtiler varsa derhal hastaneye gitmek gerekir. Bunlar akut pulmoner ödem belirtileri olabilir. Akut akciğer ödemi aniden gelişir. Eğer tedavi edilmezse, ciğerlerinizdeki sıvı boğulmanıza neden olabilir.
Akciğer Ödemi Kaç Günde İyileşir?
Akciğer ödeminde ilk müdahale ile kandaki oksijen seviyesi artırılır. Daha sonra buna neden olan soruna göre tedavi başlatılır. Çok çeşitli hastalıklar ödeme neden olabildiği için bunların tedavi süreleri de birbirinden farklıdır.
Akciğer Ödemi Tedavisi İçin Hangi Bölüme Muayene Olmak Gerekiyor?
Akciğer ödemi belirtileri acil müdahale gerektiriyorsa doğrudan bir hastanenin aciline gitmek gerekir. Şikâyetler için göğüs hastalıklarından randevu alınabilir. Durumu göre kardiyolojiye yönlendirme yapılabilir.