Baş Dönmesi

Baş Dönmesi Hakkında

Baş dönmesi türleri arasında yer alan ani harekete bağlı baş dönmelerinde, kişiler kendisi ile beraber etrafınının da hareket ettiğini zannetmektedirler. Göz, kulak gibi duyu organlarının beyindeki kontrol merkezleri ile ilişkisi sonucunda normal denge sağlanır. İç kulakta bulunan asıl denge organı beyne önemli bilgileri yollar. Vücutla ilgili özellikle başın hareket yönleri, pozisyonu ile ilgili bilgi iç kulaktan beyin sapı aracılığıyla iletilir. Beyin ise kulaktan ve gözden gelen bilgileri karşılaştırarak koordine eder. Beyin ayrıca vücuttaki eklemlerin ve kasların pozisyonuyla ilgili bilgileri de almaktadır. Bu şekilde beyin her an vücudun nasıl hareket ettiği hakkında bilgi sahibi olur. Vücudu dik tutabilmek için gerekeni yapar. Beyin saniyede milyonlarca defa bu değerlendirmeyi yapar.

Vücudun dengeyi düzenlemesi karışık bir bilgi sistemiyle gerçekleşir. Bu şekilde her türlü tehlikeden, düşmekten korunmuş oluruz. Göz, iç kulak, beyin, sinir yolları gibi denge için gereken bilgileri ileten organlarda gelişen bozukluklar baş dönmesine ve denge sorunlarına neden olabilir. Beyin bu durumda vücudun hareketini, nerede olduğunu kesin olarak bilemez. İç kulak gibi denge organlarının birinin beyne gereken bilgileri iletememesi halinde ya da denge organlarının birisinin devre dışı kalması halinde, diğer organın uyarıları iletmeye devam etmesi durumunda beyinde dengesizlik gelişir. Yani beyinde belirli bir yöne doğru güçlü bir hareket gerçekleşir algısı oluşur. Beyin bu şekilde davranır. Ancak vücut var olan pozisyonunu hiç değiştirmemiş olur. Bu durumda kişi baş dönmesi hisseder.

Gözlerin kapalı olması halinde ya da yatarken baş dönmesi de belirgin şekilde azalır. Denge organın birinin devre dışı kalması halinde baş dönmesi eşliğinde mide bulantısı, ter basması, kusma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Birkaç gün içinde bu yakınmalar azalır. Bunun nedeni beynin denge organlarının birinden hatalı bilgi geldiğinin farkına varmasıdır. Bu aşamadan itibaren iç bilgi dengesi yeniden kurulmaya başlar. Ancak bunun için beynin belirli bir süreye ihtiyacı olur. Genellikle birkaç haftada tam düzelme sağlanır.

Baş dönmesi yakınması olan kişilerin geciktirmeden bir uzmana muayene olması gerekir. Baş dönmesine neden olan etkenlerin başında iç kulakta gelişen hastalıklar geldiği için öncelikle kulak burun boğaz hastalıkları uzmanına muayene olunmalıdır. İç kulakta herhangi bir sorun belirlenmediği takdirde hastayı nöroloji, iç hastalıkları, göz, kardiyoloji, psikiyatri uzmanlarının değerlendirmesinde yarar vardır.

Baş dönmesi sorunu olan kişilerin detaylı olarak sorgulanması, dengeyi ilgilendiren sistemlerin değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca gerekli görülen hallerde iç kulak ile ilgili denge ve işitme fonksiyon testleri, kafa içi yapıların BT bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans MR gibi görüntüleme tetkikleri ile incelemesi yapılabilir. Ayrıca hastanın kan değerleri de kontrol edilmelidir.

Baş dönmesi yapabilen kulak burun boğaz hastalıkları dışında başka rahatsızlıklar da vardır. Bu yüzden hastanın detaylı olarak değerlendirilmesi ve hastalıkların tedavisinin mutlaka yapılması gerekir. Baş dönmesi travmalardan kaynaklanıyorsa hastada baş dönmesi ile birlikte bulantı ve kusma görülebilir. Başa alınan darbe sonucunda kafatasının ve iç kulağın zedelenmesi buna neden olabilir. Bazı vakalarda kafatası kırığı olmadığı halde iç kulak yapılarında oluşan sarsıntı veya iç kulak kristallerindeki yer değiştirme nedeniyle baş dönmesi sorunu gelişebilir. Bu tür baş dönmesi haftalarca ya da aylarca devam edebilir. Darbenin etkileri düzelse bile kişide başın pozisyon değişimlerinden kaynaklanan birkaç saat süren baş dönmesi kalıcı hale gelebilir.

Nörolojik hastalıklar da başka bir baş dönmesi neden olabilir. Genel olarak merkezi sinir sistemini etkileyen rahatsızlıklar arasında; beslenme bozuklukları, Ms, tümör, migren gibi hastalıklar da baş dönmesine neden olabilmektedir. Bu durumda hastanın yaşadığı denge bozukluğuna eşlik eden kol ve bacak güçsüzlüğü, vücutta belli bir bölgede gelişen his kaybı, baş ağrısı, çift görme, bilinç kaybı, konuşma bozukluğu, ağız etrafında karıncalanma gibi belirtiler de sorgulanmalıdır.

İleri yaşlarda olan hastalarda oluşan beyin aktivite bozukluğunda bazı beyin işlevleri azalmaya başlar. Bu beyindeki bilgi işlem hızını da azaltır. Bu durumda denge merkezi vücudun pozisyon değişikliğine beynin vereceği reaksiyon hızını azaltır. Bu kişilerde genel belirsizliğe ya da karakteristik olmayan baş dönmesi şikâyetlerine neden olabilir. Baş dönmesi nedeniyle gelişen düşme gibi durumlarda görülen kırıklar ileri yaşlarda daha fazladır. Bu kişilerde düşme sırasındaki tutma reaksiyonları geç olduğundan düşmenin sonuçları daha az yumuşatılır. Bunun başlıca nedeni reaksiyon hızının azalmasıdır. Eklemler, kaslar ve kemikler ilerleyen yaşlarda düşmelere karşı genç olanlara göre daha az dirençli olur.

Beyne yeteri kadar kan ulaşmadığında kişi kendini boşlukta hissedebilir, yer ayağının altından kayıyormuş hissine kapılabilir. Pek çok kişi bunu yatarken aniden ayağa kalktığında göz kararması eşliğinde yaşayabilir. Bu çoğu zaman damar sertliğinden kaynaklanabilen bir sorundur.

Kan yağları yüksek olanlarda, diyabet hastalarında, yüksek tansiyonu olanlarda bu tür baş dönmesi oluşabilir. Kansızlık ya da kalp fonksiyonları yetersiz kişilerde de görülebilir. Kullanılan bazı ilaçlar, kafein alımı ve sigara alışkanlığı da beyne giden kan miktarını azaltabilir. Diyet sırasında tuz alımının fazla olması da kan akımını azaltan bir etkendir. İç kulağın yeteri kadar kan alamaması halinde vertigo denilen baş dönmesi yakınması ortaya çıkabilir. Çünkü iç kulak kan dolaşımı değişimlerine karşı hassastır. Beyin için geçerli olan zayıf kan dolaşımı sonuçları iç kulak için de aynı sonuçları doğurur.

Baş dönmesi psikolojik kaynaklı denge bozukluklarından da gelişebilir. Anksiyete, panik atak, depresyon, stres gibi psikolojik hastalıklar baş dönmesine neden olabilir. Kişilerde akut baş dönmesi sorunu varsa ve bu sürekli hale geldiyse mutlaka doktora gidilmelidir. Kişinin ayakta denge kaybı yaşaması bazı tehlikeli durumlara neden olabilir. Hareket halinde dengenin sağlanması için vücut sistemlerinin uyum içinde işlev görmesi gerekir. Hastalıklar vücuttaki çok sayıda sistemi etkilerse baş dönmesi, dengesizlik sorunları gelişebilir. Bu nedenle baş dönmesi olan hastalarda doğru tanı konulması tedavinin planlamasına yardımcı olacaktır.

Baş Dönmesi Nedir?

Baş dönmesi kişideki baygınlık hissini, kendini dengesiz, zayıf ve hüzünlü hissetmesini tanımlayan bir kavramdır. Kendinizi ya da çevrenizi dönüyor gibi hissetmeniz ya da durağan olanları hareket ediyormuş gibi hissetmeniz baş dönmesi tıbbi adıyla vertigo olarak tanımlanır. Vücutta dengesizlik olması, vertigo oluşması halinde baş dönmesi hissi gelişebilir. Ancak vertigo ortamın hareket etmesi ya da bir tarafa doğru yaslanmış olması gibi semptomlarla karakterizedir. Dengesizlik halinde ise kişide denge kaybı oluşur. Kişide görülen gerçek baş dönmesi bayılma derecesinde baş dönmesi ile karakterize olur.

Baş dönmesi bazen yatma gibi ani hareketlerle şiddetlenebilir ya da beraberinde mide bulantısı oluşabilir. Bazı kişilerde saniyelerle süren baş dönmesi bazı kişilerde de günlerce etkili olabilir. Ayrıca tekrarlayıcı, şiddetli, ani, uzamış, nedeni belirlenemeyen baş dönmesinin ihmal edilmemesi gerektiğini de belirtelim. Kişide baş dönmesi ile birlikte ani gelişen bazı belirtilerin olması halinde ya da şiddetli baş ağrısı varsa acil tıbbi yardım alması gerekir. Bu belirtiler arasında göğüs ağrısı, bayılma, nefes alma zorluğu, kol ve bacaklarda uyuşma ve felç hali, çift görme, kusma, konuşma bozukluğu, kafa karışıklığı, kalp atışlarının düzensiz olması, hızlı kalp atışı, yüzde uyuşukluk, nöbet geçirme, işitme duyusundaki değişimler sayılabilir.

Baş dönmesinin en fazla rastlanan nedenleri arasında migren, alkol alışkanlığı, bazı ilaçların kullanılması vardır. Genellikle vertigo hastalarında baş dönmesine sık rastlanır. Baş dönmesinin en önemli nedeni denge sağlayıcı iç kulakta gelişen bir sorundur. Vertigo kaynaklı baş dönmesinin nedeni daha çok Benign paroksismal pozisyonel vertigo BPPV sorunudur. İç kulak denge merkezinde bulunan kristallerin arka yarım daire kanallarına düşmesi halinde başın pozisyon değişimlerinde kişide kısa süren baş dönmesi oluşabilir. Bu yakında saniyeler ya da dakikalar içinde etkisini yitirir.

Vertigo ve baş dönmesi kişide Meniere hastalığı yüzünden de gelişebilir. Hastalık kulakta dolgunluk hissi, çınlama ve baş dönmesi ataklarının gelişmesiyle karakterizedir. Hastalığın nedeni iç kulak sıvılarında dengesizlik olmasıdır. Baş dönmesi viral bir enfeksiyondan denge sinirinin etkilenmesi sonucunda gelişen kulak hastalıklarından, orta kulak iltihapları, nedeni belirlenemeyen şekilde iç kulak zarlarının yırtılması nedeniyle de gelişebilir. Akustik bir nöroma da yani iç kulağın beyin ile bağlantısını sağlayan sinirde gelişen kanser riski olmayan tümör de baş dönmesine neden olabilir.

Baş dönmesinin nedenleri arasında bunlar dışında kan hacminin azalması, kan basıncının aniden düşmesi, kalp kası hastalığı, anksiyete, demir eksikliğinden oluşan anemi, kan şekeri düşüklüğü, kulak enfeksiyonu, aşırı egzersiz yapma, yol tutması, sıcak çarpması sayılabilir. Nadiren inme, multipl skleroz, sersemlik, tümör gibi sebepler de baş dönmesine neden olabilir.

Genellikle baş dönmesi tedavi edilmeden düzelebilir. Tedavi baş dönmesinin nedeni göre uygulanır. Çoğu zaman tıbbi bir durumun belirtisi olarak görülen baş dönmesinde altta yatan hastalığın tedavi edilmesi baş dönmesini ortadan kaldırabilir. Kişide inme ya da kalp krizi gibi ciddi bir rahatsızlık baş dönmesine neden oluyor ise müdahale yapılması, acil kan transfüzyonu ya da ameliyat yapılabilir.

Dehidrasyon tedavisinde ise IV sıvıları kullanılabilir. Vücut ateşinin kontrol edilmesi ya da enfeksiyon tedavisinde ilaç kullanılabilir. Hiperventilasyon ya da nefes darlığı sorunu varsa hastaya verilecek oksijen sorunu çözümleyebilir. Hastanın kan testlerinde elektrolit düzeyleri anormal çıkarsa bunların düzeltilmesi gerekir.

Baş Dönmesi Hissi Nasıl Oluşur?

Baş dönmesi hissi vücuttaki denge sisteminde bozukluk olduğu takdirde ortaya çıkan bir sorundur. Gözlerden, kulaklardan yani dengeyi sağlamada önemli olan organlardan beyne iletilen uyarılar arasında dengesizlik, uyumsuzluk olması halinde beyin vücut hareketlerini algılamada yavaş kalabilir. Özellikle iç kulağı etkileyen hastalıklar buna neden olabilir. Baş dönmesi kişinin kendisinin ya da etrafındaki eşyaların, ortamın döndüğünün, hareket halinde olduğunu sandığı bir hareket yanılsamasıdır. Çoğu zaman kendiliğinden düzelme gösterebilir. Ancak sık sık tekrarlayan ya da şiddetini arttıran baş dönmesi halinde mutlaka doktora gidilmelidir.

Sık Baş Dönmesi Tehlikeli mi?

Sık baş dönmesi tehlikeli olarak kabul edilir. Özellikle sıkça tekrarlayan ve beraberinde mide bulantısı, dengesizlik, baş ağrısı gibi belirtilerle seyreden baş dönmesi için mutlaka tıbbi destek alınmalıdır. Bu yüzden hasta en iyi şekilde inceleyerek hastalığına neden olan sebeplerin ortaya çıkarılması gerekiyor. Çünkü tümör, kalp hastalığı gibi bazı ciddi hastalıklar da baş dönmesi ile belirti verebilir.

Baş Dönmesi Nedenleri

Baş dönmesi nedenleri arasında en fazla görüleni kulakla ilgili hastalıklardır. Orta ve ilerleyen yaşlarda ortaya çıkan baş dönmesinin önemli bir kısmı kulak hastalıklarından kaynaklanmaktadır. Bu hastaların bir doktora danışarak hastalıklarını tedavi ettirmesi gerekir. Vücudun dengesi göz ve kulaktan gelen bilgilerin kas sistemi ile eşleştirilmesinin ardından beyne gönderilerek değerlendirilmesi ile oluşur. Bu sistemleri bozan hastalıklar sistemlerin uyumunu da olumsuz etkiler. Bu yüzden baş dönmesi ve dengesizlik sorunları ortaya çıkabilir.

Bir hareket yanılsaması olan baş dönmesi orta ve ileri yaştaki kişilerde daha fazla görülmektedir. Hastalar var olmayan bir hareketi var gibi hisseder, kendinin ya da çevresinin hareket ediyormuş hissine kapılır. Kişideki dengesizlik hissi ise kişinin dengesini çevresine göre sağlayamamasıdır. Toplumda baş dönmesi ve dengesizlik en fazla rastlanan sorunlar arasındadır. Orta ve ileri yaştaki kişilerde daha fazla, çocukluk döneminde daha az görülür.

Baş dönmesi kulaktan kaynaklanan nedenlerden de oluşabilir. Kulak hastalıklarından kaynaklı baş dönmesine sık rastlanır. Ayrıca pozisyona bağlı baş dönmesi de oldukça fazla görülür. Vertigo hastalığına ileri yaşlarda yakalanan hastaların yarısı bu sebeple oluşmaktadır. Bu hastalar genel olarak hızlı baş hareketlerinden dolayı oluşan çevresinin dönmesi olarak ifade ettiği baş dönmeleri yaşarlar.

Hastaların çoğunda bu yakınmalar kendiliğinden düzelme gösterir ve daha sonra yeniden oluşur. Bu hastalarda tanı sırasında iç kulaktaki yarım daire kanallarının testler sırasında ve yapılan manevralarda verdiği reaksiyona bakılır.

Kulakta çınlama, işitme kaybı, dolgunluk hissi, baş dönmesi ile karakterize olan meniere hastalığı da baş dönmesi nedenleri arasındadır. İç kulaktaki sıvılarda olan dengesizlik yüzünden gelişen bu hastalık baş dönmesini tetikleyebilir. Bunun dışında akut ve kronik gelişen orta kulak iltihapları, denge sinirinin viral bir enfeksiyondan etkilenmesi sonucu gelişen kulak hastalıkları, kulak zarlarındaki yırtıklar, işitme kayıpları ile gelişen kulak hastalıkları da baş dönmesine neden olabilir. Ayrıca nörolojik hastalıklar, dahili hastalıklar, elektrolit eksiklikleri, hamilelik, kan basıncında ani düşüş olması, psikolojik nedenler de baş dönmesi yapabilir.

Sistemik Hastalıklar

Bazı sistemik hastalıklar denge sağlayıcı sistemlerin uyumunu bozabilir. Bu yüzden otururken ya da yatarken aniden ayağa kalkıldığı zaman baş dönmesi oluşabilir. Bu tür baş dönmesi birkaç dakika etkili olur ve göz kararması ile beraber görülebilir. Kişide anlık tansiyon değişimleri meydana gelebilir. Üst solunum yolu hastalıkları, kan şekeri değişimleri, tansiyon oynamaları, kalp ve damar sistemini etkileyen hastalıklar, kansızlık, boyun omurunu etkileyen hastalıklar, tiroid bezi hastalıkları baş dönmesi yapabilir.

Mevsim Değişiklikleri

Mevsim değişimleri nedeniyle ortaya çıkan üst solunum yolu hastalıkları baş dönmesine neden olabilir. Ayrıca mevsim değişimlerinde ortaya çıkan hava değişimleri kan basıncını ve vücut mekanizmasını olumsuz etkileyebilir. Hastalarda vertigo ataklarını tetikleyebilir. Bu yüzden mevsim geçişlerinde baş dönmesine daha sık rastlanır.

Travmalar

Travmalar yüzünden baş bölgesinin aldığı sert darbeler sonucunda baş dönmesine neden olabilir. Kafatasında bu yüzden gelişen kırıklar, iç kulakta oluşan hasar baş dönmesinin hissedilmesine yol açabilir. Bazı durumlarda travma sonucunda herhangi bir kırık ve hasar olmasa da baş dönmesi olabilir. Bu yüzden travmaya maruz kalan ve baş dönmesi olan kişilerin mutlaka bir doktora giderek muayene olması gerekir.

İç Kulakta Oluşan Sorunlar

İç kulakta oluşan sorunlar baş dönmesinin en sık rastlanan nedenidir. İç kulak yapılarında ortaya çıkan bozukluklar, hastalıklar baş dönmesine yol açabilir. Kulak kristallerinin yer değiştirmesi, viral bir enfeksiyondan kaynaklanan kulak sorunları, işitme kaybı ile gelişen hastalıklar dengeyi sağlayan iç kulağın işlevini olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden baş dönmesi olan hastaların öncelikle kulak burun boğaz uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekir.

Kan Basıncında Ani Düşme

Kan basıncının ani düşmesi hayati organların yeterince kanlanmasını yani beslenmesini engeller. Başta beyin olmak üzere, dengenin sağlanmasında etkili olan iç kulak bundan hassas bir şekilde etkilenir. Dolayısıyla hastalarda baş dönmesi sorunu ortaya çıkabilir. Hastalar ani kalkışlarda, aniden yatarken kısa süreli baş dönmesi ile karşılaşabilirler.

Anksiyete Bozuklukları

Anksiyete bozuklukları da baş dönmesine neden olabilir. Bazı baş dönmesi vakalarının altında psikolojik sorunlar yatabilir. Bu nedenle hastalarda başka bir hastalık belirlenmez ise psikiyatri uzmanı tarafından da muayene edilmesi gerekir.

Aşırı Egzersiz

Aşırı egzersiz yapmak vücut dengesini bozabilir. Kişinin aşırı terlemesi nedeniyle vücudundaki elektrolit dengesi de bozulur. Vücut aşırı susuz kalabilir. Bu etkiler baş dönmesi belirtisi ile kendini gösterebilir.

Sıcak Çarpması

Sıcak havalar insanların genel sağlığına olumsuz etkiler yapabilir. Sıcak havada korumadan dışarıda kalmak sıcak çarpmasına neden olabilir. Bu durumda başta baş dönmesi olmak üzere bilinç bulanıklığı, bilinç kaybı, bayılma gibi ciddi etkiler oluşabilir.

Tansiyon Düşmesi

Kan basıncındaki düşme organlara giden kan miktarının azalmasına neden olur. Tansiyon düşmesi yüzünden beyin işlevini gerektiği gibi yerine getiremez. Aynı şekilde yeterince kanlanmayan iç kulakta bundan olumsuz etkilenir. Vücut dengesinin sağlanması için yapılan koordineli çalışma sekteye uğrar. Bunun en önemli belirtisi ise hastalarda baş dönmesi hissidir. Tansiyon düşmesi hastalar açısından tehlikeli bir sorun olduğundan gecikmeden bir doktora gidilmelidir.

Uzun Süre Aç Kalmak

Uzun süre aç kalmak vücudun elektrolit dengesini bozacaktır. Açlık yüzünden baş dönmesi gibi belirtiler de ortaya çıkacaktır. Bu kan şekerinin de düşmesine neden olacaktır. Kişilerin az ve sık yemesi sorunun çözümlenmesini sağlar.

Hamilelik

Hamilelik süreci vücuttaki hormon düzeylerinin değiştiği bir dönemdir. Özellikle hamileliğin ilk aylarında baş dönmesi, bazı durumlarda bayılma gibi belirtilerin ortaya çıkması normal kabul edilir. Hamile kadınların dinlenme için daha fazla vakit ayırması ve beslenmesine dikkat etmesi önerilir.

Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri)

Düşük kan şekeri yani hipoglisemi hastalarda çeşitli belirtiler verebilir. Bunlardan biri de baş dönmesidir. Hastaların bir kısmında baş dönmesi ile birlikte, bayılma ve dengesizlik hissi de oluşabilir. Sinirlilik hali de görülebilir. Hastalarda kan şekerinin 50 mg/dl altında seyretmesi hipoglisemi ataklarının görülmesine neden olabilir. Kan şekerinin kontrol altına alınması için mutlaka doktor önerilerine uyulmalıdır.

Baş Dönmesi Belirtileri

Baş dönmesi belirtileri başta mide bulantısı ve kusma olmak üzere, baş ağrısı, kulaklarda çınlama hissi, göz hareketlerinde olağan dışı hareketlenme, koordinasyon kaybı gibi semptomlarla görülebilir. Belirtiler baş dönmesinin altında yatan nedene bağlı olarak gelişebilir. Kalp ve damar hastalıkları, nörolojik hastalıklar, tiroid bezi hastalıkları gibi ciddi hastalıkların belirtisi baş dönmesi olabilir. Bu yüzden ciddi hastalıkların tanı ve tedavisinde gecikmemek adına bir doktora gidilmesi gerekir.

Baş Ağrısı

Baş dönmesi eşliğinde baş ağrısı da ortaya çıkıyorsa bunun ihmal edilmemesi gerekir. Özellikle baş travmaları nedeniyle gelişen baş dönmesi sorununda baş ağrısı da olabilir. Kafatasındaki kırıklar, iç kulakta oluşan hasarlar ciddi olabilir.

Bulantı ve Kusma

Baş dönmesi olan hastaların pek çoğunda bulantı ve kusma görülebilir. Kulak ile ilgili hastalıklar yüzünden gelişen baş dönmesi sorununda bu sıkça görülebilir. Ayrıca kafaya alınan darbelerde de bulantı ve kusma ortaya çıkabilir. Bu tür baş dönmesi ihmal edilmemeli, mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır.

Kulaklarda Çınlama Sesi

İç kulağı etkileyen hastalıkların çoğu kulaklarda çınlama sesine neden olabilir. Bu yüzden hastalarda baş dönmesi hissi oluşabilir. Meniere hastalığı gibi ciddi hastalıklarda da kulaklarda çınlama ve baş dönmesi olabilir. Bu nedenle baş dönmesi ile beraber ortaya çıkan kulaklarda çınlama sorununda bir doktora danışılmalıdır.

Koordinasyon Kaybı

Baş dönmesinin nedenine bağlı olarak hastalarda koordinasyon kaybı gelişebilir. Vücudun denge sistemindeki bozulma nedeniyle ellerde ve bacaklarda koordinasyon kaybı görülebilir. İskelet sisteminin kaslarla ve sinir sistemi ile aynı düzeyde çalışmaması kişinin böyle bir sorun yaşamasına neden olabilir. Beyin vücudun koordinasyonunu sağlamada güçlük çeker.

Olağan Dışı Göz Hareketleri

Denge sistemi arasındaki uyumun bozulmasıyla ortaya çıkan baş dönmesi bazı hastalarda olağan dışı göz hareketlerine neden olabilir. Dengeyi sağlamada etkili olan göz ve kulak gibi yapıların beyne gönderdiği uyarıların gecikmesi, aksaması gibi durumlarda beyin vücudun hareketlerini doğru yönlendiremez. Bu durumda baş dönmesi ve olağan dışı göz hareketleri özellikle iki gözün hareketlerinde uyumsuzluk ortaya çıkabilir.

Baş Dönmesi Tanı ve Teşhis Yöntemleri

Baş dönmesi genellikle kendiliğinden düzelebilen bir sorundur. Ancak altında yatan nedene bağlı olarak hastaların detaylı şekilde muayene edilmesi de gerekir. Baş dönmesi tanı ve teşhis yöntemleri arasında ilk aşamada KBB muayenesi yapılması gelir. Bunun nedeni baş dönmesinin daha çok kulak hastalıkları nedeniyle ortaya çıkmasıdır. Hastaların muayenesinde gerekli tetkiklerin yapılması, kan tahlilleri, işitme testi, MR, BT gibi görüntüleme tetkiklerinin yapılması da gerekebilir.

KBB Muayenesi

KBB muayenesi baş dönmesi olan hastalara mutlaka yapılması gerekir. Çünkü baş dönmesinin en fazla görülen nedeni kulak hastalıklarıdır. İç kulağı etkileyen hastalıklar vücudun denge sistemini bozar. Hastalarda yapılan muayenede kulakla ilgili herhangi bir bozukluk tespit edilirse diğer görüntüleme tetkiklerinin yapılmasına gerek kalmayabilir.

Tetkikler

Baş dönmesi olan hastaların değerlendirilmesi sırasında yakınmaların not edilmesi, hastaların sistemik muayeneye alınması önemlidir. Bazı durumlarda kulak burun boğaz, kardiyoloji ve nöroloji uzmanlarından oluşan bir ekibin hastayı değerlendirmesinde yarar vardır. Hastaya kesin tanı konulması, ayırıcı tanı için odyometrik testler, elektrokardiyografi, kalorik testler, videonistagmografi, MR, ultrasonografi, boyun doppler gibi tetkikler de yapılması gerekebilir.

İşitme Testi

Eğer ki hastanın hekim muayenesi sırasında baş dönmesine sebep olan konunun kulaktan kaynaklı olduğu tespit edilirse odyometri testi yapılabilmektedir.

Denge Fonksiyon Testleri

İç kulak fonksiyonlarını görebilmek için videonistagmografi VNG testi de yapılabilir. Bu testte görsel ya da klorik uyaranla hastanın göz hareketleri kaydedilir. Bu testin başlıca özelliği baş dönmesine nedeninin tam yerini saptamasını sağlamaktadır.

Bilgisayarlı Tomografi

Baş dönmesi sorunu bulunan hastalarda tanı sırasında kafa içi yapıların kontrolü için bilgisayarlı tomografi BT tetkiki yapılması da gerekebilir.

Manyetik Rezonans (MR)

Manyetik rezonans (MR) özellikle travma nedeniyle gelişen baş dönmesi sorununda kafatası içindeki yapıların değerlendirilmesi amacıyla yapılabilen bir tetkiktir. Bu görüntüleme tetkiki sonucunda alınan bilgiler tedavinin planlaması açısından oldukça değerlidir.

Kan Tahlilleri

Kan tahlilleri hastalarda elektrolit dengesizliği yüzünden gelişen baş dönmesi tanısını koymaya yardımcı olur. Hastaların muayenesi ve değerlendirilmesi sırasında bu tahliller mutlaka yapılır.

Baş Dönmesi Risk Faktörleri

Baş dönmesi çeşitli nedenlerden ortaya çıkabilecek bir sorundur. Ancak genetik etkenler, ileri yaşta olmak, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kafa travması geçirmek gibi bazı unsurlar baş dönmesi hissinin oluşmasına uygun zemin hazırlayabilir. Hastaların muayenesinde bunların da dikkate alınması gerekir.

Tıbbı Aile Öyküsü

Vücutta gelişen denge hastalıklarında genetik hastalıklar da sorumlu olabilir. Bu yüzden hastaların tıbbi aile öyküsü de göz önüne alınmalıdır. Ailesinde kulak kireçlenmesi gibi rahatsızlıklar varsa başlangıç aşamasında işitme kaybı, ilerleyen aşamada baş dönmesi gibi etkiler ortaya çıkabilir. Ayrıca iç kulağı tutan kalp ve böbrek hastalıkları, genetik iskelet hastalıkları öyküsü olan hastalarda işitme kaybı ve baş dönmesi bir arada görülebilir.

Yüksek Tansiyon ve Diyabet Hastaları

Yüksek tansiyon ve diyabet hastaları baş dönmesi oluşması bakımından daha riskli konumdadır. Kan basıncındaki ve kan şekerindeki oynamalar hastalarda baş dönmesine neden olabilir. Bu rahatsızlıkların kontrol altına alınması baş dönmesi sorununu da ortadan kaldırabilir.

Kafa Travması Geçirenler

Kafa travması geçirenler baş dönmesi açısından risk altındadır. Travma sonucunda kafatasında ve iç kulakta hasar oluşması durumunda ya da kırık gibi herhangi bir hasar olmasa da baş dönmesi sorunu gelişebilir. Bu yüzden kafa travması geçirmiş kişiler yakından takip edilmelidir.

50 Yaş ve Üzeri Bireyler

İç kulaktan kaynaklı baş dönmesi sorunu 50 yaş ve üzeri bireylerde daha fazla görülmektedir. Yaşla birlikte artan iç kulak sorunları yüzünden vücudun denge sorunları da artış gösterir. Dengeyi sağlamada güçlük çeken bireylerde düşme sorunu da daha fazla görülür. Bu kişiler olmayan hareketi varmış gibi algılayarak baş dönmesi sorunuyla daha fazla karşılaşabilirler.

Baş Dönmesi Komplikasyonları

Baş dönmesi nedeniyle ortaya çıkabilecek komplikasyonlar kişide adaptasyon ve dikkat sorunlarına neden olabilir. Kişinin vücudunda denge sorunu da yaşandığından dikkatini toplamada oldukça güçlük çeker. Bu yüzden zaman kaybetmeden baş dönmesine neden olan rahatsızlığın teşhis edilmesi ve tedavisinin yapılması gerekir.

Adaptasyon ve Dikkat Sorunları

Adaptasyon ve dikkat sorunları baş dönmesi olan kişilerde sıkça görülebilir. Kişi bu yüzden dikkatini toplayamaz, yaptığı işlerde başarıyı yakalayamaz. Kendinin ya da etrafının döndüğünü hissettiği için yaptığı işe dikkatini veremez. Baş dönmesinin uzun sürmesi ya da sıkça tekrarlaması halinde ciddi riskler oluşabilir. Özellikle riskli işlerde çalışanlar, araç kullananlar kişilerde tehlikeli boyutlara varabilir

Baş Dönmesi Nasıl Önlenir?

Baş dönmesinin önlenmesi için öncelikle hastanın bir doktora giderek muayene olması gerekir. Bunun neden kaynaklandığının belirlenmesi ve tespit edilen hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Ayrıca baş dönmesi sırasında hastanın derin nefes alıp vermesi, mümkünse yatarak dinlenmesi önerilir. Ayrıca uzun süre açlıktan kaynaklanan baş dönmesi sorunu varsa, vücut susuz kaldıysa hastaların sıvı ve gıda takviyesi alması gerekir.

Derin Nefes Almak

Baş dönmesi hissi oluştuğunda hastanın derin nefes alması rahatlamasına yardımcı olacaktır. Bu şekilde vücudun oksijenlenmesi artacak, beyne ve iç kulağa giden kan miktarında artış olacaktır. Özellikle kanlanmanın az olması nedeniyle gelişen baş dönmesi sorununda derin nefes almak sorunun hafiflemesine yardımcı bir eylemdir.

Sıvı Ve Gıda Takviyesi Almak

Vücutta elektrolit dengesizliği olduğunda, susuz kaldığında sıvı ve gıda takviyesi almak baş dönmesine engel olabilir. Açlık yüzünden gelişen baş dönmesine bu şekilde önlem alabilirsiniz.

İstirahat

Hamilelikte, aşırı egzersiz yapılması gibi durumlarda ortaya çıkan baş dönmesi için en iyi önlem istirahat etmektir. Dinlenmek, dinlenirken gözleri kapamak kişiyi rahatlatacaktır.Hastanın ani hareketlerden de kaçınması gerekir. Bunu sağladığı takdirde hastanın kan basıncı düzelecektir ve baş ağrısına engel olacaktır.

Sık Sorulan Sorular

Baş dönmesi hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Baş dönmesi nedenleri, tanısı, tedavisi, risk faktörleri hakkındaki bilgilere makalemizden ulaşabilirsiniz. Bu bölümde baş dönmesi ile ilgili merak ettiğiniz sorulara yanıt bulabilirsiniz.

Baş Dönmesi Yapan Hastalıklar Nelerdir?

Baş dönmesine neden olabilen hastalıklar arasında kalp krizi, kalp yetmezliği, kalp kapakçık hastalığı, kansızlık, tiroid bezi hastalıkları, düşük ve yüksek tansiyon, ishal ve kusma gibi nedenlerden kaynaklanan ani su kaybı, kalp ritim bozukluğu gibi dâhili hastalıklar bulunmaktadır. Ayrıca nörolojik hastalıklar, bazı psikolojik hastalıklar, meniere hastalığı, kulak hastalıkları da baş dönmesi yapabilir. Özellikle orta yaşlarda görülen baş dönmesi beyin damar hastalıkları, tümör oluşumu gibi ciddi rahatsızlıklardan kaynaklanabilir. Bu yüzden baş dönmesi ihmale gelmeyecek bir sağlık sorunu olarak görülür.

Ani Baş Dönmeleri Bayılmaya Neden Oluyor Mu?

Ani baş dönmeleri hastalarda bayılmaya neden olabilir. Bu yüzden yatarken ya da otururken aniden ayağa kalkmaktan kaçınmak gerekir. Bu tür sorunu olan kişilerin mutlaka doktora gitmesi önerilir. Çünkü baş dönmesini bir belirti olarak kabul etmek gerekir. Eğer bu sorun hastada bayılmaya da neden oluyorsa ciddi bir sorun olabilir. Bayılma hissi hastalarda daha çok terleme, sıcak basması, baş dönmesi gibi belirtilerle birlikte seyreder.

Baş Dönmesi Tedavisi İçin Hangi Bölüme Muayene Olmak Gerekiyor?

Baş dönmesi en fazla kulak hastalıklarından kaynaklandığı için hastaların öncelikle kulak burun boğaz uzmanına muayene olması gerekir. Kulak hastalığı olmadığı tespit edilir ise nöroloji uzmanına, göz doktoruna, dâhiliye doktoru ve psikiyatri bölümüne giderek muayene olunmasında yarar vardır. Hastaların bu uzmanlar eşliğinde değerlendirilmesi oldukça faydalı olur.

Düzensiz Uyku Baş Dönmesine Neden Olur Mu?

Düzensiz uyku vücudun denge sistemine olumsuz etkiler yapabilir. Bu yüzden düzensiz uykudan kaynaklanan baş dönmesi sorunu yaşanabilir. Hastalarda kan basıncında düşmeye neden olabilen düzensiz uyku baş dönmesi hissine neden olup yaşam kalitesine olumsuz etki yapar.

Baş Dönmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hastaların pek çoğunda baş dönmesi için tedaviye gerek duyulmaz. Ancak tedavi kararı baş dönmesinin altında yatan bir hastalığın varlığına göre değişebilir. Kişide baş dönmesine neden olabilecek kulak hastalığı, sistematik hastalık, nörolojik hastalık, anksiyete, depresyon gibi psikolojik bir hastalık teşhis edilirse mutlaka bu hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Hastalığın tedavisinden sonra baş dönmesi de kendiliğinden düzelecektir.

Baş Dönmesi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Baş dönmesi ihmal edilmemesi gereken bir sağlık sorunudur. Genellikle ciddi bir hastalığa işaret etmeyen baş dönmesi kişileri etkilemiş olabilir. Ancak sıkça tekrarlayan, şiddetlenen, aniden ortaya çıkan, beraberinde göğüs ağrısı, baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi başka belirtilerin olduğu baş dönmesinin mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Bunlar çoğu zaman bir hastalığın belirtisidir. Hastalıkların erken teşhisinde mutlaka dikkate alınmalıdır.

Kulak Kristali Nedir? Neden Baş Dönmesi Yapar?

Kulak kristali vücudun dengesini sağlayan ve iç kulakta bulunan yapılardır. İç kulağın denge kanallarına yerleşmiş olan kulak kristalleri vücut hareketlerinin dengeli olmasını sağlar. Kulağın içinde bulunan üç farklı denge kanalında sıvı halde olan yerleşimi sabit yapılardır. Kulak kristallerinin yeri değiştiği zaman iki kulaktaki işlevsel denge de değişir. Bu yüzden kişilerde vertigo atakları tetiklenir. Kulak kristallerinin neden yer değiştirdiği hakkında kesin bilgiler olmasa da kafaya alınan darbeler, denge sinirinin viral hastalıklardan etkilenmesi gibi nedenlerin bunda etkili olduğu düşünülmektedir. Bazı manevralar ile kulak kristalleri olması gereken yere getirilebilir. Hastalarda ilaç tedavisine gerek kalmadan iyileşme sağlanabilir.

Sabah Uyanır Uyanmaz Görülen Baş Dönmesinin Nedeni Nedir?

Sabah uyanır uyanmaz görülen baş dönmesine yataktan aniden ayağa kalkmak neden olabilir. Bu kan dolaşımını etkilediği için baş dönmesi yaşanabilir. Ani kalkma nedeniyle beyne ve diğer organlara yeterince kan gitmediği için kişilerde baş dönmesi hissi gelişebilir. Ayrıca iç kulak kristallerinin yerinden oynamış olması da bu baş dönmesine neden olabilir.

Baş Dönmesini Önlemek İçin Uygulanan Doğal Yöntemler Var Mı?

Baş dönmesini önlemek için uygulayabileceğiniz doğal yöntemler arasında beslenmenize dikkat etmek, sıvı ve gıda takviyesi almak vardır. Ancak bu tür yöntemler vücudun susuz kalması, elektrolit dengesinin bozulması nedeniyle gelişen baş dönmesine faydalı olabilir. Aşırı egzersiz yapan kişilerde bunlar faydalı olabilir. Ayrıca diyette aşırı tuz tüketenler tuz alımını kısıtlarsa baş dönmesi sorununu önleyebilir.

Otururken Neden Baş Döner?

Oturur pozisyondayken, hareket edilmemesine rağmen baş dönmesinin başlıca sebebi iç kulaktaki enfeksiyon hastalıklarıdır. Üst solunum yolunu da etkileyen bu hastalıklar denge merkezi üzerinde baskı kurarak anlık şekilde baş dönmesine sebep olabilirler. Bir diğer baş dönme sebebi olan vertigo da oturur pozisyondayken sürekli olarak baş dönmesine sebep olmaktadır.

Yatınca Baş Neden Döner?

Yattıktan hemen sonra baş dönmesinin başlaması vertigo belirtilerindendir. Eğer vertigo yok ise, iç kulağa doğru hareket eden iltihaplı yapı da yatar pozisyondayken baş dönmesine sebep olabilmektedir. Eğer üst solunum yolu enfeksiyonu olmamasına rağmen böyle bir baş dönmesi söz konusu ise mutlaka KBB uzmanına başvurulmalıdır.

Tansiyon Baş Döndürür Mü?

Tansiyonu, kanın birim zamanda bir damar şeridinden geçme miktarı olarak tanımlamak mümkündür. Kana en çok ihtiyaç duyan organların başında beyin gelir. Tansiyonun yükselmesiyle beraber beyin kanaması riskinin minimuma indirilmesi için beyindeki kan damarları otomatik olarak çaplarını küçültürler. Tansiyon ne kadar yükselirse çaplar da o kadar küçülmektedir. Ani olarak gelişen yüksek tansiyon beyindeki kan miktarını ciddi oranda azalttığı için baş dönmesi olabilmektedir.