Karın Ağrısı
- Sık Sorulan Sorular
- Karın ağrısı hangi durumlarda tehlikeli sayılır?
- Karın ağrısı hastanın günlük hayatını nasıl etkiler?
- Karın ağrısı tedavisi nasıl yapılır?
- Karın ağrısında ağrıyan bölgeye göre ağrı nedeni değişkenlik gösterir mi?
- Karın ağrısı psikolojik olabilir mi?
- Karın ağrısı tedavi edilmezse ne olur?
- Karın ağrısı kimlerde görülür?
- Karın ağrısı için bitkisel tedavi yöntemleri var mı?
- Karın ağrısı tedavisinde ilaç kullanmak mideye zarar verebilir mi?
- Mevsim değişikliği karın ağrısına neden olur mu?
- Karın ağrısı için hangi bölüme gidilir?
- Karın ağrısı hamileyken neden olur?
- Regl döneminde neden karın ağrısı olur?
- Karın ağrısı neyin belirtisidir?
- Karın ağrısı ile mide ağrısı arasındaki fark nedir?
- Karın ağrısı adetten kaç gün önce başlar?
Karın ağrısı çok çeşitli nedenlerden gelişebilir. Ağrının ne zaman acil olduğunun ayırt edilmesi oldukça önemlidir. Özellikle ani başlangıçlı karın ağrısının ihmal edilmemesi ve bir doktora danışılması gerekir. Karın ağrısı bir belirti olarak ortaya çıktığından hastaların kesinlikle ağrıyı ağrı kesici ilaçla bastırmaması önerilir. Bu nedenle hastalıkların tanısı açısından oldukça önemlidir. Karın ağrısının neden kaynaklandığının anlaşılması açısından yeri önemli bir bulgudur. Hastaların ilk değerlendirilmesi buna göre yapılır.
Karın bölgesi uzmanlar tarafından dört farklı bölge olarak değerlendirilir. Sol üst ve sol alt ile sağ üst ve sağ alt olarak karın bölgesi ele alındığından ağrının nerede hissedildiğine bakılır. Bu bölgelerdeki ağrıların karın içindeki bu bölgede yer alan organlarla ilişkin olabileceği düşünülür. Buna örnek vermek gerekirse sağ alt karın ağrısı apandisit nedeniyle, üst karındaki ağrılar gastrit nedeniyle, sağ üst karındaki ağrılar karaciğer rahatsızlıklarından kaynaklanabilir.
Karın ağrısı etkisini kaburgaların altından başlayarak kasıklara kadar etkileyen ağrılı bir durumdur. Bu ağrıların tespit edilmesi çok mümkün olmamakla beraber, karındaki organlardan kaynaklı yada bu organların dışında oluşabilecek ağrılarda olabilmektedir. Karın ağrısına yol açan hastalıklar ve durumlar sayıca oldukça fazladır. Besin zehirlenmesi, üşütme gibi basit durumlardan, cerrahi girişim gerektiren hastalıklara kadar çeşitli nedenler sayılabilir. Akciğer hastalıkları, mide hastalıkları, kalp krizi, bağırsak tıkanıklığı, dış gebelik gibi pek çok hastalık kendini karın ağrısı ile gösterebilir.
Karın ağrısına neden olan hastalıkları genel olarak ani başlangıçlı akut karın ağrısına yol açan hastalıklar, tekrarlayan kronik karın ağrısı yapan hastalıklar olarak ayırmak mümkündür. Böbrek taşı, apandisit gibi hastalıklar akut karın ağrısına, oniki parmak bağırsağı ülseri, akciğer iltihabı, safra kesesi taşı gibi hastalıklar ise kronik karın ağrısına neden olabilir.
Karın ağrısı olan hastaların hemen telaş yapmaması gerekir. Çünkü her karın ağrısı ciddi bir hastalıktan dolayı gelişmez. Ağrının nedenini belirlemek için iyi bir değerlendirme yapmak gerekir. Bu değerlendirmede kişinin cinsiyeti, yaşı, ağrının ne zamandır sürdüğü, yeri, eşlik eden diğer bulgular, yapılan tetkiklerin sonuçları önemli kriterlerdir. Karın ağrısı tek başına tanı için yeterli görülmez. Sürekli olan ancak hafif derecedeki karın ağrısı mide kanseri gibi son derece ciddi bir hastalıktan kaynaklanabilir. Bunun yanında kıvrandıran, şiddetli bir karın ağrısının altında ise böbrek taşı çıkabilir. Bu nedenle karın ağrısının altında ciddi bir hastalığın olup olmadığı ağrının şiddeti ile değerlendirilmemelidir.
Hastaların karın ağrısı sırasında ateş, gaz, gaita çıkarma sorunu yaşamaması, genel durumunda sorun olmadığı takdirde telaş etmemesi gerekir. Ayrıca gaz sıkışması şeklinde ağrının sıkça tekrarlamaması, hafif ve kısa sürmesi, başka bulgulara neden olmaması halinde telaş etmemeleri gerekir.
Endişe duyulması gereken karın ağrısı bulantı ve kusma, ateş, kanama, ishal gibi belirtiler eşliğinde olması, aniden başlayarak şiddetlenmesi, hafif bir karın ağrısının uzun süre devam etmesi durumudur. Bu gibi durumlarla karşılaşılması durumunda en kısa sürede alanında uzman bir doktora görünmelisiniz. Bazı durumlarda saatler bile önemlidir. Hastalara acil olarak müdahale edilmesi gerekebilir.
Vücuttaki her ağrı gibi karın ağrısı da bir bulgudur. Ağrının sebebi belirlenmeden bunu ağrı kesici ilaçlar ile azaltmaya çalışmak tanıyı zorlaştıracaktır. Bu yüzden karın ağrısının nedeni belirlenmeden uzmanlar ağrı kesici alınmamasını önerirler. Buna apandisit nedeniyle oluşan karın ağrısını örnek verebiliriz. Başlangıçta hafif bir karın ağrısı ile kendini gösteren apandisit rahatsızlığında hastalar ağrı kesici ilaç aldıkları takdirde hastalar apandisitin ilerlemesine neden olabilirler. Bu durum patlamış apandisit olarak karşımıza çıkabilir ve hastanın riske girmesine yol açabilir.
Karın ağrısı olan hastalar kesinlikle ağrı kesici ilaç almamalıdır. Soğuk algınlığı, sindirim sorunu gibi basit nedenlerle oluşan karın ağrısı kısa sürede geçecektir. Birkaç saat içinde geçmeyen, şiddetli olan ağrıda, hastanın günlük işlerini aksatan ağrıda ise gecikmeden bir doktora gidilmelidir.
Toplumda erişkinleri etkileyen karın ağrısının en sık rastlanan nedeni erkeklerde bağırsak ve mide hastalıkları, kadınlarda ise jinekolojik nedenli ağrılardır. Kadınlarda ayrıca safra kesesi taşlarından kaynaklı karın ağrısı da sık görülmektedir. Çocuklarda ise parazitler ve bakterilerden kaynaklanan mide ve bağırsak hastalıkları bağlantılı karın ağrısına sık rastlanır.
Karın ağrısına neden olabilen en ciddi hastalıklar karın içi organlarının kanserleri bulunmaktadır. Ayrıca aort anevrizması yırtılması da akut başlangıçlı karın ağrısına neden olabilir. Bu oldukça tehlikeli bir durumdur. Çünkü aort kalpten bütün vücuda dağılan atardamar ağının kaynağı ana arterdir. Aort anevrizması da bu büyük atardamarın çeperinin zayıflaması, çapının genişlemesidir.
Karın ağrısı olan hastaların önce aile hekimlerine gitmeleri, muayene sonucuna göre yetişkinler genel cerrahi bölümüne, çocuklar ise çocuk hastalıkları bölümüne başvurabilir.
Karın Ağrısı Hakkında
Karın ağrısı toplumda en fazla karşılaşılan sağlık sorunlarından biridir. Bazı hallerde basit bir üşütme, bazen de apandisit, bademcik iltihabı gibi rahatsızlıkların habercisi olan karın ağrısı özellikle mide ve bağırsak sistemi hastalıklarının tanısında önemli bir bulgudur. Ağrının karında hangi bölgede olduğunu belirlemek mümkün değildir. Hastalar karın ağrısını tasvir etmekte zorlanır.
Bölgesel olarak tüm karın bölgesinde hissedilen ağrıların hepsine karın ağrısı denmektedir. Ağrıların kaynağı bazen sistematik hastalıklar, bazen karın içinde ve uzakta bulunan organların hastalıklarından kaynaklanabilir. Genel olarak karın ağrısı mide ağrısı ile karıştırılabilir. Hastalar bile ağrının tam olarak yerinden emin olamazlar. Bunun başlıca nedeni karın bölgesinde yerleşmiş organların algılayıcı sinirlerinin beyne birleşerek gitmesidir. Bu yüzden mide ağrıları, safra kesesi ağrıları, pankreas ağrıları aynı yerdeymiş gibi hissedilir. Bu açıdan karın ağrısının yeri kadar özellikleri de tanı sırasında önemli hale gelmektedir.
Karında ani başlayan şiddetli ağrılara dikkat edilmelidir. Ani başlama terimi altı saat içinde başlayan ağrılar için kullanılır. Bu akut karın ağrısı olarak tanımlanır. Hastaların doktora gitme nedeni ağrının şiddetli olmasıdır. Kısa sürede gelişen, şiddetli karın ağrısı genellikle mide delinmesi, pankreas iltihabı, apandisit gibi rahatsızlıklar nedeniyle oluşabilir. Bu yüzden ani başlangıçlı karın ağrısı olan hastaların detaylı incelenmesi gerekir.
Karın ağrısı hafife alınacak bir ağrı değildir o yüzden başka bir hastalığın ortaya çıkmasının habercisi olabilir. Fazla şiddetli olmayan, uzun süredir devam eden karın ağrısı insanlar tarafından fazla önemsenmemektedir. Ancak bu tarz karın ağrısı kolon kanserinin dahi bulgusu olabilir. Karın ağrısı bazen ciddi hastalıkların tek bulgusu olarak ortaya çıkabilir, bazen de önemsiz bir sağlık sorunundan dolayı ortaya çıkabilir. Karın ağrısına yol açan ve en fazla rastlanan hastalık olarak irritabl bağırsak sendromu gösterilmektedir. Sindirim sistemine olumsuz etki eden çevresel faktörler nedeniyle kişide gaz, şişkinlik gibi yakınmalar ortaya çıkmaktadır. Karın ağrısının nedeninin belirlenmesi için ağrı eşliğinde ortaya çıkan bulguların da değerlendirilmesi ve doğru tanı konulması gerekir.
Karın ağrısına doğru tanı koymak için hastanın öyküsü mutlaka dikkate alınmalıdır. Ağrının başlangıç zamanı, karakteri, ne kadar sürdüğü, kusma, kilo kaybı, ele gelen kitle varlığı, kanam gibi bulgular doğru tanı için önemli unsurlardır.
Muayenede hastalardan elde edilen bilgiler teşhis aşamasında hangi tetkiklerin yapılacağına, hangi tedavi yönteminin uygulanacağına karar vermede önemlidir. Özellikle ultrasonografi ile karın bölgesinin incelenmesi önemli bulgular elde edilmesine yardımcı olur. Bunun dışında kolonoskopi, endoskopi yapılabilir. BT ve MR ile batın içinin görüntülenmesi, laparoskopi ile karın içine bakılması, kan ve idrar tahlilleri ile hasta detaylı değerlendirilebilir. Tanı aşamasında sadece karın içindeki organların hastalıklarından kaynaklanan ağrıların değil, yansıyan ağrıların nedeni de kesin olarak belirlenmelidir. Bu nedenle hastaya ve yakınmalarına uygun tanı ve tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekir.
Karın Ağrısı Nedir?
Karın ağrısı vücudumuzda göğüs bölgesinden pelvis bölgesine kadar olan alanda etkili olabilir. Ağrının özelliği hafif dereceden keskin acılı, kramp, kolik tarzına kadar farklı derecelerde olabilir.Belli olan bir organdan dolayı meydana gelen ağrı lokalize karın ağrısı diye bilinmektedir. Mide ülseri bu tür ağrıların en fazla rastlanan nedenidir.
Karında kramp tarzında oluşan ağrının kaynağı genellikle gaz, şişkinlik, kabızlık ya da ishal olabilir. Kadınlarda ise daha çok düşük, adet dönemi ya da üreme organları yüzünden oluşabilir. Bu karın ağrısının özelliği belirli zamanlarda gidip gelmesi, mutlaka tedavi gerektirmesidir. Kolik tarzındaki ağrılar ise daha çok böbrek ve safra kesesi taşları gibi daha ciddi nedenlerden kaynaklanır. Ağrının özelliği aniden ortaya çıkması ve şiddetli derecede kas spazmına neden olmasıdır.
Genel Ağrılar
Karın ağrısı genellikle karında belli bir bölgeyi etkilemez. Ağrının karın bölgesine yayılım yapması nedeniyle ilk etapta nedeni hakkında kesin bulgular elde etmek zordur. Hastalar ağrıyı vücuttaki diğer ağrılar gibi hissedebilir. Bu tür ağrılar genellikle göbek bölgesinin yarısından fazlasında hissedilebilir. Bu tür karın ağrısının daha çok hazımsızlık, gaz, mide virüsü gibi sebeplerle oluşabilir. Ayrıca şiddetli ciddi karın ağrısında bağırsak tıkanıklığı gibi ciddi bir sorunun belirtisi de olabilir.
Kramp Şeklinde Ağrılar
Karında kramp şeklinde ağrılar yaygın olarak görülmektedir. Genellikle fazla zararlı olmayan ağrılardır. Bu tür ağrının kaynağı genellikle kabızlık, ishal, gaz, şişkinlik gibi sindirim sistemi sorunları olabilir. Ağrıya genellikle ishal eşlik edebilir. Kadınlarda görülen kramp tarzı karın ağrısı ise adet görme, üreme organlarındaki sorunlar, düşük yapma gibi sağlık problemleri nedeniyle görülebilir. Ağrı etkisini sürekli göstermez. Aralıklı olarak gider gelir. Hasta tedavi edilmeden de etkisini kaybetmez. Kramp şeklinde ağrılar bir günden uzun sürüyor ya da beraberinde ateş gibi belirtiler oluyor ise mutlaka doktora gidilmelidir.
Ani Ve Şiddetli Ağrılar
Karında ani ve şiddetli ağrılar ciddi hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Birkaç saat içinde etkili olan, şiddetli karın ağrısı akut olarak nitelendirilir. Bu tür ağrıların altında apandisit, mide delinmesi gibi akut rahatsızlıklar olabilir. Bu nedenle hastanın zaman kaybetmeden muayenesi yapılarak, karın ağrısının altında yatan nedenin belirlenmesi gerekir.
Karın Ağrısı Hangi Hastalıkların Belirtisidir?
Karın ağrısı hafife alınacak bir ağrı değildir o yüzden başka bir hastalığın ortaya çıkmasının habercisi olabilir. Başta karın içi organların hastalıkları olmak üzere, karın dışındaki organların hastalıkları da yansıyan karın ağrısına neden olabilir. Çoğu zaman karın ağrısı hastalığın tek belirtisi olarak ortaya çıkabilir.
Crohn Hastalığı
Sindirim sisteminde genellikle ince bağırsağın son kısmını etkileyen Crohn hastalığı tam olarak iyileşmeyen, nedeni belirlenemeyen ve bazı durumlarda cerrahi girişim gerektiren ciddi bir hastalıktır. Ancak bu rahatsızlık sindirim sisteminin her alanında ortaya çıkabilir. Kişiden kişiye farklı belirtilerle kendini gösterir. Bağırsaklarda yaraya neden olmayan bu rahatsızlık hastalarda karın ağrısına neden olabilir. Çünkü hastalık nedeniyle bağırsakların tüm katmanları etkilenmektedir. Bu da şiddetli karın ağrısına neden olabilir.
Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH)
Bu rahatsızlık mide içeriğinin özofagusa doğru geri kaçması ile oluşur. Mide sıvısında pepsin, asit, safra tuzları ile karışık besinler olabilir. Hastalarda göğüs arkasında hissedilen yanma sırta, boğaza kadar yayılabilir. Özellikle yemeklerden yarım saat sonra başlayan yanma eğilme ve egzersiz sırasında etkisini arttırır.
Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) hastalarda hazımsızlık, aşırı geğirme, kusma, uzun süren öksürük, sırt ağrısı, geceleri boğulma hissi, ağızda kötü koku, boğazda yanma hissi, diş çürükleri, ses kısıklığı, karın ağrısı gibi belirtilere neden olabilir. Hastalığın belirtileri semptomların ortaya çıkması ve yaşam kalitesini etkilemesiyle hissedilmeye başlar. Bu belirtilerin ortaya çıkmasıyla hastanın tıbbi değerlendirmeye alınması ve uygun tedavinin planlanması gerekir.
İrritabl Barsak Sendromu
Toplumda %10-20 oranında görülen irritabl bağırsak sendromu aynı zamanda huzursuz bağırsak sendromu olarak ta bilinir. Hastalığın temel belirtileri arasında organik bir hastalık olmadan dışkılama alışkanlığının değişmesi, karın ağrısı, dışkılama ile karın ağrısının hafiflemesi, bazen geçmesidir. Bu rahatsızlık kanser gibi ciddi bir hastalığa dönüşmez. Ancak hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Pek çok hasta bunu tedavi ettirmek yerine yaşam biçimi olarak benimsemeyi tercih eder. Sıkça işe, okula gitmeme, sosyal programlarını erteleme, tatilini yarıda kesme gibi sorunlar yaşarlar. Kadınlarda erkeklerden daha fazla görülen bu rahatsızlık özellikle yemeklerden sonra belirtilerini gösterir. Hazımsızlık, karın ağrısı, karında şişlik, geğirme, gaz gibi yakınmalar olur. Tanı aşamasında hastanın öyküsü oldukça önemlidir. Uzun yıllar devam eden karın ağrısı, kabızlık ve ishal dönemlerinin birbiri ardına gelmesi irritabl bağırsak sendromunun işaretleridir. Hastalarda geceleri karın ağrısının olmaması hastalığı diğer bağırsak hastalıklarından ayıran bir özelliktir.
Laktoz İntoleransı
Kişinin süt ve süt ürünlerinde bulunan laktozu yani şekeri tam olarak sindirememesi laktoz intoleransı olarak tanımlanır. Tehlikeli bir rahatsızlık olmasa da belirtileri hastalar açısından tahammül edilemeyecek kadar ağırdır. Belirtiler genellikle laktoz içeren besinlerin tüketilmesinden 30-120 dakika sonra başlar. Hastalarda en fazla karında kramplar, bulantı ve kusma, ishal, gaz ve şişkinlik sorunları görülür. Laktoz intoleransı olan hastalar belirli ölçülerde laktoz içeren besinleri tüketebilir. Ancak bunun ölçüsüne dikkat edilmelidir.
Zatürre
Zatürre çeşitli kimyasalların, mikropların akciğerlerde iltihaplanma oluşturması ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Genellikle solunum ile bulaşır. Ayrıca burun, ağız ve boğazda bulunan bazı mikropların da kişinin vücut direncini düşürmesi nedeniyle hastalık için uygun zemin hazırlanır. Hastalığın belirtileri arasında koyu renkli balgam, öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, kan tükürme vardır. Bazı hallerde ateşin ön planda olmadığı atipik zatürre de görülebilir. Bu hasta grubunda ise eklem ve yaygın vücut ağrıları, baş ağrısı ve karın ağrısı görülebilir.
Kalp Krizi
Karın ağrısı bazen kalp krizinin önemli bir belirtisi olabilir. Uzmanlar karın ağrısının kalp ağrısı kadar önemli olduğunu belirtmektedir. Kalp krizi toplumda ölüm riski olan önemli bir sağlık sorunudur. Bazı hallerde karın ağrısı kalp krizinin erken aşamada teşhis edilmesini sağlayabilir. Bu nedenle hastaların karın ağrısını ihmal etmemesi gerekir. Özellikle altı saati geçen ağrılarda dikkatli olunmalıdır.
Karın Ağrısı Nedenleri
Karın ağrısı karın bölgesinin farklı alanlarını etkileyebilir. Bunların başlıca nedeni ağrının etkilediği bölgedeki organların hastalıkları olabilir. Ancak sadece karın içi organları değil uzak organların da yansıyan ağrıları şeklinde karın ağrısı oluşabilir. Ağrının özelliği, başlaması, süresi, şiddeti gibi etkenler nedenleri hakkında ciddi bir bulgudur.
Travmatik Yaralanma
Travmatik yaralanma karın ağrısı nedenleri arasında görülmektedir. Karın bölgesindeki, batın bölgesindeki yaralanmalar ağrı ile kendini gösterebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonu hastalarda sık idrara çıkma, devamlı idrar yapma hissi, acil idrara çıkma hissi, idrar sırasında yanma, kötü koku, kesik kesik idrar, idrarda kan ve alt karın bölgesinde ağrı ve basınç gibi belirtiler ortaya çıkar. Hastalarda ateş, bulantı ve kusma, titreme gibi belirtiler de varsa enfeksiyon böbrekleri de etkilemiş olabilir.
Apandisit
Apandisit, apandis organının iltihaplanmasına verilen isimdir. Bu rahatsızlık kendini dışkılama isteği, iştahsızlık ve lokalize olmayan yaygın karın ağrısı ile gösterir. Bu nedenden kaynaklanan ağrı karnın sağ alt kısmında yoğun hissedilir. Karın ağrısının en fazla rastlanan nedenleri arasındadır. Tedavisinde cerrahi girişim ile apandisin çıkarılması gerekir.
Bağırsak Tıkanıklığı
Bağırsak tıkanıklığı dışkının bağırsak kanalından ilerleyememesi sonucunda gelişir. Erken aşamada fark edilmeyen bağırsak tıkanıklığı hastaları ölüme kadar götürebilir. Tıkanıklık kısmı ya da tam olabilir. Bazı hastalarda yavaş bir ilerleme gösterebilir. Hastalığın en önemli belirtileri arasında kabızlık, karın şişliği, karın ağrısı, gaz, kusma ve karın gerginliği vardır. Bu nedenle karın ağrısı olan hastaların ihmal etmeden bir sağlık kurumuna gitmeleri önerilir.
Dış (ektopik) Gebelik
Erken aşamada normal bir gebelik gibi seyreden dış gebelik, ilerleyen aşamada tüp içindeki embriyo büyüdükçe hastada karın ağrılarına neden olur. Embriyo geliştikçe karın ağrıları da devam eder. Bu nedenle doğurganlık çağındaki kadınlarda gelişen karın ağrısında tanı aşamasında mutlaka idrarda gebelik testi yapılmalıdır.
Üreme Organlarındaki Sorunlar
Özellikle kadınlarda üreme organlarındaki sorunlar karın ağrılarına neden olabilir. Şiddetli karın ağrısı ile doktora giden kadınlarda yumurtalık kanseri, endometriozis, pelvik inflamatuar hastalık gibi üreme organları sorunları olabilir. Hastaların karın ağrısının altında yatan nedenin iyi değerlendirilmesi gerekir.
Safra Kesesi Taşları
Safra kesesi taşları genellikle fazla belirti vermezler. Bazı hastalarda yaşam boyu şikâyete neden olmazlar. Ancak bazı hallerde özellikle taşların hareketli olması halinde karın ağrıları hissedilebilir. Bu ağrılar daha çok yağlı yemekler tüketildikten sonra şişkinlik, hazımsızlık, üst karın bölgesinin sağ tarafında, bazı hallerde sırta vuracak şekilde kısa süreli ağrılar şeklindedir. Karın ağrısının şiddetli olması halinde buna bulantı ve kusma eşlik edebilir.
Üremi
Üremi idrarla ürenin dışarıya atılmaması ve vücutta kalması şeklinde gelişen bir rahatsızlıktır. Bu böbrek fonksiyonlarının bozulması nedeniyle de oluşan, sıvı elektrolit ve hormon bozuklukları ile ilerleyen bir hastalık tablosudur. Üremi hastalarında bulantı ve kusma, iştahsızlık, yorgunluk, kas krampları, karın ağrısı, kaşıntı, ağızda kötü tat, ödem gibi belirtiler görülebilir.
Dalak Büyümesi
Dalak büyümesi hastalarda bazı belirtilere yol açabilir. Bu belirtilerin arasında karnın üst sol tarafından ağrı ve şişlik en önemlisidir. Bu bölge dalağın bulunduğu alandır. Karın ağrısı bu bölgede yoğun hissedilir.
Dışkı İmpaksiyonu
Dışkının normal bağırsak hareketleri ile atılamayacak şekilde sertleşmesi, bağırsaklar ile rektum arasında sıkışması dışkı impaksiyonu olarak tanımlanır. Bu sorun daha çok çocukları ve yaşlıları etkiler. Hastalarda kramp tarzında karın ağrılarına neden olabilir. Karın ağrısı olan hastaların kabızlık sorunu da çekmeleri halinde dışkı impaksiyonu bakımından değerlendirilmelidir.
Şiddetli Adet Krampları
Kadınlarda şiddetli adet krampları karın ağrısı şeklinde etkili olur. Bu âdet kanamasının başlamasından önce ve âdet kanaması sırasında etkisini gösterebilir. Bu tür karın ağrısını genellikle kadınlar ayırt edebilir. Adet döngüsünü bilen bilinçli kadınlar şiddetli adet kramplarına karşı bazı önlemler de alabilir.
Gıda Zehirlenmesi
Gıda zehirlenmesi en sık rastlanan karın ağrısı nedenleri arasındadır. Hastalarda karın ağrısı eşliğinde bulantı ve kusma, terleme, yorgunluk, baş dönmesi, hafif ateş gibi yakınmalar da olur. Bu sorun daha çok uygun olmayan gıdaların tüketilmesinden sonra yaşanır. Karın ağrısının en masum nedenleri arasındadır. Etkileri genellikle iki gün devam edebilir. Hastanın durumunun değerlendirilmesi amacıyla bir sağlık kuruluşuna başvurması önerilir.
Böbrek Taşları
Böbrek taşları da sık rastlanan karın ağrısı nedenidir. Özellikle taşların hareket etmesi halinde daha şiddetli karın ağrısı oluşabilir. Böbrek taşları vücuttaki bazı maddelerin birleşiminden oluşur. Taşlar genellikle büyümeye fırsat bulmadan vücuttan atılır. Ancak taşların büyümesi karında yanlara doğru yayılan ağrıya neden olabilir. Ayrıca taşların miktarı, büyüklüğü de ağrının şiddetine etki edebilir. Karın ağrısı aniden ortaya çıktığı gibi bir anda hafifleyebilir.
Karın Ağrısı Belirtileri
Karın ağrısı farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Rahatsızlığın belirtileri de farklı hissedilebilir. Bazı hastalarda bıçak batması şeklinde, bazılarında kıvrılmaya neden olan kramp şeklinde olabilir. Bazılarında ise süresi kısa olan gidip gelen tarzda, hastaları rahatsız ettirmeyen tarzda olabilir. Bunun gibi karın ağrısının değişik belirtileri olabilir. Bunların başlıca nedeni ağrıya neden olan rahatsızlıklardır.
Tuvalete Çıkamama Ve Kusma
Bazı hastalarda karın ağrısı ile tuvalete çıkamama ve kusma gibi bulgular görülebilir. Bu sorunun altında bağırsaklar ve mideyi ilgilendiren hastalıklar, kabızlık gibi sorunlar olabilir. Bu nedenle hastanın detaylı muayene edilmesi gerekir. Yapılan muayenenin ile birlikte hastada olan karın ağrısının sebebi çok ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.
Kan Kusma Ve Dışkıda Kan Görülmesi
Kan kusma ve dışkıda kan görülmesi ile seyreden karın ağrısı oldukça tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Bu yüzden ihmal edilmemesi gerekir. Bu sorunlar genellikle mide kanseri ve kalın bağırsak kanserinin bir belirtisi olabilir. Karın ağrısı bağırsak kanserinde alt batın bölgesinde, mide kanserinde ise karın bölgesinde etkili olabilir. Hastalarda bu tarz bir karın ağrısı varsa hemen doktora gitmeleri önerilir.
Göbekte Şişme Ve Gerilme
Göbekte şişme ve gerilme eşliğinde karın ağrısı çeken hastaların gaz, hazımsızlık, şişkinlik gibi sorunları olabilir. Ancak kesin tanı için bazı tetkikler yapılmalı ve hasta detaylı bir muayeneden geçirilmelidir.
Nefes Almada Zorluk
Karın ağrısı eşliğinde hastalarda nefes almada zorluk çekiliyor ise acil bir durum olabilir. Bu genellikle karın dışı organların rahatsızlıklarından, kalp krizi gibi ciddi durumlardan kaynaklanabilir. En doğru sonuç hastanın muayenesinden sonra alınacaktır.
Karın Ağrısı Tanı Ve Teşhis Yöntemleri
Karın ağrısı tanı ve teşhis yöntemleri akut karın ağrısının çok sayıda neden bağlı olarak gelişmesi nedeniyle oldukça fazladır. Ancak tanı sırasında sistematik bir yaklaşım izlenerek tanı yöntemlerini daraltmak gerekir. Doktorun karın ağrısının oluşum mekanizması ve nedenleri hakkında bilgi sahibi olması tanı koymak için önemli bir etkendir. Hastanın öyküsü, fiziki muayenesi, görüntüleme tetkikleri, laboratuvar bulgularındaki işaretlerin tanınması ağrının altında yatan hastalığın belirlenmesinde ve tedavinin planlanmasına yardımcı olur.
Fizik Muayene
Fiziki muayene sırasında hastalara ağrının başlama zamanı, yeri, bulantı ve kusma ile başlama zamanının ilişkisi, ağrının yayılımı, bağırsak alışkanlıkları sorulmalıdır. Karın ağrısının karakteristik özelliğinin belirlenmesi için zamanının, yerinin, yoğunluğunun, ağrının artmasına ya da azalmasına neden olan etkenler bilinmelidir. Özellikle yansıyan karın ağrısının altında yatan etkenin belirlenmesi için beraberinde olan ateş, mide ekşimesi, titreme, geğirme, aşırı gaz çıkarma, rektal kanama, kilo kaybı gibi bulgular sorgulanmalıdır. Ayrıca dışkı renk ve kan varlığı açısından değerlendirilmelidir. Hastanın tıbbi öyküsü sorgulanarak ülser, karaciğer hastalığı, sarılık, travma, karından geçirilen ameliyatlar göz önüne alınmalıdır. Dış gebelik riski bakımından hastada pelvik inflamatuar hastalık varlığı değerlendirilmelidir.
Fiziki muayenede hastaların kullandıkları tüm ilaçlar, alkol ve sigara alışkanlıkları sorgulanmalıdır. Ayrıca ailede orak hücreli anemi gibi kalıtsal hastalıklar, migren hastalıklarının varlığı araştırılmalıdır. Tanı koyma aşamasında hastanı öyküsü ve fiziki muayene bulguları oldukça önemlidir. Bu aşamalarda karın ağrısının nedenleri hakkında büyük oranda bilgiler elde edilebilir. Fiziki muayene sırasında karın ağrısı eşliğinde sırt ağrısı, göğüs ağrısı, vajinal kanama gibi bulgular karın dışı hastalıkların habercisi olabilir.
Rektal Muayene
Rektal muayene hastalar açısından zorlu olsa da karın ağrısının bağırsaklarla ilgili bir sorundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hakkında bilgi edinmek için bu tanı yöntemi kullanılabilir. Bu muayene akut karın ağrısı şikâyeti olan hastalarda rutin tetkikleri arasında yer almaktadır.
Pelvik Muayene
Özellikle alt karın ağrısı yaşayan hastalarda tanı sırasında pelvik muayene yapılabilir. Kadınlarda bu tür karın ağrısı yaygındır. Pelvik bölge kadınlarda sindirim, boşaltım ve üreme organlarının büyük çoğunluğunu kapsayan, leğen kemiği ile çevrelenmiş alandır. Rahim, vajen ve yumurtalıklar da bu bölgede yer alır. Hastalarda kronik alt karın ağrısı varsa bunun sebebi pelvik bölgedeki organlardaki rahatsızlık olabilir. Yapılan muayene sonucunda net bulgular elde edilebilir.
Tetkikler
Karın ağrısı olan hastalarda hızlı sonuç veren düz karın grafisi ilk görüntüleme yöntemi olarak kullanılabilir. Akut karın ağrısı olan hastalarda BT en fazla tercih edilen tanı yöntemidir. Ultrasonografi ise özellikle sağ üst karın ağrısı olan, safra kanalı şüphesi bulunan ve jinekolojik nedenlere dayalı karın ağrısı çeken hastalarda tercih edilen bir tetkiktir. MR tetkiki ise akut karın ağrısında doğruluk oranı yüksek bir tetkiktir. Ancak özellikle acil durumlarda erişiminin kolay olmaması, pahalı bir tetkik olması, uzun sürmesi nedeniyle karın ağrısı tanısında daha az tercih edilmektedir.
Karın ağrısı tanısında kullanılan laboratuvar tetkikleri ise hastaların öyküsünü, fiziki muayene sonuçlarını doğrulamak ya da ayırıcı tanı amacıyla yapılır. Karaciğer fonksiyon testleri, hemogram, pankreas enzimleri, serum kreatin, üre nitrojeni, serum elektrolitleri ve idrar analizi en fazla yapılan laboratuvar tetkikleri arasındadır. Ayrıca doğurganlık çağındaki hastalarda idrarda gebelik testi de yapılmalıdır. Hastaların kendisinde ya da ailesinde kardiyak hastalık bulunması halinde kardiyak enzimlere bakılmalı, EKG yapılmalıdır.
Karın Ağrısı Risk Faktörleri
Karın ağrısı hemen herkesin yaşamı boyunca bir defa olsun yaşadığı bir sağlık sorunudur. Ancak bazı risk faktörleri karın ağrısına uygun zemin hazırlayabilir. Bu risk faktörlerini taşıyan kişilerde daha fazla karın ağrısı sorunu yaşanabilir.
Kanser Tedavisi Almış Olmak
Kişinin kanser tedavisi almış olması yani radyoterapi ve kemoterapi görmesi karın ağrısı bakımından risk faktörü kabul edilir. Özellikle kemoterapi sonrası hastalarda bazı yan etkiler görülebilir. Bunlar için ishal yaygın görülen bir yan etkidir. Bu durumda hastalarda kramp tarzında karın ağrısı görülebilir. Ancak bu ağrının uzun sürmesi beklenmez. İki günü aşan ağrılar için hastaların doktoruna danışması gerekir.
Gebelik Ve Gebelik İhtimali Olmak
Gebelik ve gebelik ihtimali olması da karın ağrısı açısından risk oluşturur. Karın ağrısı olan kadınların tanı aşamasında mutlaka gebelik testi de yapılmalıdır. Bu tür ağrıların hafif şiddette olsa da uzun süreli olabilir. Gebeliğin her döneminde karın ağrısı ile kasık ağrısı görülebilir. Bunun başlıca nedeni rahmin büyümesi ve rahmi tutan bağların gerilmeye başlamasıdır. Bu tür karın ağrısının tedavi edilmesine gerek duyulmaz. Ancak dış gebelik nedeniyle ortaya çıkan şiddetli karın ağrısı için mutlaka doktora gidilmelidir. Dış gebelik tüplerde gelişen gebeliktir. Gebelik ürününün büyümesi ile orantılı kadında karın ağrısı ortaya çıkar.
Karın Ağrısı Komplikasyonları
Karın ağrısı beraberinde başka bulgulara da neden olabilir. Bu karın ağrısının altta yatan nedenine göre değişiklik gösterebilir. Hastaların değerlendirilmesi sırasında karın ağrısına eşlik eden bulgulara da önem verilmelidir.
İshal
Özellikle mide ve bağırsak sistemi sorunlarından kaynaklanan karın ağrılarında hastalarda ishal ortaya çıkabilir. Karın ağrısı komplikasyonları arasında görülen ishal hastalarda halsizlik gelişmesine de yol açabilir. İshal olan hastalarda daha çok kramp tarzı karın ağrısı görülür. Ağrı daha çok alt karın bölgesini etkiler.
Halsizlik
Karın ağrısı olan kişilerde halsizlik te genel bir bulgu olarak ortaya çıkabilir. Ağrı hastanın günlük yaşamını olumsuz şekilde etkiler. Ağrının etkisiyle hasta kendini halsiz ve yorgun hisseder. Özellikle karın ağrısının uzun süreli olması, şiddetli olması halsizliği daha belirgin hale getirebilir.
Karın Ağrısı Nasıl Önlenir?
Karın ağrısı pek çok nedene dayalı ortaya çıkabilir. Tıbbi olarak bir bulgu olarak kabul edilen karın ağrısı herhangi bir organın hastalığına dayanmıyor ise bazı önlemler alınarak önlenebilir. Özellikle üşütme, soğuk algınlığı, beslenme gibi nedenlerden kaynaklanan karın ağrıları önlenebilir.
Bol Bol Su Tüketmek
Karın ağrısı sindirim ile ilgili sorunlardan da kaynaklanabilir. Besinlerin iyi sindirilememesi hazımsızlık, gaz, karın ağrısı gibi şikâyetlere neden olabilir. Bol bol su tüketmek sindirimi kolaylaştırarak, kabızlığa engel olacağı için karın ağrısının önlenmesinde etkili olacaktır.
Sağlıklı Beslenmek
Sağlıklı beslenmek sindirim sistemini korumaya yardımcı olur. Kişiler ishal ve kabızlıktan korunmak, besin zehirlenmesine maruz kalmamak için beslenmesine dikkat etmelidir. Özellikle laktoz intoleransı gibi sorunu olanlar laktoz içeren besinleri dikkatli tüketmelidir. Beslenme listesinde yeşil sebzeler, meyveler ağırlıkta olmalı, sindirim sistemini zorlayacak yağlı besinler fazla tüketilmemelidir.
Düzenli Egzersiz
Düzenli egzersiz yapmak mide ve bağırsak sistemine harika etkiler yapar. Kişi sindirimde sorun yaşamaz. Dolayısıyla hazımsızlık, şişkinlik, gaz ve karın ağrısından korunmak daha kolay olur. Egzersizlerin bilinçli olarak yapılması, tok karnına yapılmaması da tavsiye edilir.
Sık Sorulan Sorular
Makalemizde karın ağrısı ile ilgili genel bilgiler vermeye çalıştır. Karın ağrısı oldukça geniş kapsamlı değerlendirilmelidir. Çünkü karın ağrısına neden olan pek hastalık bulunmaktadır. Bu bölümde de karın ağrısı ile ilgili merak edilen sorunların yanıtlarına ulaşabilirsiniz.
Karın ağrısı hangi durumlarda tehlikeli sayılır?
Karın ağrısı çoğu zaman kendiliğinden geçen hafif özellikte olur. Ancak dayanılmayacak kadar şiddetli hissedilen, hafif bile olsa uzun süren ağrılarda doktora gidilmesini gerektirecek kadar tehlikeli olabilir. Göğüste ağrıya, basınca neden olan, kıvrandıracak derecede şiddetli olan, sürekli bulantı ve kusma etkisi yapan, gözlerde ve ciltte sararmaya, karında şişmeye neden olan, dışkılamayı engelleyen, travma yaşatan karın ağrısı tehlikeli olarak değerlendirilir.
Karın ağrısı hastanın günlük hayatını nasıl etkiler?
Karın ağrısı nedeni ne olursa olsun hastaların günlük hayatını olumsuz şekilde etkiler. Ağrı göğüsten pelvik bölgeye kadar karnın herhangi bir bölgesinde ya da yaygın bir ağrı şeklinde hissedilebilir. Bu ağrı hastanın günlük aktivitelerini yapamayacak şiddette olursa acil olarak bir doktora gidilmesi gerekir.
Karın ağrısı tedavisi nasıl yapılır?
Karın ağrısı tedavisi altta yatan neden göre yapılır. Reflü, ülser, inflamasyon nedeniyle oluşan karın ağrısı için ilaç tedavisi uygulanır. Besinlerden ve içeceklerden kaynaklanan ağrılarda ise hastalardaki etkisine göre tedavi uygulanır. Fıtık, apandisit gibi rahatsızlıklarda ise cerrahi girişim uygulanabilir. Karın ağrısı olan hastalarda tanıyı kesinleştirmek amacıyla kan ve dışkı, idrar tetkikleri, BT tetkiki, endoskopi gibi tanı yöntemleri kullanılır. Alınan sonuçlara göre tedavi planlaması yapılır.
Karın ağrısında ağrıyan bölgeye göre ağrı nedeni değişkenlik gösterir mi?
Karın ağrısı bölgede yaygın şekilde oluşabileceği gibi karnın alt kısmını, üst kısmını, ortasını, yanları etkileyebilecek şekilde oluşabilir. Dolayısıyla ağrıyan bölgeye göre ağrının nedeni de değişebilir. Ağrıyan bölgedeki organların hastalıkları ilk akla gelen neden olarak değerlendirilir. Bazen karın bölgesinden uzaktaki organların hastalıklarının yansıyan ağrısı da olabilir.
Karın ağrısı psikolojik olabilir mi?
Karın ağrısı psikolojik kaynaklı da olabilir. Psikolojik rahatsızlıkları bulunan kişilerin karın ağrısı durumunu tükettikleri besinden sonra yada ilaç kullanımı sonrası yaşamaları mümkündür. Kişinin aile bireylerinde bağırsak kanseri gibi ciddi hastalıklar varsa hafif derecedeki karın ağrısında bile endişe duyabilir. Bu nedenle karın ağrısı bazen psikolojik nedenlere dayalı ortaya çıkabilir. Bu hastalarda yapılan muayene ve tetkiklerde herhangi bir sebep belirlenemez. Ayrıca hastaların karın ağrısını tarif etmesi de çelişkili ifadeler ile olur.
Karın ağrısı tedavi edilmezse ne olur?
Karın ağrısı çoğu zaman soğuk algınlığı, üşütme, besinlerin dokunması gibi basit nedenlerle oluşur. Bu tür ağrılar hastaları fazla rahatsız etmez ve kendiliğinden birkaç günde etkisini yitirir. Karın ağrısının ciddi hastalıklardan kaynaklanması halinde mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Şiddetli karın ağrısının dışında hafif ancak uzun süreli devam eden karın ağrısının da tedavi edilmesi gerekir. Çünkü karın ağrısı çoğu zaman hastalıkların erken belirtisi şeklinde oluşabilir. Bu hastalıkların erken aşamada teşhis edilmesini ve tedavisinin yapılmasını sağlar. Tedavi edilmediği takdirde hastalıkların ilerlemesine engel olunamaz.
Karın ağrısı kimlerde görülür?
Karın ağrısı küçük büyük demeden her yaştan kişiyi etkileyebilir. Ayrıca kadın erkek ayrımı olmadan ortaya çıkabilir. Fakat erkeklere nazaran kadınlarda, çocuklarda ve yaşlılarda daha fazla karın ağrısı yakınması olduğu bilinmektedir. Bu sorun genellikle üşütme, besinlerden kaynaklı ortaya çıkabilir. Toplumda herkesi etkileyebilen karın ağrısı için belirli bir yaş sınırlaması da yoktur.
Karın ağrısı için bitkisel tedavi yöntemleri var mı?
Karın ağrısı için bitkisel tedavi yöntemleri vardır. Ancak bu yöntemlerin karın ağrısı nedenlerinin belirlenmesinden sonra uygulanması daha doğrudur. Özellikle üşütme ve sindirimden kaynaklı karın ağrısı için bu yöntemler tercih edilebilir. Bunun için en yararlı olabilecek bitkisel çözüm papatya çayıdır. Bu çayın sakinleştirici etkisi yanında ağrıyı dindiren özelliği vardır. Ayrıca ishalin kesilmesine de yardımcı olur. İshal nedeniyle oluşan kramp tarzı ağrılara iyi gelir. Çayın tadı biraz acımtırak olsa da bal ile tatlandırılarak keyifle içilebilir.
Karın ağrısı tedavisinde ilaç kullanmak mideye zarar verebilir mi?
Karın ağrısı tedavisinde ilaç kullanmak mideye zarar vermeyebilir. Ancak kontrolsüzce ilaç kullanımı, doktorun reçete etmediği ilaçların kullanımı halinde mideye zarar vermesi söz konusu olabilir. Karın ağrısı olan hastaların doktora danışmadan kesinlikle ağrı kesici ilaçları kullanmaması gerekir.
Mevsim değişikliği karın ağrısına neden olur mu?
Mevsim değişikliği karın ağrısına neden olabilir. Bu geçiş dönemlerinde hormonların etkisiyle bu türde etkiler olabilir. Ayrıca kan dolaşımının da bunda etkili olduğunu belirtebiliriz. Kişinin alerjik yapıda olması da çeşitli sindirim sorunları yaşamasına neden olabilir. Bu yüzden gaz, şişkinlik gibi sorunların yanında karın ağrısı yaşanabilir.
Karın ağrısı için hangi bölüme gidilir?
Karın bölgesi birçok organın ve sistemin kesişme noktasıdır. Aynı zamanda oldukça da hassastır. Ortaya çıkan ağrıların onlarca farklı sebebinden bahsetmek de mümkündür. İlk aşamada eğer regl gibi periyodik ağrılar dışında bir ağrı ile karşılaşılıyorsa iç hastalıkları yani dahiliye bölümüne başvurulması yeterlidir. Burada yapılan incelemelerin ardından ağrının geçici olmadığı, spesifik bir sebebe dayandığı tespit edilirse ilgili sebep üzerine uzmanlaşmış bölümlere sevk işlemi gerçekleştirilecektir.
Karın ağrısı hamileyken neden olur?
Karın ağrılarının ortaya çıkmasında rahim ve üreme sisteminin etkisi oldukça büyüktür. Hamile olunmasa dahi bu bölgeye bağlı ağrılar ile sıkça karşılaşılır. Hamilelik döneminde hormon hareketlerinin kökten değişiyor olması, embriyonun rahme yerleşme süreci, sindirim sisteminin değişmesi, kas hareketleri, psikolojik baskı unsurları ve bazı sorunlara bağlı olarak karın ağrıları ile karşılaşılır. Normal karşılanan ağrıların şiddeti düşük ve süreksizdir. Hastalıklara bağlı olarak hamilelik döneminde karşılaşılan ağrılar ise sürekli ve şiddetlidir.
Regl döneminde neden karın ağrısı olur?
Regl, rahim içeriğinin hormon salgılarına bağlı olarak vajina yoluyla boşaltılmasını ifade eder. Boşaltma işleminin sağlıklı şekilde gerçekleşebilmesi için rahim kaslarının kasılması ve gevşemesi gerekmektedir. Normal süreçten daha şiddetli olan bu kasılmalar aynı zamanda anlık ve şiddetli ağrıları da ortaya çıkarabilir. Rahim yolunun durumuna bağlı olarak da ağrıların başlama zamanında, şiddetinde ve devam etme süresinde değişiklikler gözlenir.
Karın ağrısı neyin belirtisidir?
Karın ağrıları birçok sorunun ortak belirtisi olarak ortaya çıkabilirler. Karın ağrılarının varlığı ciddi sorunları işaret edebileceği gibi oldukça önemsiz sorunları da işaret edebilir. En sık olarak beslenme alışkanlıklarına bağlı ağrılar ile karşılaşılmaktadır. Aşırı gazlanma, ishal ya da kabızlık ciddi karın ağrılarını ortaya çıkarır. Sonrasında ise apandisit iltihabı, iltihaplı diğer hastalıklar, bağırsak tıkanması, safra taşları, pankreas hastalıkları, ülser gibi sorunlar gelir.
Karın ağrısı ile mide ağrısı arasındaki fark nedir?
Mide ağrıları ile karın ağrıları arasındaki farkların en temeli görülme alanlarıdır. Mide ağrıları genelde kaburgaların altındaki bölgede yoğunlaşır ve yayılma eğilimi göstermez. Karın ağrıları ise kaburgaların altındaki tüm bölgeleri etkileme kapasitesine sahiptir. Ayrıca mide ağrıları, mideyi etkileyebilecek faktörler devreye girdiğinde artma ya da azalma eğilimindedir. Örneğin asitli ya da yağlı bir besin tüketilmesi ağrıyı tetikleyebilir. Karın ağrıları ise eğer mide kaynaklı olarak gelişmemişler ise beslenme sürecinden bağımsız hareket ederler.
Karın ağrısı adetten kaç gün önce başlar?
Adet döneminde karın ağrılarının ortaya çıkması oldukça beklendik bir durumdur. Kadınların neredeyse yüzde doksanı adet öncesinde ve sırasında karın ağrıları çeker. Sebep ise rahim kaslarının sağlıklı şekilde çalışmasıdır. Ağrı genelde adetin başlamasından bir gün önce hafif şekilde başlar. Sonrasında ise ikinci güne kadar şiddetlenerek devam eder. Eğer kist veya polip söz konusu ise ağrıların çok daha şiddetli olması mümkündür. Bazı kadınlarda ise adetin başlamasından bir gün kadar sonra ani ve şiddetli ağrı başlayabilir.