Ses Kısıklığı
- Sık Sorulan Sorular
- Ses kısıklığı bir hastalık mıdır?
- Ses kısıklığının uzun sürmesi tehlikeli midir?
- Ses kısıklığı hangi hastalıkların belirtisi olabilir?
- Ses kısıklığı için evde uygulanabilecek tedavi yöntemleri nelerdir?
- Ses kısıklığı psikolojik olarak gelişebilir mi?
- Ses kısıklığı için cerrahiye ihtiyaç duyulur mu?
- Ses kısıklığı için botoks tedavisi yapılabilir mi?
- Ses kısıklığının beslenmeyle ilgisi var mı?
- Boğaz Reflüsü nedir?
- Gırtlak Kanseri tamamen ses kaybına neden olur mu?
- Ses kısıklığı için hangi bölüme gidilir?
- Ses kısıklığı ne kadar sürer?
- Ses kısıklığına neden olan yiyecekler nelerdir?
- Ses kısıklığı ve öksürük nasıl geçer?
- Ses kısıklığı kanser belirtisi midir?
- Ses kısıklığı kalıcı olur mu?
- Bebeklerde ses kısıklığı neden olur?
Ses kısıklığı ciddi bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sesin kısmen ya da tamamen kaybı şeklinde gelişen bu sorun çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir. Bunu yaşayan kişilerin sesi normalden daha ince bazen daha kaba, kısa sürede yorulan, sürekli kısılma özelliği gösteren, çatallı olan, bazı zamanlarda fısıltı şeklinde, bazı durumlarda da çıkmayan şekilde olabilir. Ses kısıklığının farklı sebepleri olsa da uzmanlar uzun süren ses kısıklığının mutlaka değerlendirmeye alınmasını tavsiye etmektedir.
Sesin oluşması akciğerlerden gönderilen havanın gırtlaktan geçerken ses tellerini titreştirmesi sayesinde olmaktadır. Sesin işlendiği ve şekillendiği bölgeler dil, dişler, dudaklar, burun ve sinüslerdir. Ses tellerinin bulunduğu alanlar ise ağız, yutak ve gırtlaktır. Bu yapıların ve alanların hepsi sesin oluşmasında etkili olur. Bu yapılardaki herhangi bir sorun ses kısıklığı yaşamanıza nedeni olabilir. Basit bir soğuk algınlığı enfeksiyonundan kansere kadar pek çok etken ses kısıklığı yapabilir. Ses kısıklığını tek başına bir hastalık olarak değerlendiremeyiz. Bu sorun bir hastalığın bulgusu olarak ortay çıkmaktadır. Fakat uzmanlar tarafından gözlenmesi ve takibe alınması gerekmektedir.
Ses kısıklığı nedenleri akut ve kronik sebepler olarak sınıflandırılabilir. Ani gelişen larenjit denilen gırtlak iltihabi, sigara içilen ortamlarda bulunmak ya da aşırı sigara içmek, sesin hatalı kullanılması gibi sebepler akut ses kısıklığı yaşanmasına neden olabilir.
Kronik ses kısıklığı sebepleri ise ses tellerinde polip ve nodül gelişimi, bazı akciğer kistlerinin varlığı, ses tellerinin çevresindeki dokularda tümör oluşumu, uzun süreli sigara alışkanlığından dolayı sesin oluşumunda etkili olan bölgelerde tahriş olması, ses tellerinin hareketinden sorumlu olan sinirlerde felç olması olarak satılabilir. Ayrıca alerji, mideden gırtlağa kaçan asit nedeniyle oluşan reflü, sinüs iltihapları ve psikolojik etkenler de nedenler arasında gösterilebilir.
Ses kısıklığı toplumda her yaştan kişiyi cinsiyet ayırmadan etkileyebilir. Ancak gırtlak ve çevresindeki dokularda yapılan cerrahi girişimler, ses tellerini etkileyen ve gırtlak kanseri risk faktörü sayılan alışkanlığı, anksiyete bozukluğu gibi rahatsızlıkları olan kişilerde bu sorun daha fazla görülmektedir. Ayrıca sesini aşırı kullananlar kişilerde risk altındadır.
Ses kısıklığını nedenlerine bağlı olarak önlemek mümkün olabilir. Bu amaçla ses tellerinin hatalı ve aşırı kullanımından kaçınmak gerekir. Alkollü içecekler ve kafein içeren içecekler azaltılmalıdır. Ayrıca sigara içilmemeli hatta sigara içilen ortamlardan uzak durulmalıdır. Sesini fazla kullananlar mutlaka bir ses terapistinden ses kullanımı ile ilgili teknikler hakkında profesyonel destek almalıdır. Klimalı ortamlarda uzun süre kalmamak, ses kısıklığı yaşandığında uzun süre konuşmamak, telefon konuşmalarını da kısa kesmek gerekir.
Tozlu ortamların ve kimyasal kokuların bulunduğu ortamların mutlaka sıkça havalandırılması gerekir. Ayrıca ses kısıklığının kısa sürede geçmesi ve ses tellerinin rahatlatılması için de sıcak su ile buğu yapılmalıdır.
Ses kısıklığı belirtilerini fark etmek çok zor olmaz. Muhatap olunan kişilerle fısıltılı konuşmak ya da konuşmada zorluk çekmek, ses tellerinde kasılma hissetmek, boğaz ağrısı çekmek, yutkunma zorluğunun olması ses kısıklığının karakteristik bulgularıdır.
Ses kısıklığı tanısı sırasında bunun kesin sebebinin belirlenmesi amacıyla önce hastanın öyküsü dinlenmelidir. Ses kısıklığının başlangıcı, ne zamandır devam ettiği, şiddeti hakkında bilgiler alınır. Hastanın kulak burun boğaz muayenesi de yapıldıktan sonra ses kısıklığının devam ettiği süreye göre bir tedavi şekli belirlenir. Ayrıca hastanın ses ölçümü yapılır ve ses kalitesi ile kapasitesi değerlendirmeye alınır.
Ses tellerinde polip, kist, nodül olması, larenjit gibi nedenlerde başka tetkike gerek kalmadan tanı konulabilir. Diğer hallerde akciğer grafisi çekilir, alerjik testler yapılabilir, sinüzit filmleri, gırtlağın incelenmesi, tümör vakalarında biyopsi yapılması, beyin filmleri, metabolik hastalıkların değerlendirilmesi gibi şüpheye göre tanı koyma amaçlı ses kısıklığının nedenleri araştırılabilir. Elde edilen verilere göre hasta tedaviye başlanması amacıyla uygun branş hekimine yönlendirilir.
Ses kısıklığı tedavisinin bir çok yöntemi bulunmaktadır. Ancak buna karar verirken mutlaka ses kısıklığına neyin neden olduğunu bilmek ve buna göre tedavi planı oluşturmak gerekmektedir. Herhangi bir hastalık teşhis edildiyse bu hastalığın tedavisi planlanır. Bakteriyel ya da viral enfeksiyonlarda ilaç tedavisi uygulanır. Ses tellerindeki polip, nodül gibi oluşumlarda hastaya ses eğitimi verilir. Tedavi amacına ulaşmadığı takdirde ses tellerindeki lezyonun çıkarılması gündeme gelir. Ses teli felci söz konusu olursa tedavi buna göre planlanır. Reflüden kaynaklı ses kısıklığında tedavi mide kaçağının önlenmesine yöneliktir. Gırtlaktaki küçük nodüllerde ışın tedavisine başvurulur. Gırtlak kanseri vakalarında ise cerrahi tedavi gündeme gelir.
Ses Kısıklığı Hakkında
Ses kısıklığı toplumda genellikle anormal ses değişimleri için kullanılan bir tanımlamadır. Sesin az çıkması, ince çıkması, kalın çıkması, çatallı olması, gerginliği, şiddeti gibi etkenler ses kısıklığını tabir etmek için kullanılabilir. Ses kısıklığının çeşitli nedenleri olsa da bu sorunun yaşanmasında gırtlakta bulunan ses tellerindeki sorunlar neden olur.
Ses kısıklığının önlenmesi için öncelikle sesin yüksek sesle kullanılmaması, uzun süreli kullanılmaması, baharatlı besinlerden uzak durulması, sigara içilmemesi, bol sıvı alınması, bulunan ortamın nemlendirilmesi gibi önlemlerin alınması gerekir.
Ses telleri nefes alma sırasında açılır, konuşurken de kapalı olur. Sesin oluşumu akciğerlerden gelen havanın titreşimiyle gerçekleşmektedir. Ses tellerinin sıkı kapanması ve ince olması hızlı titreşmelerini sağlar. Bu durumda seste ince çıkar. Ancak ses tellerinde şişlik, ödem olursa ses tellerinin kapanması zorlaşır ve ses sağlıklı çıkmaz. Bu durum ses kısıklığının yaşanmasına neden olur.
Ses kısıklığı farklı etkenlerden kaynaklanabilir. Bu etkenlerin çoğu ciddi sorunlar değildir. Genellikle kısa sürede ses normale döner. Ancak ciddi rahatsızlıklardan dolayı oluşan ses kısıklığı sorunu da olabilir. En sık rastlanan ses kısıklığı nedeni akut larenjit ve soğuk algınlığıdır. Bunun dışında kalan üst solunum yolu enfeksiyonları, aşırı yüksek sesle konuşmak, sese basınç uygulamak, sesi aşırı zorlamak ta ses kısıklığına yol açabilir. Ses tellerindeki nodül, polip ve kist oluşumları, hatalı ses kullanma alışkanlığı da bu sorunun nedenleri arasındadır. Bazı kişilerde mesleki kullanımdan kaynaklanan ses kısıklığı yaşanabilir. Öğretmenler, politikacılar, şarkıcılar, çağrı merkezi çalışanları bu riske sahip meslek gruplarıdır. Nodüller ses tellerinin normalin üstünde güçlü bir şekilde çarpışmasından oluşmaktadır. Bu gruptaki hastalar ses eğitimi almadığı sürece ve seslerini düzgün kullanmadığı sürece bu sorundan kurtulamaz.
Aşırı bağırmak ya da üst solunum enfeksiyonu sonrası gelişebilen akut larenjit rahatsızlığında ses telleri içinde küçük kanamalar meydana gelebilir. Hastalar sesini dinlendirmediği sürece kanamalar polip denilen şişliklere dönüşebilir. Bu durum hastalarda sürekli ses kısıklığının yaşanmasına neden olabilir.
Ses kısıklığının erişkinlerde en sık rastlanan nedeni yemek borusu ve mide birleşimdeki adalenin zayıflığından kaynaklanan reflü sorunudur. Bu rahatsızlıkta midenin asidi yemek borusundan gırtlağa çıkar ve bölgenin tahriş olmasına neden olabilir. Bu tür ses kısıklığında sabahları daha fazla sıkıntı yaşanır. Günün geri kalan kısmında sorun hafifler. Hastalarda boğazda takılma hissi, boğazı temizleme ihtiyacı hissedilir. Ayrıca hastalarda bu sorunların yanında ses kısıklığı olur, fakat mide sorunlarına pek rastlanmaz.
Sigara alışkanlığı da ses kısıklığının başka bir nedenidir. Ayrıca bu alışkanlık boğaz ve gırtlak kanseri gelişiminde etkili olabilir. Uzun süren ve alınan önlemlere rağmen geçmeyen hastalarda sigara alışkanlığının da olması halinde kişilerin KBB uzmanına muayene olması tavsiye edilir. Ses kısıklığı nadiren alerjik nedenlerden kaynaklanabilir. Ayrıca sinir sistemini ilgilendiren rahatsızlıklar, iler seviye guatr ve yaşın ilerlemesi de bu sorunun yaşanmasına neden olabilir.
Ses kısıklığı sorunu olanlar iki haftadan uzun süren ve nedeni belli olmayan ses kısıklığında bir kulak burun boğaz uzmanına muayene olmalıdır. Sesle ilgili sorunlar mutlaka profesyonel bir ekiple değerlendirilerek tedavisi yapılmalıdır. Özellikle ses kısıklığı ile birlikte kanlı öksürük, yutkunma zorluğu, boyunda şişlik, ağrı, birkaç gün süren tam ses kısıklığı, seste değişim olması halinde mutlaka tıbbi destek alınmalıdır.
Ses kısıklığı sebebine bağlı olarak tedavisi yapılabilmesi mümkündür. Bu nedenlerin çoğunda ses istirahati, sesi doğru kullanma alışkanlığının kazandırılması sayesinde düzelme sağlanabilir. Kulak burun boğaz uzmanı bu konuda hastaya gerekli eğitimi verecektir. Gerekirse hasta ses ve konuşma patoloğuna yönlendirilebilir ya da nodül, polip gibi nedenler varsa tedavide ameliyat tercih edilebilir. Tedavide cerrahi girişim uygulanacak hastaların bu süreçte sigara içmemesi, sigara içilen yerlerden uzak durması önemle hatırlatılır. Ayrıca hastaların bol su içmeyi de ihmal etmemeleri gerekir.
Ses kısıklığını önlemek için kola, kahve gibi kafein içeren içeceklerden ve alkolden uzak durulmalıdır. Bol su içerek, sigara dumanından ve sigara içmekten kaçınılmalıdır. Ortam sıkça havalandırılmalı, kuru havada, kirli yerlerde bulunulmamalıdır. Sesi dinlendirmek, yüksek sesle konuşmamak çok yararlı olacaktır.
Boğazda gıcıklanmanın önlenmesi, salgıların temizlenmesi için yapılan boğaz temizleme hareketinden de kaçınılmalıdır. Bu ses tellerinin şiddetli bir şekilde birbirine çarpmasına ve tahriş olmasına neden olur. Tahriş nedeniyle ses tellerindeki dokulardan daha fazla salgı üretilir. Eğer boğazınızı temizlemeye ihtiyacınız olur ise en doğrusu hızlı bir şekilde burnunuzu çekmek ve yutkunmaktır. Böylece ses tellerinde birikmiş ve ses kalitesini etkileyen salgıları uzaklaştırmış olursunuz.
Şiddetli ve sürekli öksürük ses tellerinde tahribata ve şişliğe neden olacaktır. Bu tür öksürük alerji, soğuk algınlığı, sigara gibi etkenlerden kaynaklanabilir. Bu rahatsızlıkların tedavi edilmesi sayesinde ses kısıklığından kurtulabilirsiniz.
Konuşma sırasında kendinize uygun olan ses perdesini kullanmanız da faydalı olacaktır. Alt perdeden konuşmak sesin kalın çıkmasına neden olur. Bu şekilde kişiler daha otoriter olduğunu düşünürler. Ancak herkes için en uygun olan ses perdesi aralığı vardır. Konuşmaların çoğu normal aralıktan yapılır. Eğitim almadan ses perdesi aralıklarının aşılması sakıncalı durumlara neden olabilir. Bu yüzden bilinçsizce ses aralığınızı değiştirmemeye çalışmamalısınız. Özellikle fısıldayarak konuşmak çok sakıncalıdır. Sesin korunması amacıyla fısıldayarak konuşulması tavsiye edilmez. Normal konuşma karşınızda bulunan kişinin sizi duyabileceği yükseklikte olmalıdır.
Sesin kullanımı sırasında nefesin de doğru ayarlanması gerekir. Solunum desteği yeterli olmadığı takdirde konuşurken boyun kaslarına ve ses tellerinin kontrolünü sağlayan kaslara yük bindirmiş olursunuz. Bu durum ses kalitesini de olumsuz şekilde etkiler. Konuşurken bir nefeste gereğinden fazla kelime söylendiği takdirde bunun sakıncalı olduğunu bilmelisiniz. Ayrıca konulurken cümlelerin bölünmesi, kelimelerden önce duraklama, yazıları okurken en azından virgüllerde nefes almaya gayret edilmelidir. Bunların sıkça tekrarlanması halinde doğru konuşmayı ve ses tellerinizi korumayı daha rahat sağlamış olursunuz.
Ses Kısıklığı Nedir?
Ses kısıklığı sesin çıkmaması ya da normalden az çıkması şeklinde tanımlanabilir. Bu sorunun grip, soğuk algınlığı, akut üst solunum yolu enfeksiyonu eşliğinde olması halinde endişe etmeye gerek olmaz. Bunların başlıca nedeni ses tellerinde meydana gelen şişliktir. Enfeksiyonların tedavi edilmesiyle ses kısıklığı da ortadan kalkar.
Basınçlı konuşmak, aşırı sesli konuşmak gibi etkenler de ses kısıklığına neden olabiliyor. Bu da ses tellerinde nodül denilen şişlikler sesin meydana gelmesinde bozukluğa neden oluyor. Bunun sonucunda da sesin kalitesi azalıyor ve gücünde farklılıklar oluyor. Bu şekilde gelişen ses kısıklığı daha çok politikacılarda, öğretmenlerde, şarkıcılarda yani sesini çok kullanan meslekleri yapan kişilerde görülmektedir. Sesin uzun süre kullanılması ve hatalı tekniklerle sesin kullanılması bunun en önemli sebebidir.
Ses tellerindeki nodüllerin tedavisi genellikle cerrahi girişimle yapılmaktadır. Ses tellerindeki küçük kanamalar sonucunda da polip denilen şişlikler oluşabiliyor. Poliplerin tedavisinde de cerrahi girişim kaçınılmaz olmaktadır. Reflü hastalığı da ses kısıklığına neden olabilen etkenler arasındadır. Bu hasta grubunda daha çok sabahları belirgin olan gün içinde etkisi azalan ses kısıklığı sorunu yaşanır.
Guatr hastalığı ve alerjik reaksiyonlar da ses kısıklığı yapabiliyor. Bunların dışında bazı kanser türleri de ses kısıklığı ile belirti verebiliyor. Bu hasta grubunda daha çok yutma zorluğu, kanlı öksürük, boyunda şişlik ve ses kısıklığının haftalarca devam etmesi gibi ciddi bulgular ortaya çıkmaktadır. Bu durumda gecikmeden bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulması önerilir.
Sıkça ses kısıklığı yaşayanların bunun için önlem alması gerekmektedir. Konuşma sırasında düşük ses perdesinin kullanılması yani sesin dikkatli kullanılması, basınç uygulamadan ve bağırmada konuşulması, konuşma sırasında solunumun ayarlanması faydalı olacaktır. Ayrıca bu kişilerin uzun süre konuşmaktan kaçınması, kirli, tozlu ve gürültü ortamlarda bulunmamaya özen göstermesi gerekmektedir. Alkol ve sigaradan uzak kalmaları, kuru ortamlardan kaçınmaları gerekir. Boğazın sertçe temizlenmemesi, aşırı sıcak ya da soğuk sıvılardan kaçınılmalıdır. Ilık sıvıları sıkça ve az miktarlarda içmeniz daha sağlıklı olacaktır. Bu önlemlere rağmen ses kısıklığının devam etmesi halinde mutlaka kulak burun boğaz uzmanından tıbbi destek alınmalıdır.
Ses Kısıklığı En Çok Kimlerde Görülür?
Ses kısıklığı hemen herkesi etkileyebilen bir sorundur. Ancak bazı kişilerde ses kısıklığı görülme sıklığı daha yüksektir. Sigara içenler, sigara içilen ortamlarda uzun süre kalanlar, boğaz ve gırtlak bölgesinden cerrahi operasyon geçirmiş olan kişiler, ses tellerinde sorun olanlarda ses kısıklığı görülme sıklığı fazladır. Ayrıca bazı kişilerde psikolojik nedenlerden kaynaklanan ses kısıklığına daha fazla rastlanabilir.
Larenjit kaynaklı ses kısıklığı nedir?
Çoğu zaman enfeksiyon ve tahriş nedeniyle oluşan larenjit ses kaybına ve ses kısıklığına neden olur. Larenjit kaynaklı ses kısıklığı kısa süreli olabileceği gibi uzun da sürebilir. Hastalığın kronik belirtileri iki haftayı geçebilir. Larenjit teşhisinden sonra hastaların evde dinlenmesi tedavinin önemli bir aşamasıdır. Tedavide antibiyotikler, antiviraller, steroidler, mukolitik ekspektoranlar kullanılabilir. Ayrıca tedavi süresince ortamın havası su buharı ile nemlendirilmelidir. Kuru ortamda bulunmamaya özen gösterilmelidir. Bol sıvı alınmalı ve sigara içilmemelidir. Kronik larenjit tedavisi sırasında mesleki açıdan sesini çok kullananlar gerekirse ses terapisti ile çalışmalıdır.
Ses Kısıklığı Nedenleri
Ses kısıklığı nedenleri arasında üst solunum hastalıkları başta olmak üzere pek çok rahatsızlık olabilir. Sesin hatalı kullanılması bile bu sorunu yaşamanıza neden olabilir. Uzmanlar sıkça tekrarlayan ve alınan önlemlere rağmen uzun süre geçmeyen ses kısıklığında mutlaka bir doktora gidilmesi gerektiğini önermektedir. Gecikme durumunda altta yatan hastalığın tedavisinde de geç kalınmış olabilir. Sesini çok kullanan özellikle sesini kullanarak mesleğini yapan kişilerde bu soruna çok rastlanmaktadır. Bu nedenle sık tekrarlayan ses kısıklığında KBB uzmanına görünmekte fayda vardır.
Gırtlak İltihabı (Larenjit)
Gırtlak iltihabı olan larenjit ses kısıklığının en fazla görülen nedenlerinden biridir. Genellikle sinüzit, grip, nezle gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının ardından ortaya çıkan larenjit boğaz ağrısı ve ateş eşliğinde gelişebiliyor. Ancak ağrısız ses kısıklığı ile ortaya çıkması da yaygındır. Gırtlak iltihabı nedeniyle görülen ses kısıklığının nedeni ses tellerinde gelişen ödemdir. Bu sorun üst solunum yolu enfeksiyonlarında da gelişen boğaz gıcıklanması ve geniz akıntısına bağlı öksürük ile boğaz temizleme eylemi neticesinde de yaşanabiliyor. Larenjit teşhisi yapıldığında hastaların üst solunu yolu enfeksiyonu tedavisinin yapılması, sesini dinlendirmesi ve bol sıvı alması önerilir.
Ses Tellerinde Kitle Oluşumu
Ses tellerinde gelişen iyi huylu kitleler yani nodül ve polipler yayılım göstermez. Ancak bu sorun ses tellerinin doğru şekilde kapanmasına engel olur. Ses tellerinde kitle oluşumu ağrısız olsa da bazı hastalarda öksürüğün kanlı olmasına neden olabiliyor. Kitleler küçük olursa ses kısıklığı da kısa süreli olabilir. Ancak sıkça tekrarladığı görülebilir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarında, sesin fazla yorulduğu zamanlarda, basınçlı ve yüksek sesle konuşmadan sonra gelişen ses kısıklığında ses tellerinde kitleden şüphe edilmelidir. Kitleler büyük olursa ses kısıklığı sürekli hale gelebilir ya da sesin kalitesi bozulabilir. Hastaların bu durumda kulak burun boğaz uzmanından destek alması gerekir. Tedavide sesin dinlendirilmesi, ses terapisi yapılması ya da büyük kitlelerde cerrahi girişim yapılması gerekebilir.
Akciğer Hastalıkları
Ses kısıklığına neden olan bir başka hastalık ise akciğer hastalığıdır. Sesin oluşturulmasında akciğerlerin önemi büyüktür. Akciğerlerden gelen hava titreşimlere sese dönüştürülür. Eğer kişide herhangi bir akciğer hastalığı varsa sesin oluşmasında sorun yaşanacağı için ses kalitesi bozulur ve ses kısıklığı yaşanabilir.
Alerjen Nedenler
Alerjen nedenler çok sık olmasa da ses kısıklığına neden olabilir. Alerjik yapıda olan kişilerin buna maruz kalmaması için alerjenleri tespit etmesi gerekir. Çünkü alerjen maddelerden uzak kalırsanız etkilerinden de uzaklaşmış olursunuz.
Gırtlakta Tümör Oluşumu
Gırtlakta tümör oluşması ciddi ses kısıklığı sorunuyla karşılaşmanıza neden olabilir. Özellikle gırtlaktaki kötü huylu tümörlerin ilk belirtisi ses kısıklığı olabilir. Sigara içen ya da sigara içilen yerlerde uzun süre geçirmek risk faktörü kabul edilir. Hastaların KBB doktoruna muayene olması ve tedaviye gecikmeden başlaması gerekir. Tanıda gecikme olması halinde kanserli dokunun yayılma riski olabilir. Tekrarlayan ve uzun süren ses kısıklığı ihmal edilmemelidir.
Sigara Kullanmak ve Kimyasallara Maruz Kalmak
Sigara kullanmak ve kimyasallara maruz kalmak boğazın ve gırtlağın tahriş olmasına neden olur. Bunun sürekli olması halinde tahrişe bağlı ses kısıklığı sorunu yaşanabilir. Özellikle kimyasalların etkisi gırtlakta kalıcı etkiler yapabilir. Sigara kullanımı ise ses kısıklığından da ciddi problemlere yol açabilir.
Ses Kısıklığı Belirtileri
Ses kısıklığı belirtilerini anlamak çok zor değildir. Sesin normalden kısık çıkması, çatallı çıkması, bazen ağrı olması, boyunda şişlik, yutkunma zorluğu gibi belirtiler hastaların bir doktora görünmesi için yeterlidir.
Öksürükle Birlikte Kan Gelmesi
Ses kısıklığı eşliğinde öksürükle birlikte kan gelmesi halinde ses tellerinde kitleden şüphe edilmelidir. Ses tellerinde nodül, polip gibi oluşumlarda küçük çaplı kanamalar da olur. Ses tellerindeki kanama zamanla poliplere dönüşür. Bu durumda öksürüğün şiddetiyle kan gelmesi sorunu yaşanabilir.
Yutma Güçlüğü
Yutma güçlüğü ses kısıklığının bir belirtisi olabilir. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarında, larenjit gibi rahatsızlıklarda ses tellerinde şişlik ve ödem geliştiğinden hastalarda yutma güçlüğü de olabilir. Bu durumda hastaların bir kulak burun boğaz hastalıkları uzmanına görünmesi, muayene olması gerekir.
Boyunda Şişlik Oluşumu
Ses kısıklığı belirtileri arasında bulunan boyunda şişlik oluşumu ihmal edilmemelidir. Ses tellerinde oluşan kitleler bu tür şişliklere neden olabilir. Kitlelerin büyük olması halinde boyunda fark edilen bir şişlik gelişebilir. Bu hem ses kısıklığına hem de ağrıya neden olabilir.
Ses Kısıklığı Tanı ve Teşhis Yöntemleri
Ses kısıklığı tanı ve teşhis yöntemleri bu sorunun altında yatan hastalığın ya da sorunun ne olduğu hakkında bilgiler verecektir. Dolayısıyla ses kısıklığı tedavisinin yapılmasını, altta yatan hastalığın erken aşamada tedavi edilmesini sağlayacaktır. Tanı yöntemleri arasında en önemli aşama KBB muayenesidir. Muayenede ses kısıklığının neden olduğu hakkında önemli veriler elde edilecektir.
KBB Muayenesi
Ses kısıklığı nedeniyle kulak burun boğaz (KBB) hastalıkları uzmanına müracaat ettiğinizde yakınmanız ve genel sağlık durumunuz hakkında bir değerlendirme yapılacaktır. Ayrıca ayna ile ağızdan gırtlak ve ses telleri incelenecektir. Bundan yeterli veri alınamadığı takdirde ağız içinden ya da burundan geçirilen endoskop denilen optik cihazlar yardımıyla ses telleri görüntülenebilir. Bu kayıtlar gerekli olursa banda kaydedilebilir. Bu muayene hastalar açısından oldukça rahat geçer. En önemlisi ses kısıklığının nedeni hakkında önemli bulgular elde edilebilir.
Tetkikler
Ses kısıklığı için yapılacak KBB muayenesi sonrasında elde edilen bulgulara göre hastalara bazı tetkikler yapılması gerekebilir. Hastanın ses tellerinde herhangi bir sorun belirlenmediğinde, soğuk algınlığı gibi bir rahatsızlık olmadığında şüphe edilen duruma göre sinüzit filmi, akciğer grafisi, gırtlak bölgesinin MRI ve BT görüntüleme tetkikleri yapılabilir.
Akciğer Grafisi
Akciğer grafisi ses kısıklığı olan hastalarda akciğer hastalıklarından şüphe edildiği takdirde yapılabilen bir tetkiktir. Akciğer hastalıkları da ses kısıklığı nedenleri arasında bulunduğundan mutlaka değerlendirilmelidir. Hastalar gerekirse göğüs hastalıkları uzmanına yönlendirilebilir.
Sinüzit Filmi
Sinüzit filmi ses kısıklığı tanı yöntemleri arasındadır. Sinüzitten kaynaklandığı düşünülen ses kısıklığı için bu tetkik yapılabilir.
Alerji Testleri
Alerjik nedenlerden kaynaklandığı düşünülen ses kısıklığı için hastalara alerji testleri yapılabilir. Bu şekilde alerjen maddeler tespit edilebilir.
Gırtlak Bölgesinde MRI ve BT Görüntüleme
Ses kısıklığı ile KBB uzmanına muayeneye gelen hastalarda gırtlak tümörü gibi hastalıklardan şüphe edilir ise gırtlak bölgesi MRI ve BT görüntüleme tetkikleri ile incelenebilir. Bu tetkikler gırtlak kanseri gibi ciddi hastalıkların erken aşamada teşhis edilmesine ve ses kısıklığının nedeninin belirlenmesine yardımcı olacaktır. Özellikle iki haftadan uzun süren ciddi ses kısıklığında bu tetkiklerin yapılması gerekir.
Ses Kısıklığı Risk Faktörleri
Ses kısıklığı toplumda kadın erkek herkesi etkisi altına alabilir. Bu bir hastalık olarak kabul edilmez. Başka hastalıklar nedeniyle ortay çıkabilir. Ancak bazı durumlarda sesin iyi kullanılmaması, boğazı tahriş edecek nedenler yüzünden de ses kısıklığı yaşanabilir. Özellikle sigara alışkanlığı ses kısıklığı için risk faktörü olarak kabul edilir.
Sigara İçmek
Sigara içmek boğazı tahriş eden bir alışkanlıktır. Sesin oluşumunda pek çok yapının rolü bulunmaktadır. Ağızdan başlayarak, dişler, dil, dudaklar, boğaz, gırtlak, burun, sinüsler, gırtlak, yutak dâhil sesin oluşumunda önemlidir. Ses telleri ise ağız, gırtlak ve boğazda yer alır. Sigara içilmesi halinde bu yapıların hepsi olumsuz şekilde etkilenebilir. Sigaranın yaptığı tahribat nedeniyle ses kısıklığı riski de yükselir.
Ses Kısıklığı Komplikasyonları
Ses kısıklığı komplikasyonları en fazla boğaz ve gırtlakta kendini gösterebilir. En ciddi komplikasyon gırtlak kanseri olarak gösterilebilir. Bunlardan korunmak için ses kısıklığının zamanında tedavi edilmesi gerekir. Ses kısıklığının uzun sürmesi halinde ve nedeninin bilinmemesi durumunda mutlaka altında yatan hastalığın teşhis edilmesi gerekir.
Gırtlak Kanseri
Gırtlak akciğerin üzerinde boğazın altında ve yemek borusunun ön tarafında yer alır. Nefes almayı, konuşmayı, besinlerin akciğere kaçmasını önlemede yardımcı olur. Gırtlak ses tellerinin olduğu yerde, altında ve üstünde yerleşmiştir. Gırtlak kanserinin % 60 kadarı ses tellerinin üstündeki kısımda gelişir. Ses tellerinin etkileyen kanserde ilk aşamada ses kısıklığı ve ses sorunları ortaya çıkar. Buna yutma güçlüğü ve boğaz şişliği de eşlik edebilir. Bu rahatsızlığın tedavisi de oldukça zorludur. Bu yüzden iki haftayı geçen ses kısıklığında mutlaka bir KBB doktoruna gidilmelidir.
Ses Kısıklığı Nasıl Önlenir?
Ses kısıklığı herkesi rahatsız edebilecek bir sağlık sorunudur. Bazen hastalıklardan dolayı, bazen sesin hoyratça hatalı bir şekilde kullanılmasında dolayı ses kısıklığı ile karşılaşabilirsiniz. Hem ses kısıklığından daha hızlı kurtulmak hem de ses kısıklığını önlemek için bazı önlemler alabilirsiniz. Özellikle ses istirahati yapılması, sigaranın bırakılması, ses kısıklığına neden olabilecek hastalıkların tedavi edilmesi, günlük bol miktarda sıvı alınması en faydalı önlemlerdir.
Ses İstirahati
Sesi hatalı kullanmak ses kısıklığına neden olabilir. Gırtlağın ve boğazın kirli hava, sigara gibi etkenlerle tahriş olmasına bağlı olarak sıkça bu sorun yaşanabilir. Ses kısıklığı için uygulanan tedavilerin başında ses istirahati gelmektedir. Sesin bir süre dinlenmeye alınması ses tellerini rahatlatacaktır. Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları, larenjit gibi rahatsızlıklarda ses tellerinde gelişen ödem için en faydalı tedavi yöntemi ses istirahati yapmaktır. Bu ayrıca ses kısıklığının önlenmesi için de faydalı bir önlemdir. Dinlenme sırasında bol su içilmesi de önerilmektedir.
Sigarayı Bırakmak
Sigara alışkanlığı olanların çoğunda ses kısıklığı sorunu yaşanmaktadır. Çünkü sigara başta boğaz olmak üzere gırtlak, ses telleri gibi sesin oluşmasında etkili olan alanların tahriş olmasını sağlar. Bu nedenle sigarayı bırakmak sağlığınız için olduğu kadar sesinizi de korumaya alacaktır.
Günlük Sıvı Alımının Artırılması
Günlük sıvı alımının arttırılması boğazı, gırtlağı, ağız, dişler, dil gibi ses oluşumunda etkisi olan bölgelerin temizlenmesini sağlar. Ayrıca bu bölgelerin kuru kalmamasını sağlar. Hem ses kısıklığını önlemek hem ses kısıklığının tedavisi sırasında bol sıvı almaya özen gösterilmelidir.
Ses Kısıklığına Neden Olan Hastalıkların Tedavisi
Ses kısıklığı tek başına bir hastalık olarak ortaya çıkmaz. Bu sorunun altında yatan hastalıklar olur. Ses kısıklığına neden olan hastalıkların tedavisi bu sorundan kurtulmanıza yardımcı olur. Gırtlak iltihabı, ses tellerinde kitle, kanser, reflü gibi ses kısıklığı yapabilecek hastalıklar teşhis edilerek en kısa sürede tedavi edilmelidir.
Sık Sorulan Sorular
Ses kısıklığı hakkında detaylı bilgilere yazımızdan ulaşabilirsiniz. Ses kısıklığı nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri, risk faktörleri gibi bilgilerden faydalanabilirsiniz. Bu bölümde ses kısıklığı hakkında merak ettiğiniz soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Ses kısıklığı bir hastalık mıdır?
Ses kısıklığı bir hastalık değildir. Ancak bu sağlık sorununun her zaman ciddiye alınması gerekir. Genellikle bazı hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkan bu sorun sesin hatalı kullanımından, kansere kadar pek çok nedenden kaynaklanabilir. Bazen basit bir soğuk algınlığının neden olduğu, bazı hallerde de gırtlak kanseri gibi ciddi hastalıklardan kaynaklanan ses kısıklığı önemli bir sağlık sorunudur. Bu yüzden ihmal edilmemesi gerekir.
Ses kısıklığının uzun sürmesi tehlikeli midir?
Ses kısıklığının uzun sürmesi tehlikeli olabilir. Çünkü ses kısıklığı her zaman soğuk algınlığı gibi basit bir enfeksiyondan kaynaklanmaz. Bazen gırtlakta tümör gelişimi gibi ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu nedenle önemlere rağmen iyileşmeyen uzun süren ses kısıklığını ihmal etmemelisiniz. Ses tellerinde oluşan kitleler de böyle uzun süreli ses kısıklığına neden olabilir. Normalde bir hafta on gün içinde ses kısıklığının geçmesi beklenir. Ancak iki haftayı geçen sorunlarda bir doktora gitmeniz daha doğru olacaktır.
Ses kısıklığı hangi hastalıkların belirtisi olabilir?
Ses kısıklığı larenjit, grip, nezle, soğuk algınlığı, ses tellerinde nodül, guatr, gırtlakta tümör gibi ciddi kanserlerin, akciğer hastalıkları, reflü gibi rahatsızlıkların bir belirtisi olarak oluşabilir. Alerjik bir yapınız bile varsa ses kısıklığı le karşılaşma riskiniz yükselir.
Ses kısıklığı için evde uygulanabilecek tedavi yöntemleri nelerdir?
Ses kısıklığı için evde uygulayabileceğiniz tedavi yöntemlerinin arasında bulunduğunuz ortamı nemli tutmak, sesinizi zorlamamak, dinlendirmek ve bitkisel tedavi yollarını uygulamak için yöntemler bulunmaktadır. Ancak uzun süreden beri devam eden ses kısıklığında mutlaka tıbbi destek alınmalıdır. Evin içinde ortamın nemlendirilmesi için su buharından faydalanılabilir. Kışın kaloriferin üzerine sıcak su, ıslak havlu koyabilirsiniz. Ayrıca klimalı ortamda ve kaloriferli ortamda sıkça evi havalandırmanız da öneriler arasındadır. Evde uygulayabileceğiniz bitkisel tedaviler arasında ballı zencefil çayı, ballı limon suyu, turpu kaynatarak suyu ile gargara yapmak için yöntemler vardır. Turp ses açıcı etkisi olan bir bitki olduğundan isterseniz suyunu içmeyi de deneyebilirsiniz. Ancak bu tür bitkisel yöntemleri doktorunuza danışarak uygulamanızı tavsiye ederiz. Ses kısıklığı için hazırladığınız bitkisel çayları mutlaka ılık olarak ve az az içmeye gayret etmelisiniz. Çünkü aşırı sıcak ve fazla soğuk içecekler boğazınızdaki ve ses tellerindeki tahribatı arttıracaktır.
Ses kısıklığı psikolojik olarak gelişebilir mi?
Ses kısıklığı bazı kişilerde psikolojik olarak gelişebilir. Depresif kişilerle normal yapıdaki kişiler arasında ses kalitesinde farklılık olabilir. Çünkü depresif kişilerin adale gücü daha azdır. Sesi genellikle daha zayıf ve güçsüz çıkar. Anksiyete bozukluğu olan kişilerde de ses kısıklığı yaşanabilir.
Ses kısıklığı için cerrahiye ihtiyaç duyulur mu?
Ses kısıklığı için her zaman cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Ancak ses tellerindeki büyük kitlelerin varlığında, gırtlakta tümör olması gibi durumlarda cerrahiye ihtiyaç duyulabilir. Bunun için en doğru kararı kulak burun boğaz uzmanının yaptığı değerlendirme sonucunda öğrenebilirsiniz.
Ses kısıklığı için botoks tedavisi yapılabilir mi?
Ses kısıklığı tedavisinde duruma göre botoks tedavisi yapılabilir. Ses tellerindeki nodül ve polip oluşumlarında, alerji, reflü, nörolojik nedenler gibi etkenlerden kaynaklanan ses kısıklığında sesin dinlendirilmesi, ses terapisi gibi tedavilerin yanında gerekirse botoks tedavisi de uygulanabilir.
Ses kısıklığının beslenmeyle ilgisi var mı?
Ses kısıklığının normalde beslenmeyle ilgisi olmaz. Ancak ses kısıklığını önlemek için baharatlı yiyeceklerden uzak kalabilirsiniz. Baharatlı yiyecekler gırtlağı, boğazı tahriş edebileceği için ses kısıklığına uygun zemin hazırlayabilir. Ayrıca ses kısıklığı sorununu yaşıyorsanız baharatlı besinler belirtilerin şiddetlenmesine de etkili olur.
Boğaz Reflüsü nedir?
Boğaz reflüsü mide asidinin boğaza doğru kaçmasıyla bölgenin tahriş olmasından, yanma, acı tat, öksürük gibi etkilerle karakterize olan ve ses kısıklığına neden olabilen bir rahatsızlıktır. Bu hastalarda tedavi gecikirse ses kısıklığı sorunu sık aralıklarla yaşanabilir. Ayrıca boğazdaki tahriş şiddetleneceğinden belirtiler de daha etkili olur. Hastaların çoğunda boğaz reflüsünden kaynaklanan herhangi bir mide sorunu yaşanmaz. Bu nedenle kulak burun boğaz uzmanına danışmalısınız.
Gırtlak Kanseri tamamen ses kaybına neden olur mu?
Gırtlak kanseri hastaların bir kısmında tamamen ses kaybına neden olabilir. Kanserli dokunun ses tellerini sarması, baskı yapması durumunda sesin oluşması da bozulabilir. Bu durumda hastanın sesi hiç çıkmayabilir.
Ses kısıklığı için hangi bölüme gidilir?
Ses kısıklığının sebebi, ses tellerinde meydana gelen sorunlardır ve ses telleri ile kulak, burun ve boğaz uzmanları ilgilenmektedir. Ses kısıklığının yüksek sesle bağırma gibi önemsiz bir durumdan dolayı ortaya çıkmadığı ve bir günden daha uzun sürdüğü durumlarda hastanelerin KBB bölümlerine başvurulması gerekmektedir. Burada yapılan incelemelerden sonra ses kısıklığının sebebine göre gerekirse diğer bölümlere sevk işlemleri gerçekleştirilecektir.
Ses kısıklığı ne kadar sürer?
Ses kısıklığının sebepleri genelde geçicidir. Solunum yolları enfeksiyonları ve akciğer hastalıklarının bir sonucu olarak ortaya çıkan ses kısıklığı yaklaşık olarak iki – üç gün sürebilir. Sonrasında ses tellerini tahriş eden faktörler ortadan kalkacağından ses yavaş yavaş kendine gelir. Yüksek sesle bağırma sonucu ortaya çıkan ses kısıklığı ise üç – dört saat kadar sürer. Tahrişin veya tahribatın boyutu arttıkça ses kısıklığının görülme süresi de artar.
Ses kısıklığına neden olan yiyecekler nelerdir?
Ses telleri bazı insanlarda oldukça hassastır. Boğaz ile bir bütün olan bu yapının tahriş olmasından ve açıklığın kapanmasına engel olunmasından bazen besinler de sorumludur. Genel olarak aşırı soğuk besinlerin sürekli tüketiminin ses kısıklığına sebep olduğu söylenebilir. Kafein içeren içecekler, sigara ve alkol kullanımı ile katı yiyecekler de ses kısıklığını ortaya çıkarabilmektedir.
Ses kısıklığı ve öksürük nasıl geçer?
Ses kısıklığına sebep olan faktörler genelde boğazın da tahriş olmasına sebep olur. Doğal olarak ses kısıklığı ve öksürük çoğu zaman birlikte görülür. İki sorunun da tedavisi bölgedeki tahribatın ortadan kaldırılmasıdır. Eğer solunum yolu enfeksiyonu söz konusu ise antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır. Eğer tahribat başka sebepten kaynaklanıyorsa da boğaz sıcak ve nemli tutulmalıdır. Asitli içeceklerden, kafeinden ve sigaradan ise uzak durulmalıdır.
Ses kısıklığı kanser belirtisi midir?
Akciğer, boğaz ve tiroid kanserlerinin belirtisi olarak ses kısıklığı mutlaka ortaya çıkmaktadır. Ancak tüm diğer nedenler arasında kanser oldukça düşük bir yüzdeye sahiptir ve ilk akla gelen sebep değildir. Ses kısıklığının ortaya çıkmasından sonra hastalık öyküsü alınırken önce olası sebepler elenir. Sonrasında ise ses kısıklığı hala devam ediyorsa kanser riskine yönelik inceleme gerçekleştirilir.
Ses kısıklığı kalıcı olur mu?
Ses kısıklığı vakalarının yüzde doksan dokuzun kalıcılık söz konusu değildir. Ancak kanser tedavilerinin bir parçası olarak ses tellerinin alınması ya da işlevsiz hale getirilmesi söz konusudur. Kısacası hastalıklardan ya da hastalıklara yönelik tedavilerden ses telleri kalıcı zarar görürse ses kısıklığı da kalıcı hale gelmektedir. Doktorlar tedavilerini yürütürken ses tellerinin zarar görmemesi için ellerinden geleni yapmaktadır.
Bebeklerde ses kısıklığı neden olur?
Bebekler, yetişkinlerde ses kısıklığına sebep olan faktörlerin çok azı ile muhataptır. Doğal olarak bebekler ses kısıklığı yaşarken tanı oldukça kolaydır. Soğuk algınlığı, çığlık atılması, alerjik reaksiyon gelişmesi, bademcik şişmesi, mide asidinin boğaza gelmesi ve boğaza travma alınması başlıca bebeklerde ses kısıklığı nedenleridir.