Takıntı Hastalığı

Takıntı Hastalığı Hakkında

Obsesif kompülsif bozukluğa yani takıntı hastalığına sahip olan kişiler, kontrol edemedikleri yinelenen ve stres yaratan düşüncelerin yanı sıra korkular veya gördükleri görüntüler yani obsesyonlar sebebiyle huzursuzluk yaşar.

Takıntı Hastalığı Nedir?

Takıntısı olan hastalar, günlük rutinleri yada kafalarına takmış oldukları durumları, acil olarak tamamlama ihtiyacı hissederler. Buna da kompulsiyon adı verilir. Yapılan ritüeller ise takıntıyı beyinden uzaklaştırarak bu düşünceleri beyinde önlemek için yapılır. Yapılan ritüel, anksiyete işini geçici olarak durdurduğundan, herhangi bir obsesif düşünce akla geldiğinde bireyin tekrar ritüeli yapması gerekir. Obsesif kompulsif bozukluk, bu noktada döngü içerisine girerek kişinin gününden saatler bile çalabilir. Böylelikle günlük yaşantısını olumsuz etkiler. Obsesif kompulsif bozukluğuna sahip olan kişiler, takıntılarının farkında olabilirler. Birçok hasta sahip olduğu düşüncelerin gerçekle alakası olmadığını ve mantıklı olmadığını bilir. Ancak yine de kendilerini durdurmaları çok zordur.

Ne Kadar Yaygındır?

Obsesif kompulsif bozukluk, Amerika Birleşik Devletleri'nde 3.5 milyon yetişkin insanı, 1 milyon çocuk ve genci etkileyen bir rahatsızlıktır. Ülkemizde istatistikleri bilinmeyen takıntı hastalığı, ilk olarak çocuklukta, gençlikte ya da yetişkinliğin ilk yıllarında kendini belli eder. Irk ya da sosyo ekonomik altyapının bu hastalığı etkilemesi gibi bir durum söz konusu değildir. Aynı zamanda hem erkeklerde hem de kadınlarda neredeyse eşit oranda görülür. Yani cinsiyet de belirleyici bir faktör değildir.

Hangi Yaşlarda Başlar?

Genelde çocukluk yaşlarda ortaya çıkan takıntı hastalığı, ergenlik döneminde de ortaya çıkabilir. Erkeklerde daha erken yaşlarda başladığı, kadınlarda ise 20 yaş sonrasında başladığı tespit edilmiştir.

Hangi Durumlarda Doktora Başvurmak Gerekir?

Düşüncelerini veya davranışlarını kontrol edemeyen, hareketleri ve düşündükleri kendine hem saçma, gerçek dışı hem de manasız gelmesine rağmen kendini durduramayan kişilerin doktora görünmesi gerekir.

Takıntı Hastalığının Nedenleri

Obsesif kompulsif bozukluğun tek bir nedeni yoktur. Çeşitli nedenler bir araya geldiğinde, takıntı hastalığı ortaya çıkar.

Biyolojik Faktörler

Takıntı hastalığında, genetik bir yatkınlıktan söz edilir. Fakat yapılan araştırmalarda takıntı hastalığını ortaya çıkaracak bir gen tespit edilememiştir. Öte yandan takıntı hastalığına sahip kişilerin aile bireylerinde bu hastalığın görülme oranının yüksek olduğu da bilinmektedir.

Serotonin

Beyinde kimyasal haberci görevi yapan serotonin seviyesi düştüğünde de takıntı hastalığı ortaya çıkabilir. Sebebi bu olduğu düşünüldüğünde, serotonin seviyesi yükseltici ilaçlar hastaya verilmektedir.

Streptokok Bakterisi

Yapılan araştırmalar neticesinde Streptokok Bakterisi tarafından oluşan iltihabın takıntı hastalığı ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Streptokok Bakterisi adı verilen enfeksiyon kendini tekrarlar ve tedavi uygulanmazsa takıntı hastalığının ortaya çıkmasına ya da çocuk yaştaki bireylerin farklı hastalıklar yaşamasına sebep olabilir.

Çevresel Faktörler

Bazı çevresel faktörler, takıntı hastalığını tetikleyebilir.

Taciz

Erkek ya da kadın fark etmeksizin ortaya çıkan taciz vakaları, tacize uğrayan kişide takıntı oluşturabilir. Gerçek olmasa ve mantıksız olsa da karşısına çıkan herkesin kendisini taciz edeceğini düşünerek hayatını kötü etkilemeye başlar.

Yaşamsal Değişiklikler

Hayatın düzenini değişmesi ve buna sebep olan olaylar da takıntıya sebep olabilir.

Hastalık

Yaşanan herhangi bir hastalık sonrasında birey kötü günler geçirdiyse, kötü rüyalar gördüyse ve kendini çok kötü hissettiyse, hastalık sonrasında belli bir süre bu devam edebilir. Kişi hasta değildir ancak hasta gibi davranıp, sürekli hasta olacağını düşünüyordur.

Sevilen Birinin Ölmesi

En sık karşılaşılan takıntı nedenlerinden birisidir. Birey, kişinin öldüğünü kabul edemez veya hayatını onsuz sürdüremez. Bu sebeple çeşitli takıntılar ortaya çıkar.

İş-Okul Sorunları

Çalışma hayatında veya okul hayatında sürekli olarak geleceği düşünmek, olmayacak derecede kötü hayaller kurmak gibi durumlar sonrasında sürekli tekrarlayan takıntı hastalığı meydana gelebilir. Aynı zamanda okul ya da çalışma hayatı içerisinde yaşanan problemler de takıntıyı ortaya çıkarabilir.

İlişkiye Dair Kaygılar

İkil ilişkilerde yaşanan sorunlar, kaygılar ve sürekli olarak kuruntu yapma gibi durumlarda da takıntı hastalığı ortaya çıkabilir.

Takıntı Hastalığının Belirtileri

Takıntı hastalığı, birçok farklı gruplara ayrılmaktadır. Günlük hayatta gerçek olmayan şeylere inanan ya da ufak şeylere kaygılanan, şüpheci insanlar fazlasıyla çoktur. Tüm bu belirtiler kendi başına takıntı olarak söylenemez.

Yaygın Obsesyon Belirtileri

Takıntı hastalığının belirtileri toplumdan topluma ve kültürden kültüre değişebilir. Ülkemizde ve dünyada sık görülen belirtileri ve takıntı türlerini sizler için derledik.

Pislik Bulaşmasından Korkma

Çevreden hava veya kan, tükürük gibi pislik bulaşmasından korkma, bunu fazlasıyla takıntı hale getirme hastalık belirtisidir.

Zarar Vermekten Korkma

Bireyin kendisine ya da çevresindeki yakınlarının başına kötü bir şey geleceğini sürekli olarak düşünmesi, sürekli birilerine zarar verdim mi diye düşünen kişilerde de takıntı hastalığı görülebilir.

Hata Yapmaktan Korkma

İçe kapanık olarak yaşayan kişilerde görülen hata yapmaktan korkma davranışı, bireyin diğer insanlarla kolay kolay yanaşmamasına sebep olur. Güvensiz olan kişi, kötü tecrübeleri ile birlikte reddedilmekten korkar. İçinden konuşan sesler, bir hata yapacağını anladığı anda kendisiyle dalga geçmeye başlar. Böylelikle kişi karamsarlığa itilir. Sürekli ve fazla sayıda yaşanan bu tarz davranışlar, takıntıya dönüşebilir.

Rezil Olmaktan Korkma

Özellikle kalabalık yerlerde, alışveriş merkezlerinde ve mağazalarda istemsiz olarak rezil olmaktan korkusuyla baş başa kalan kişi, yürüyüşünü bile değiştirir. Yaşanan bu rezil olma korkusu, zamanla takıntıya dönüşebilir.

Günahkâr Olmaktan Korkma

Genellikle dine körü körüne bağlı olan kişilerde görülen günahkâr olmaktan korkma takıntısı, şeytanca düşünceler beyinden geçerken sürekli olarak tövbe etme ihtiyacı duyar. Yalnızca dini düşünerek, diğer düşünceleri kafasından atarak günahkâr olmamaya çalışır. Bu durumun fazlalaşması ise obsesif kompulsif bozukluğu ortaya çıkarır.

Düzen İhtiyacı

Bu takıntıya sahip olan kişiler, çalışma odasında veya herhangi bir yerde objelerin simetrik durmasını veya masanın üzerindeki her şeyin belirli sıraya bağlı kalarak dizilmiş olmasını ister. Düzen iyidir fakat takıntı boyutunda olanı değil.

Aşırı Kuşku

Herhangi bir olay ya da birey karşısında emin olamama, güvensizlik duygusunun tavan yapması sonrasında ortaya çıkan kuşku, aşırı düzeyde yaşanırsa hem kişiyi hem de çevresindekilerin hayatını olumsuz yönde etkiler. Herkes zaman zaman kuşku yaşayabilir. Ancak bu duygu, ölüme bile yol açabiliyor. Kadın cinayetlerinin en büyük nedeni olarak aşırı kuşku gösterilir. Bu sebeple bu tarz bir takıntı, cinayete bile sebebiyet veren tehlikeli bir olgudur ve mutlaka diğerleri gibi tedavi edilmesi gerekir.

Yaygın Kompülsiyon Belirtileri

Takıntı hastalığının belirtilerinden bazılarını yukarıda belirtmiştik. Bunların her biri düşünce ve fikirlerle alakalıydı. Bu kısımda da davranışlara yöneleceğiz.

Sık Sık Duş Alma

Sık sık duş almak, özellikle yaz günlerinde birçok insanda görülür. Ancak kış aylarında bu durumun tekrarlanmaması gerekir. Pislik bulaşması korkusuyla günde 2-3 defa duş alan kişiler, düşüncelerini davranışa geçiren bireylerdir. Bu durumun ilerlemesi sonrasında takıntı yerleşir ve mutlaka tedavi edilmesi gerekir.

El Sıkışmama

Dini nedenlerle el sıkışmama bir kenara, karşı tarafın elinden mikrop kapanacağını düşünerek el sıkışmak istemeyen kişiler, toplumda saygısız yaftası yemesinin yanı sıra bu sebeple bir takıntıya da adım atmış olurlar.

Kapı Tokmağına Dokunmama

Yine pislik bulaşmasından korkan kişiler, kapıların tokmağına dokunamazlar. Başkaları tarafından açılmasını bekler veya rica ederler. Böylesine titiz olan kişiler, gün geçtikçe daha saplantılı bir takıntı haline dönüşebilir.

Kilit, Ocak Gibi Nesneleri Sürekli Kontrol Etme

Hata yapmaktan veya zarar vermekten korkma gibi düşünceleri olan kişilerin yaptığı davranışlardır. Kapının kilitli olduğunu bilse de ocağın kapalı olduğunu bilse de kendini belirli aralıklarla kontrol etme isteği içerisinde bulur.

Sürekli Sayı Sayma

Özellikle rutin işleri yaparken bireyin içinden sayı sayması, zamanı kontrol etmek istemesinden kaynaklanır. Süreyi kronometre ya da farklı bir cihazla kolayca ölçebilirken, bu takıntıya sahip kişiler içlerinden sayı saymayı tercih eder.

Sürekli Bir Şeyleri Düzenleme

Düzen gereksinimi duyan kişilerde görülen sürekli olarak bir şeyleri düzeltme takıntısı, çevresinde ne bulursa onu simetrik hale getirmek için uğraşması ile gerçekleşir. Özellikle toplum içinde farklı gözler, bu tip insanların üzerine dönmektedir.

Sıraya Göre Yemek Yeme

Hiçbir şekilde diğer yemeklerle karıştırılmadan çorba, ana yemek, tatlı düzeninde yiyen insanlar bu takıntıya sahip olarak görülür. Bu takıntıya sahip insanlar asla kuru fasulye ve pilavı bir arada yemez. Önce kuru fasulyeyi daha sonra yan yemek olan pilavı yerler. Çok büyük bir takıntı olarak görülmese de diğer bozuklukların habercisi olarak gösterilebilir.

Bazı Düşüncelere Takılıp Kalma

İnsan beyninde, sürekli olarak farklı düşünceler yer alır. Ancak bu takıntıya sahip kişiler, bazı düşünceleri sürekli olarak düşünür. Öyle ki sabah kalktığında ve akşam yattığında aynı düşünceye takılı kalarak, tüm hayatını o düşünce üzerine kurabilir.

Belirli Cümleleri Sürekli Tekrarlama

Kişinin kontrolü dışında belli bir kalıp cümleyi ya da duayı tekrarlaması olayıdır. Kontrol edilemeyen bu düşünce ve cümleler, cinsel içerikli de olabilir.

İşleri Belirli Sayıda Yapma

Her gün aynı yoldan iki kere geçen ve bir ya da üç kez geçilmemesi gibi kuralları olan insanlar da takıntı hastalığı belirtilerini gösterirler.

Biriktirme

Bu takıntıya sahip kişiler, işlerine asla yaramayacak olduğunu bilse de birçok eşyayı biriktirme ihtiyacı duyar. Örneğin; yeterli yeri olmasa da eski tarihli gazeteler, konserve kutuları gibi gereksiz ve bir daha kullanılmayacak olan eşyaları biriktirirler. Son birkaç yıldır ülkemizde de televizyonlara konu olan çöplük evler, biriktirme takıntısının sonucunda oluşur.

Takıntı Hastalığı Teşhis ve Tanı Yöntemleri

Takıntı hastalığı için kan tahlili gibi testler yapılmaz. Uzman doktor, obsesif kompulsif bozukluğa sahip kişinin ritüellerine ayırdığı zamanı ve hastanın gösterdiği belirtileri, anlattıklarını dinleyerek teşhisi koyar.

Takıntı Hastalığı Risk Faktörleri

Takıntı hastalığı, tamamen kişinin kendi beyinden kaynaklandığı ve bu sebeple ortaya çıktığı için risk faktörleri diğer hastalıklar kadar belirgin değildir. Ancak yine de üzerinde durulması gereken risk faktörleri bulunmaktadır.

Yaş

Dünyada her 100 insandan 2-3'ü takıntı hastalığına sahiptir. Dört yaşından itibaren görülebilir. Genellikle ergenlik yaşlarında görülme sıklığı artan takıntı hastalığı, orta yaşlarda da sık olarak görülür.

Zekâ Seviyesi

Zekâ seviyesi çok yüksek olan her insan da belli başlı takıntılar olur. Delilik ile zekilik arasındaki ince çizginin tam ortasında ya da delilik kısmında olanlar genelde kendini bu takıntılarla ortaya çıkarır. Yapılan araştırmalarda, takıntı sahibi kişilerin çok zeki olduğu tespit edilmiştir.

Ailede Hastalık Öyküsü

Serotonin dengesizliği, aile bireylerinden çocuğa geçebilir. Serotonin dengesizliği de takıntıyı oluşturur. Bilimsel olarak kanıtlandığından takıntı hastalığının genetik faktörü de yabana atılmamalıdır.

Uyuşturucu Kullanımı

Uyuşturucu kullanımı sırasında ve sonrasında, insan beyni etkilenerek kişiye değişik halüsinasyonlar gördürebilir. Bunlara bağlı olarak birey, çeşitli takıntılar edinebilir. Sağlık açısından kullanımı oldukça zararlı olan uyuşturucu, bu yönden de fazlasıyla zararlıdır.

Alkol Bağımlılığı

Alkol bağımlılığı da uyuşturucu kullanımı gibi etkiler yaratır. Özellikle kişinin toleransı sürekli artacağından, alacağı alkol miktarı da artacaktır. Alınan alkol miktarı ile birlikte beyne giden sinyallerde değişiklikler olabilir, kişi kontrolsüz hareket edebildiği gibi takıntılar da edinebilir.

Takıntı Hastalığı Komplikasyonları

Takıntı hastalığı, psikolojik bir hastalık olarak görülür. Psikolojik olan bu hastalığın, yan etkileri de mevcuttur.

Depresyon

Genel olarak majör depresyon adıyla bilinen hastalık, dünyada her 100 kişiden 6'sında bir dönem görülür. Yapılan farklı araştırmalara göre oranlar değişse de ortalama olarak oranlar verdiğimiz sayıya yakındır. Epidemiyolojik verilere göre herhangi bir yılda dünya üzerinde 100 kişinin 20'si depresyondadır. Depresyon, duygu çöküntüsü olarak da bilinir. Takıntı hastalığında yaşanabilecek olan psikolojik ve duygusal bozukluklar, hastalık esnasında ya da sonrasında depresyonu ortaya çıkarabilir.

Sosyal İzolasyon

Takıntı hastalığına yakalanan birçok insan, kendini sosyal hayattan izole etmiş bir biçimde yaşamak ister. Takıntıları sebebiyle, birine zarar vereceğinden korkabilir, mikrop ya da pislik kapacağından, günaha gireceğinden korkabilir. Tüm bu takıntı türleri bir araya geldiğinde ortak olarak görülen komplikasyonun sosyal izolasyon olduğu görülmüştür.

Kaygı

Kaygı, bir takıntı türü olarak da ortaya çıkabilir. Takıntı türünün yanı sıra takıntı sonrasında veya hastalık yaşandığı esnada komplikasyon olarak da meydana gelebilir. Takıntı hastalığına yakalanan birey, takıntının yanı sıra kendi durumundan da kaygı duyacağından böyle bir sonuç ortaya çıkar.

Takıntı Hastalığı Nasıl Önlenir

Takıntı hastalığı, psikolojik olarak gelişen bir rahatsızlık olduğundan kişinin mümkün olduğunca psikolojisini düzgün tutacak aktivitelere yönelmesi gerekir.

Spor

Düzenli olarak yapılan spor, kişinin takıntısı olacaksa bile vücuduna olmasını sağlar. Kendini güzelleştirmek ve iyi hissetmek için yapılan spor aktiviteleri, takıntıyı da mümkün olduğunca önler.

Sosyal İlişki

Takıntı hastalığına yakalanan bireyler incelendiğinde, genel olarak sosyal ilişkileri zayıf olan insanlar oldukları meydana çıkmıştır. Sosyal ilişki, bireyin kendini dış dünyaya tanıtılmasını ve diğer insanlarla belli bir ilişki içerisinde olmayı sağlar. Böylelikle ortaya çıkabilecek birçok takıntı, sosyal bir insan için ortadan kalkmış olur.

Sık Sorulan Sorular

Bu bölümde takıntı hastalığı ile alakalı sık sorulan soruları cevaplayacağız.

Takıntı Hastaları Hastalıklarının Bilincinde midir?

Çoğu zaman evet. Yaptıklarının ve düşündüklerinin takıntı düzeyinde, mantıksız olduğunun farkında olan hastalar buna rağmen takıntılarından vazgeçemezler. Bu düzeyde mutlaka tıbbi yardım almaları gerekir.

Takıntı Hastalarına Nasıl Yardımcı Olunur?

Takıntı hastalığının tedavisinde, uygulanan tıbbi yardımın yanı sıra bireysel olarak hastaya uygulanacak olan psikoterapi ve aile desteği de fazlasıyla önemlidir. Takıntı hastalığının tedavisinde, bireyin ailesine büyük görevler düşmektedir. Takıntı hastalığı, bireyin aklına taktığı düşünceleri bir türlü aklından çıkaramaması sonucu oluşur. Takıntı türlerini yazımız boyunca incelemeye çalıştık. Buradaki en önemli görev, hastalık karşısında her zaman hastanın yanında olmaktır. Takıntı hastalığında tahammülsüzlük fazlasıyla görülür. Bu tahammülsüzlük, takıntı hastası kişinin çevresine abartılı gelse de kişi bunu kendi isteyerek yapmaz. Hasta yakınları, takıntı hastalığı yaşayan bireye karşı ne kadar iyi niyetli yaklaşır ve alttan alırsa, hastalık o kadar çabuk çözülmüş olur. Aksi takdirde uzman tedavisi bile yeterli olmayabilir. Örneğin; Ocağın altını kapatmadığını düşünen bir takıntı hastasına, "Kapattığına eminim." şeklinde bir yanıt verilirse kişi rahatlar ve kendine olan güveni artarak takıntı hastalığında da iyileşme sağlamış olur. Öte yandan takıntı hastalarının çok fazla ve hasta yakınlarını sıkacak istekleri olabilir. Ancak tüm bu isteklerin hasta yakınları tarafından gerçekleştirilmesi, hastalığın gidişatını olumlu yönde değiştirir.

Doktor Tedavisi Olmadan İyileşebilir mi?

Evet. Çoğu zaman bu mümkün olmasa da hastanın takıntı düzeyinde rahatsızlığa sahip olduğunu bilindiğinde, yukarıda bahsettiğimiz yöntemlerle tedavi mümkün olabilir.

Takıntı Hastaları Tedaviye Nasıl İkna Edilir?

Takıntı hastaları, düşündüklerinin mantıksız ve anlamsız olduğunu bilsede hastalığı kolay kolay kabullenmez. Gerekirse hastayla değil bireyin tek başına uzman hekim ile görüşüp tavsiye aldıktan sonra hastayı ikna etmeye çalışmalı ya da verilen tavsiyeleri hasta üzerinde uygulamalıdır.

Takıntı hastalığı için hangi bölüme gidilir?

Takıntı her insanın bir dönem sahip olduğu ancak çoğunlukla hafif seyirli olan bir sorundur. Bazı insanlarda ise takıntı hastalık haline gelir. Bir kişi, obje ya da durum düşünülmeden durulamaz. Böyle durumlarda profesyonel yardım alınmalıdır. Hastanelerin psikiyatri kliniğine başvurulmalı ya da psikolog ile düzenli görüşme yapılmalıdır.

Takıntı hastalığı nasıl geçer?

Takıntı hastalığının ortadan kaldırılabilmesi için sistemli olarak psikoterapilerin uygulanması gerekmektedir. Psikoterapi sırasında özgüven, takıntı unsurları, takıntı yapılan şeyin normalliği üzerine konuşmalar yapılır. Takıntı hastası, takıntı duyduğu olguyu yükseltme çabasında olduğundan ilk önce bu durumun önüne geçilir. Yaklaşık birkaç ay ile birkaç yıl arasındaki tedaviden sonra hastalık ortadan kalkar.

Takıntı hastalığı ne kadar sürede geçer?

Takıntı hastalığı bazı insanlarda tek bir objeye ya da insana iken bazı insanlarda birden fazla obje veya insanadır. Takıntı duyulan “şeylerin” sayısı arttıkça hastalığın tedavi süresi de uzamaktadır. Genel olarak tedavinin üç ay sürdüğü söylenebilir ancak yıllar boyu tedavi görmesine rağmen takıntı unsurlarından kurtulamayan hastalar da vardır. ### Takıntı hastalığı nelere yol açar?

Takıntı hastalığı sırasında yapılanlar günah mı?

Takıntı kavramı oldukça geniştir. Her takıntı unsurunun günah, mekruh ya da sevap olması gibi bir durum söz konusu değildir. Bu sorunun cevabı ancak takıntı unsurunun öğrenilmesinden ve değerlendirilmesinden sonra dini konularda uzman olan kişilerce yani devlet memuru olan dini otoritelerce verilecektir.

Takıntı hastalığı genetik mi?

Takıntı hastalığına sebep olan birçok psikolojik durum – sorun – hastalık – sendrom genetik faktörler aracılığıyla aktarılmaktadır. Anne ve babadan geçen bu sorunlar ileride çocukta da takıntı gelişmesine sebep olabilir ancak takıntının tek sebebi genetik faktörler değildir. Hatta tüm sebepler arasında belki de en düşük yüzde genetik faktörlere aittir.

Takıntı hastalığı kendiliğinden geçer mi?

Vakaların yarısından daha fazlasında takıntı sorunu kendiliğinden geçmektedir. Hastanın takıntı haline getirdiği objeyi kendi seviyesine ve hatta daha aşağıya indirmesiyle hastalığın ortadan kalkması söz konusudur. Ancak takıntısı ciddi boyutlara ulaşanlarda mutlaka profesyonel destek gerekmektedir.

Takıntı hastalığı tedavi edilmezse ne olur?

Takıntı oldukça masum bir kelime gibi görünse de tedavi edilmediği ve geliştiği takdirde ciddi sorunlara yol açmaktadır. Psikolojik sorunlar, sosyal sorunlar, iş ve okul hayatının kötü devam etmesi, fiziksel şiddete maruz kalınması gibi… Özellikle birden fazla, takıntı haline getirilmemesi gereken kişiye ya da objeye takıntı varsa mutlaka profesyonel olarak tedavi gerçekleştirilmelidir.