Seks Bağımlılığı Tedavisi
- Sık Sorulan Sorular
- Seks Bağımlılığının Hayata Etkileri Nelerdir?
- Seks Bağımlılığı Nasıl Anlaşılır?
- Seks Bağımlılığı Uyuşturucu Bağımlılığına Benzer mi?
- Seks Bağımlılığı Başka Bağımlılıklara Yol Açar mı?
- Seks Bağımlılığı Başka Psikolojik Problemlere Yol Açar mı?
- Seks Bağımlılığı Tedavisi Nerede Yapılır?
- Evli Bireylerde de Seks Bağımlılığı Görülür mü?
- Seks Bağımlılığının Tehlikeleri Nelerdir?
Cinsel bağımlılık söz konusu olduğunda birçok doğru bilinen yanlış vardır. Tıpta cinsel bağımlılık, önemli psikiyatrik ve tıbbi sonuçları olan zorlayıcı bir cinsel davranıştır. Bu sorunu aşmak için istekli olmak tedavide gerekli olan ilk husustur.
Cinsel bağımlılık kişinin cinsel davranışlarını kontrol edemediği bir durumdur. Kalıcı cinsel düşünceler çalışma, ilişki kurma ve günlük aktivitelerini gerçekleştirme yeteneklerini kötü etkiler. Cinsel bağımlılık için diğer terimler seks bağımlılığı, aşırı duygusallık ve zorunlu cinsel davranıştır. Kadınlarda nymphomania ve erkeklerde satiryazis olarak da bilinir.
Cinsel bağımlılık madde bağımlılığı ile bazı benzerlikler paylaşsa da, kişi bir maddeye değil bir aktiviteye bağımlıdır. Tedavi yardımcı olabilir ve tedavi olmadan daha da kötüleşebilir. Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 12 ila 30 milyon insanın cinsel bağımlılık yaşadığı tahmin edilmektedir. Türkiye’de net bir rakam söylemek zordur. Bu problem hem erkekleri hem de kadınları etkiler.
Cinsel bağımlılık, insanların cinsel davranışlarını yönetmelerini önler. Buna neden olabilecek tek bir faktör yoktur. Birçok etkenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. İnsanın hayatı üzerinde ciddi bir etkisi olabilir. Tipik olarak tekrarlanan aktiviteler arasında zorlayıcı mastürbasyon, pornografinin aşırı kullanımı, teşhircilik, röntgencilik, aşırı seks yapma, aşırı aktiviteler ve cinsel dürtülere direnememe sayılabilir. Çeşitli tedavi yöntemleri ile kontrol altına almak mümkündür.
Seks Bağımlılığı Tedavisi Hakkında
Bağımlılıklar beyinde birincil ödül mekanizması, hafıza ve motivasyonla ilgili hastalıklardır. Cinsel bağımlılığı olan bir kişi sekse takıntılıdır veya anormal derecede yoğun bir cinsel faaliyet yaşar. Düşüncelerinde cinsel aktivite egemendir ve bu diğer aktiviteleri ve etkileşimleri kötü etkiler. Bu dürtüler kontrol edilemez hale gelirse, kişi sosyal durumlarda işleyişi zor olabilir.
Bazı durumlarda sağlıklı ve eğlenceli bir cinsel yaşamı olan insanlar da bir noktadan sonra bağımlılık geliştirebilir. Kendilerini çoğu insanın kabul edebileceğini düşünmediği davranışlar ve fanteziler tarafından teşvik edilmiş bulabilirler. Bazı durumlarda, kişi pedofili gibi cinsel sapkınlık bozukluğuna sahip olabilir. Bu teşhis edilebilir bir hastalıktır.
Cinsel bağımlılık aileleri, ilişkileri ve yaşamları olumsuz etkileyebilir. Bu durumun çok farklı boyutları ve yansımaları vardır. Cinsel bağımlılığı tanımlamak zordur çünkü insanların farklı düzeylerde cinsel dürtüleri veya libidoları vardır. Bir kişi, eşini sadece daha yüksek bir cinsel dürtü sahibi olduğu için seks bağımlısı olarak görebilir ya da seks bağımlılığı olan biri sadece yüksek libidolu zannedilebilir. Bunu psikiyatri uzmanları gerektiği gibi değerlendirebilir.
Seks Bağımlılığı Nedir?
Seks bağımlılığı aşırı yapılan ve bir kişinin yaşamını olumsuz yönde önemli ölçüde etkileyen bir dizi davranışı ifade eder. Araştırmalar bu durumun kimyasal bağımlılıkların gelişimine benzer bir seyri olduğunu gösteriyor. Sanılanın aksine seks bağımlıları cinsel ilişkiden büyük bir zevk almaz ve bunu zevk almak için tekrarlamaz. Daha çok bir zorunluluk hissederek ve kontrolü sağlayamayarak bu davranışı aşırı şekilde tekrarlar.
Tanım olarak “seks bağımlılığı” kötü giden bir şeyden uzaklaşmak için cinsel ilişkiyi zorunlu bir ihtiyaç olarak görmesidir. Seks bağımlılığı (burada açıklanan zorunlu cinsel davranış), pedofili veya hayvanlarla cinsel ilişki gibi bozukluklarla aynı şey değildir. Bazı insanlar için seks bağımlılığı çok tehlikeli olabilir ve ilişkilerde ciddi zorluklarla sonuçlanabilir. Uyuşturucu veya alkol bağımlılığı gibi, bir kişinin fiziksel ve zihinsel sağlığını, kişisel ilişkilerini, yaşam kalitesini ve güvenliğini olumsuz yönde etkileme potansiyeli vardır.
Seks bağımlılığının yaygın olduğu düşünülse de bu konudaki istatistikler tutarsızlık gösterir. Bağımlılık yaşayan birçok insanın da yardım almadığı için teşhis edilemediği düşünülüyor. Seks bağımlılığı olan kişilerin birden fazla seks partneri arayacağı düşünülüyor fakat bu kendi başına bir rahatsızlık belirtisi değil. Bazıları mastürbasyon, pornografi görüntüleme veya cinsel açıdan uyarıcı durumlarda olma zorunluluğu olarak kendini gösterebilir. Seks bağımlıları tamamen aynı profili taşımaz ve bu durumun farklı yansımaları olabilir.
Seks bağımlılığı olan bir kişinin, cinsel eylemleri günde birkaç kez gerçekleştirmek için yaşamlarını ve faaliyetlerini önemli ölçüde değiştirebileceği ve ciddi olumsuz sonuçlara rağmen davranışlarını kontrol edemediği bildiriliyor. Seks bağımlılığı yaşayan kişi benzersiz bir dizi zorlukla karşı karşıya kalır. İlişkilerini, kendi güvenliğini ve sağlığını ve eşlerinin sağlığını tehlikeye sokan davranışlarda bulunabilirler.
Seks Bağımlılığı Türleri Nelerdir?
Seks bağımlılığı, cinsel davranışın fazla aktif kullanımıdır. Bu durum mastürbasyon, porno, zorlayıcı şekilde kendisiyle veya başkaları ile fetişler geliştirme olarak yansıyabilir. Bu davranışları her tekrarlayan bağımlı değildir. Seks bağımlıları bu davranışları bir zorunluluk olarak hisseder ve yaşamını kötü etkileyecek kadar sık tekrarlar. Başkalarına ve kendine zarar verebilir.
Bu, dünyadaki milyonlarca kişiyi, evliliği ve aileyi etkileyen gerçek bir konudur. Etkisi bağımlıların ve çevresindeki aile üyelerinin ve arkadaşlarının hayatında hissedilir. Bu bağımlılığı kategorize etmek zordur fakat herkeste farklı yansımaları vardır. Bazı insanlar pornografiye aşırı bağlılık gösterirken bazıları ücretli cinsel ilişkilerde (fuhuş) daha aktif olur. Gösterilebilecek davranış biçimleri şöyle olabilir:
- Pornografi
- Fuhuş
- Mastürbasyon veya fantezi
- Sadist veya mazoşist davranış
- Teşhircilik
- Diğer aşırı cinsel arayışlar
Bu davranışların aşırı şekilde tekrarlanması, kişinin kendini ve çevresindekileri zorlayıcı hareketleri olması bağımlılığı gösterebilir. Seks bağımlılığını kategorize eden birçok yaklaşım vardır. Bunlardan bazılarını aşağıda sıraladık.
Biyolojik Seks Bağımlılığı
Biyolojik seks bağımlıları aşırı mastürbasyon ve pornografi, imgelere ve fantezilere bağlanma gibi cinsel tepkiler gösterir. Bu kişi cinsel ilişki ilgili zorluklar yaşayabilir. Seks bağımlılarının %15’i biyolojik olarak sınıflandırılır. Bu tip bağımlılık pornografi ve mastürbasyon temellidir. Bunlar beynin ödül merkezini harekete geçirir. Artan endorfin salınımları tekrar eden davranış kalıplarına yol açar.
Biyolojik seks bağımlılığı davranışınızı değiştirerek ve beyninizin sinir ağlarını yeniden düzenleyerek tedavi edilir. Hastaya yeni bir "normal" kabul etmesi beynini eğitmesi öğretilir. Biyolojik tetikleyicilerinizi, bunların nasıl yönetileceğini ve kontrol edileceğini anlarsınız. Bununla birlikte, ciddi vakalarda veya bağımlılar sürekli olarak eski davranış kalıplarına tekrar girerse profesyonel yardıma ihtiyaç duyulur.
Psikolojik Seks Bağımlılığı
Araştırmalar, cinsel bağımlıların çoğunun geçmiş taciz veya istismardan muzdarip olduğunu göstermektedir. Kişi fantezi dünyasındaki mesajların ve beyne giden cinsel kimyasal kokteylin kombinasyonunu canlarını acıtan bir merhamet olarak bulur. Basitçe söylemek gerekirse, ruhlarına geçmiş acıyı, cinsel ilişki ile tedavi etmeye çalışırlar. Klinik deneyimlere göre seks bağımlılığı ile mücadele edenlerin yüzde 80'i veya daha fazlası, geçmişlerinde bir tür sorundan vazgeçme, istismar veya ihmal gibi sorunlar yaşamıştır. Bu acı olayların tedavide tamamen iyileşmeleri için ele alınması gerekecektir.
Bu bağımlılık fanteziyle ilişkilidir ve cinsel davranış yoluyla kendi imajınızı ve değerinizi oluşturmaya dayanır. Bunu terk edilmek, istismar edilmek veya ihmal gibi geçmiş sorunları kendi kendine tedavi etmek için kullanırlar. Beyin davranış tekrar ettikçe endorfin artmasından dolayı kişisel imajınızı, kişisel değerinizi ve algılanan değerinizi yükseltir.
Psikolojik cinsiyet bağımlılığı, ilk olarak geçmiş sorunlarınızı tedavi etmek için cinsel davranışa bağlı olduğunuzu fark ederek tedavi edilir. Bunun farkına vardıktan sonra, kaynağında vazgeçme, istismar veya ihmali ele almanız ve duygusal ağrınızı kendi kendine tedavi etmeye devam etmemelisiniz. Daha sonra kendi imajınızı ve değerinizi başka sağlıklı yollarla yeniden oluşturabilirsiniz. Bu tedavi psikiyatri uzmanı veya psikolog gibi bir profesyonelin yardımı ile gerçekleştirilir.
Spiritüel Seks Bağımlılığı
Spiritüel bağımlılık yaşayan insan bütün yanlış yerlerde manevi bir bağ arar. Bu kişi manevi boşluğunu doldurmak için seks yapmaya çalışır ve zamanla ona iyi geleceğini düşünür. Bu bağımlılık, cinsel davranış yoluyla manevi doyumu yakalamayı içerir. Bu insanlar sevgi, kabul veya daha başka bir ilahi bağlantı arayışı içinde olabilir. İnsanlar cinsel ilişki ile ruhsal olarak önemli hissetmeyi amaçlar. Davranışı artıran şey ise kısa vadeli bir güzel bir histir.
Manevi seks bağımlılığı, sizin manevi bir varlık olduğunuzu ve maneviyatınızın doğru şekilde beslenmesi gerektiğini anlamakla tedavi edilir. Sevginin, kabullenmenin ve aydınlanma deneyiminin cinsel davranışta bulunmadığını kabul etmelisiniz.
Travma Temelli Bağımlılık
Travma temelli tipte kişi geçmişinde bir çocuk ya da ergen olarak cinsel travmalar yaşamıştır. Bu travma, bağımlılıklarında en büyük tekrarlayan davranış haline gelir. Burada travmaya yönelik tedavinin bağımlıların iyileşmesi için ele alınması gerekecektir. Bu bağımlılık, çocuk veya ergen olarak tecrübe ettiğiniz geçmiş cinsel travmadan kaynaklanmaktadır. Genellikle baskın olarak tekrarlanan fantezi travmaya çok benzer. Bu travma bağımlılıkta tekrarlayan davranış haline gelir.
Travma temelli seks bağımlılığı birkaç adımlı bir planla tedavi edilir. Öncelikle, bağımlılığınızın travmadan geldiğini fark etmeniz ve tekrar etmeyi bırakmanız gerekir. İkincisi, travmanın ne olduğunu ve sizi nasıl etkilediğini tanımlamanız gerekir. Travmayı çevreleyen duygu ve duygularınızın “donması” veya bastırılması ihtimali yüksektir.
Duygu-durum Bozukluğuna Bağlı Bağımlılık
Araştırmalar erkek seks bağımlılarının % 28'inin depresyondan muzdarip olduğunu keşfetti. Depresyonu olan kişiler, ergenlikte veya genç erişkinlikte kimyasal dengesizliklere sahiptir. Bu genç kişi cinsel ilişkiyi mevcut kimyasal dengesizliklerini tedavi etmenin veya değiştirmenin bir yolu olarak görür. Daha sonra düzenli olarak bu cinsel yanıtı kullanırlar ve zamanla beklenmedik bir şekilde bağımlılık geliştirirler.
Bu bağımlılık, kimyasal dengesizliklerle ve bu dengesizliği gidermek için cinsel bağımlılığın kullanılmasıyla ilgilidir. Günlük veya haftalık ruh hali değişimleri ve değişiklikleri yaşarsınız. Cinsel bağımlılığı, ruh hali bozukluğunu dengelemek için bir tedavi olarak kullanırsınız.
Ruh hali bozukluğu temelli seks bağımlılığı, psikiyatri uzmanları ve muhtemelen reçeteli ilaçlar ile profesyonel yardımlar yoluyla tedavi edilir. Eğer depresyonunuz ve bağımlılığınızla kendi başınıza savaşmaya çalışırsanız, başarılı iyileşme şansı düşüktür. Bunun nedeni, hızla değişen ruh haliniz ve depresyonunuzun cinsel bağımlılıkla birleştirildiğinde güçlü bir karışım oluşturmasıdır.
Pornografi
Porno bağımlılığı ve seks bağımlılığı aynı bozukluk değildir. Porno bağımlılığının bir tür seks bağımlılığı olduğu düşünülür ve kendini diğer seks bağımlılığı türlerinden farklı olarak da gösterebilir. Bununla birlikte, porno bağımlılığı, yaşamın birçok alanında ciddi sıkıntı ve sonuçlara yol açabilir. Birçok insan bir ilişki kurmak için porno kullanır, ancak pornoya bağımlılık teşhisi zor olabilir. Bazı insanlar pornoya takıntılı hale gelir. İş ya da okul gibi uygun olmayan zamanlarda / yerlerde izlemek için uygunsuz bir zaman harcayabilirler.
Röntgencilik
Röntgencilik, bir başkasını soyunurken, çıplakken veya cinsel faaliyetlerde bulunurken kendi rızaları ve haberleri olmadan izlemektir. Röntgenciliğin kilit unsurlarından biri, izlenen kişinin gözlemlendiğini bilmemesidir. Kişi genellikle, ev veya diğer özel alanlar gibi makul bir gizlilik beklentisine sahip oldukları bir yerdedir.
Röntgencilik, röntgenci bozukluk olarak bilinen parafilik bir hastalık haline gelebilir. Parafilik bozukluklar, cinsel fantezilere veya sıkıntıya neden olan dürtülere sahip olmayı içerir. Cansız nesneler, çocuklar veya rıza göstermeyen yetişkinlere cinsel ilgi duymayı içerebilir.
Birisini soyunurken izlenme veya uzaktan izlerken seks yapma düşüncesiyle uyarılmak röntgenciğin belirtisi olabilir. Bununla birlikte, geçici röntgencilik, bir kişinin rıza hakkını veya mahremiyet beklentilerini ihlal eden adımlar attığınızda sorunlu hale gelir. Kendinizi kontrol edemediğinizi tespit ederseniz, bu ilgi alanları da sorunlu olabilir. Belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Bir kişinin evinde, soyunma odasında veya benzer bir alanda gizlilik beklentisini ihlal etmek
- Bir kişinin rızası olmadan cinsel faaliyette bulunmasını izlemek
- İznini almadan başka birini video veya fotoğraf çekmeye başlamak
- İnsanları izlemek için yasadışı bir alana girmek
- Bu davranışlarda bulunamadığınızda hayal kırıklığına uğramış veya stresli hissetmek
- Bu davranışlarda bulunduktan sonra suçluluk duygusu yaşamak
- Başkalarını izlemeden cinsel olarak uyarılamamak
- Refahınıza zararlı olsalar bile, röntgenci aktivitelere karşı koyamamak
Röntgencilik yaygın bir türdür ve bağımlılık yaşayanlar genellikle mağdur olduklarını bilmezler, bunu bir sorun olarak görüp düzeltmeye çalışmazlar. Bağımlılık, başkaları duş alma, soyunma, seks yapma ve hatta banyo kullanma gibi özel anlarla meşgul olduklarında genellikle tetiklenir ve çoğu zaman mastürbasyon yaparlar.
Teşhircilik
Teşhircilik dürtüsü, kişinin cinsel organlarını rızası olmayan insanlara, özellikle de yabancılara maruz bırakma eylemidir. Bu durum, klinik olarak önemli bir sıkıntı veya bozulma ile birlikte görülen kalıcı ve yoğun atipik cinsel uyarılma düzenlerini ifade eden parafilik (cinsel sapkınlık) bir hastalık olarak kabul edilir.
Birkaç teşhircilik bozukluğu alt tipi vardır. Bunlar teşhirci bozukluğu olan kişinin cinsel organlarını göstermeyi nasıl tercih ettiği ve rızası olmayan kişinin yaşına bağlıdır. Örneğin, hasta sadece yetişkinlere, sadece çocuklara ya da her ikisine birden cinsel organlarını gösteriyor olabilir. Bazıları bu eylemin sıkıntı yarattığını inkar edebilir; eğer gerçekten üreme organlarını rıza göstermeyen insanlara tekrar tekrar göstermişlerse bu teşhirsel bozukluk sorunu olabilir.
Teşhir bozukluğunun yaygınlığı bilinmemektedir, ancak erkek nüfusunun yaklaşık yüzde 2-4'ünü etkilediği düşünülmektedir. Yaygınlık tam olarak bilinmese de, bu durum kadınlarda daha az görülür. Bu erkeklerin kültürel açıdan yetişme biçimindeki sorunlardan kaynaklanabilir. Teşhirci olan seks bağımlıları cinsel organlarını genellikle kamusal alanda insanlara arada bir açar ve kısa sürede kapatır. Bu yakalanmalarını ve tespit edilmelerini zorlaştırır.
Fuhuş
Seks bağımlıları para karşılığı cinsel ilişkilere daha yatkın olabilirler. Seks için ödeme yapmak bu tip sorunları olan kişiler arasında yaygındır. Çünkü bağımlı onayı para vererek satın alabilir ve bunu istediği kadar sık tekrarlayabilir. Bu aynı zamanda telefon veya web kamerası üzerinden yapılan seks için de geçerli olabilir.
Sadomazoşizm
Sadomazoşizm veya S&M kişilerin ya cinsel tacizde bulunarak ya da eşlerine acı çektirerek tacizde bulunan bir sadistin veya kendilerine acı çektirerek cinsel uyarılma kazandıkları bir mazoşistin olmasıyla kurulan bir ilişki türüdür. Fetişler ise bir nesnenin, belirli bir vücut kısmının veya davranışının varlığının, bir kişinin cinsel memnuniyetinin bir parçası olduğu durumlardır. Tek başına bu durum seks bağımlılığını ifade etmese de çok sık tekrarlanması, kişinin kendini zorunda hissetmesi, hatta karşısındaki kişinin rızasını almaması bir sorun olduğunu gösterir.
Cinsel Saldırılar
Cinsel saldırılar birine rızası olmadan cinsel yolla dokunulmasıdır. Seks bağımlıları arasında görülen bir durum olsa da sadece seks bağımlılığı ile ilgili bir sorun değildir. Toplumsal birçok dinamik, psikolojik sorun kişiyi cinsel saldırılara yatkın hale getirebilir. Bağımlı, kurbanlarının cinsel organlarına, göğüslerine veya kalçalarına izinsiz dokunabilir. Başkalarına izin almadan, gerek yokken ve cinsel ilişkiyi düşünerek sürtünebilir.
Cinsel saldırıların daha ileri boyutu tecavüzdür. Bağımlılık yaşayanlardan bazıları kişileri kendileriyle cinsel birliktelik yaşamaya zorlayabilir. Tecavüz sadece tanımadıkları insanlara yapılan bir cinsel saldırı değildir. Bir kişinin tanıdığı birini, sevgilisini ya da eşini cinsel ilişkiye zorlaması da tecavüzdür. Bazılarında pedofili de görülür. Saldırgan, kurbanları üzerindeki gücünden memnuniyet duyar.
Birinin cinsel bir bağımlılığı olup olmadığını belirlemenin resmi bir yolu olmamasına rağmen, sizin veya tanıdığınız birinin bundan muzdarip olabileceğinden şüpheleniyorsanız tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bağımlılık olup olmadığını ve en iyi tedavi seçeneklerini belirlemek için tıp eğitimi almış uzmanlardan yardım almalısınız.
Cinsel Bağımlılık Döngüsü Nedir?
Tüm bağımlılıklar döngüsel bir süreç içinde tekrar eder. Net bir başlangıç ve bitiş söz konusu olmaz ve kişi bir aşamadan diğerine sürüklenir. Cinsel bağımlılık ile döngüyü açıklamak için çeşitli modeller önerilmiştir. 1983 yılında Dr. Patrick Carnes, bunlardan ilkini oluşturdu. Ona göre cinsel bağımlılık döngüsü şu şekildeydi:
- Fantezi
- Ritüelleştirme
- Kompulsif Cinsel Davranış
- Umutsuzluk
Yıllar geçtikçe bu döngü değiştirildi ve genişletildi. Bugün artık her biri neredeyse doğru kabul edilen birçok cinsel bağımlılık döngüsü sürümü var. Bunların yaygın kabul gören aşamalarını aşağıda açıkladık.
Tetiklenmek
Tetikleyiciler kişiyi cinsel olarak harekete geçiren, cinsel isteği yaratan katalizörlerdir. Çoğu zaman tetikleyiciler hastayı kötü etkileyen durumlardır. Bu durumlar kısa ya da uzun vadeli hem duygusal hem de fiziksel rahatsızlığı içerir. Depresyon, anksiyete, yalnızlık, can sıkıntısı, stres, utanç, öfke ve diğer herhangi bir duygusal ya da psikolojik (hatta fiziksel) rahatsızlık, bir bağımlının bundan kaçma ve uzaklaşma isteğini kolayca tetikleyebilir. Pozitif ajanlar da tetikleyiciler olarak işlev görebilir.
Bir seks bağımlısı işinden kovulursa, cinsel olarak hareket etmek isteyecektir. Aynı şekilde eğer aynı bağımlı yeni ve büyük bir iş bulursa da cinsel ilişkide bulunmak isteyecektir. Tetikleyiciler sağlıklı bir şekilde ele alınmazsa bir sonraki aşamaya geçilir. Bunu sağlıklı bir hale getirmek sevinci ya da üzüntüyü, stresi destekleyici arkadaş veya yakınlar ile atlatmak anlamına gelebilir. Kişinin bağımlılık yapmayan bir başa çıkma yöntemi bulması gerekir.
Fantezi
Tetiklendikten sonra, seks bağımlıları otomatik olarak birincil başa çıkma mekanizmasına yani cinsel fantezilere dönerler. Geçmişteki cinsel ilişkilerden ne kadar keyif aldıklarını ve şu anda veya yakın gelecekte ne kadar iyi cinsel bir ilişki yaşayacaklarını düşünmeye başlarlar. (Bu tür karşılaşmalar birebir veya çevrimiçi olarak gerçekleşebilir.) Bu noktada, bağımlı, cinsel fantezilerini saplantı noktasına çekmektedir. Bağımlı tarafından karşılaşılan her kişi (yine şahsen ve çevrimiçi olsun) cinsel nesne olarak görülmektedir. Bağımlılığın fantezileri, kötü deneyimler veya istenmeyen sonuçlarla ilgili hatıraları içermez. Bağımlılık fantaziye döndükten sonra bir tür dış müdahale olmadan bağımlılık döngüsünü durdurmak çok zordur.
Ritüelleşme
Ritüelleşme, fantezinin gerçeğe doğru hareket ettiği yerdir. Bu aşama heyecan, yoğunluk ve uyarılmayı içerir. Bağımlı bilgisayarda oturum açar ve en sevdiği porno sitesine gider ya da arabaya atlar ve seks işçilerinin bir araya geldiği bir yere gider. Ya da cinsel ilişkiyi başlatabilecek bir adım atar. Kısıtlama olmadan cinsel dürtülerle hareket edebilir.
Döngünün bu aşaması aynı zamanda “trans” olarak da bilinir, çünkü bağımlı bu durum içinde kaybolur. Bağımlı cinsel fantezilerine ve hazırlıklarına giderek daha fazla odaklandığı için gerçek dünya sorunları ve endişeleri ortadan kalkar.
Bağımlılığın bu aşaması (aslında seks yapmak yerine) seks bağımlılarının aradığı kaçışı ve uzaklaşmayı sağlar. Bu nedenle seks bağımlıları tipik olarak bu aşamayı mümkün olduğunca uzatmaya çalışırlar; pornoya bakmak, gündelik seks yapmak, Web kameraları ve benzerleri ile sohbet etmek, bir sonraki aşamaya geçmeden önce saatlerce (hatta günlerce) sohbet etmek gibi.
Harekete Geçmek
İnsanlar genellikle seks bağımlılarının nihai amacının bu aşama olduğunu düşünür. Çünkü bu, gerçek cinsiyet ve orgazmın gerçekleştiği yerdir. Bununla birlikte, yukarıda belirtildiği gibi, üçüncü aşamadaki fantazi kurgulamak ve buna odaklanmak bağımlıya istediği uzaklaşmayı sağlar. Aslında çoğu seks bağımlısı gerçek seks ve orgazmı olabildiğince ertelemeye çalışır. Farklı bağımlıların da ifade ettiği gibi onlar orgazm zevkini deneyimlemek için değil, duygusal rahatsızlıktan kaçmak için bunu yapıyorlar. Orgazm, yüksek seviyelerini ani bir duruşa getiriyor.
Hissizleşmek
Dışarı çıktıktan sonra seks bağımlıları kendilerini duygusal olarak, az önce yaptıklarından uzak tutmaya çalışırlar. Davranışlarını kendilerine haklı çıkarırlar. Kendilerine “Eşim bana daha iyi davransaydı, bunu yapmam gerekmeyecekti.” gibi telkinlerde bulunurlar. Davranışlarını en aza indirirler. “Kimse, altı saatimi pornografiye bakıp mastürbasyon yaparak geçirdiğimi bilmiyor ve kimse benim yaptığım şeyden zarar görmedi, bu yüzden önemli değil.” gibi argümanlarla rahatlamaya çalışırlar. Davranışlarını mantıklı hale getirirler. Başka bir deyişle bu dönemin bu aşamasında bağımlılığı reddederler.
Umutsuzluk
Sonunda bu reddetme süreci yerini umutsuzluğa bırakır. Ve bunu yaptığında utanmaya, suçlu ve pişman hissetmeye başlarlar. Bu istenmeyen duyguları daha da şiddetlendiren bağımlılık döngüsünü durdurmak için kendilerini güçsüz hissetmeleridir. Üstelik her şeyden önce kaçmaya çalıştıkları gerçek her ne ise o geri döner ve onunla birlikte muhtemelen yaşadıkları öz-nefreti, kaygıyı ve depresyonu geri getirir. Ve hatırlayacağınız gibi, bu tam olarak cinsel bağımlılığı tetikleyen, kendi kendini devam ettiren cinsel bağımlılık döngüsünü tekrar birinci aşamaya döndüren bir tür duygusal rahatsızlıktır.
Seks Bağımlılığı Neden Olur?
Cinsel bağımlılık karmaşık faktörlerin bir araya gelmesidir ve bu karmaşık durum henüz tam anlamıyla çözülememiştir. Bağımlılık beynin ödül merkezinde kök salar. Beyin hatalarının bazı kısımları hayatta kalma mekanizmalarına cevap verdiğinde ortaya çıkabilir.
Orta beyin, beynin vücudun ödül sistemini ve hayatta kalma içgüdülerini idare eden bölümüdür. Cinsel aktivite, beyindeki "kendini iyi hissettiren" kimyasal olan dopamin salgısını yarattığı için, bu zevk duygusunu tetikler. Orta beyin daha sonra hayatta kalma merkezi olduğu için bu zevk duygusunu yanlışlar.
Bir olasılık da cinsel bağımlılığı olan insanlarda, frontal korteksin veya beynin mantık ve ahlak merkezinin, orta beyin tarafından bozulmuş olmasıdır. Sıçanlar üzerinde yapılan araştırmalar, beynin medial prefrontal korteks adı verilen ve kompulsif cinsel davranışla ilişkili lezyonlarını birbirine bağladı. Bu, insanlarda aşırı cinselliğin nedenlerine ışık tutabilir.
Bazı araştırmalar, işlevsel olmayan bir aile ortamında büyüyen insanlarında daha fazla bağımlılık yapan cinsel davranış görüldüğünü bulmuştur. Cinsel bağımlılığı olan bir kişinin diğer insanlardan daha çok istismara uğramış olması muhtemeldir. Bu istismar taciz, ihmal, cinsel saldırı, psikolojik ve fiziksel şiddet, iletişimsizlik şeklinde olabilir.
Cinsel bağımlılıktan kurtulan önemli sayıda insan, aile üyeleri arasında bir tür bağımlılık olduğunu bildirmiştir. Yani bir bağımlılık yakındaki başka bir bağımlılıktan doğabilir. Cinsel bağımlılık, porno bağımlılığı gibi, bir bireyin yaşamının tüm yönlerini kapsayan faktörler nedeniyle gelişebilir. Bunlar şunları içerir:
Biyolojik Nedenler
Duygusal düzensizliğe, dürtüsellik veya sansasyon arayışı davranışına genetik bir yatkınlığınız olabilir. Ayrıca, endişe veya depresyon gibi, genellikle cinsel bağımlılıkla ilişkili diğer özelliklere de yatkın olabilirsiniz. Fakat genetik olarak yatkın olmak bunun illa ki ortaya çıkacağı anlamına gelmez. Sağlıklı bir psikolojiyle büyümek ve bu tip durumlar için kontrol sahibi olmak durumu önleyebilir.
Beklenebileceği gibi testosteron veya östrojen gibi daha yüksek seviyelerde seks hormonları libidoyu etkileyebilir. İtici davranışa meyilliyseniz ve yüksek düzeyde seks ile ilgili hormonlara sahipseniz, aşırı cinsel faaliyetlerde bulunma olasılığınız daha yüksek olabilir. Fakat bunun sağlıklı bir sıklıktan bağımlılığa dönüşmemesi mümkündür. İnsanların libidosu hormonal, genetik yapılarıyla da ilgilidir. Fakat daha sık seks yapmak bağımlılık anlamı taşımaz. Bir zorunluluk ve ihtiyaç hissederek cinsel ilişkide bir kaçış aramak, kendini kontrol edememek, çevreye veya kendi hayatına zarar vermek bağımlılık göstergesidir.
Psikolojik Nedenler
İstismar, taciz, şiddet, yakın çevredeki kişilerde bağımlılık veya çok küçük yaşlarda cinsel içeriğe maruz kalma gibi olumsuz olaylar da dahil olmak üzere, erken yaşlardaki çevresel faktörler, aşırı cinsel davranışa neden olan bazı temel özelliklere katkıda bulunabilir.
Kaygı, depresyon, kişilik bozuklukları, zayıf dürtü kontrolü ve performans kaygısı seksl bağımlılığı ile birlikte görülebilir. Bu da durumu daha karmaşık bir hale getirebilir. Bipolar bozukluk tanısı almış veya “manik” durumlara eğilimi olanların aşırı veya riskli cinsel davranışlarda bulunma olasılığı daha yüksektir.
Sosyal Nedenler
Sağlıksız bir sosyal çevrede büyümek veya sosyal ortamlardan izole olmak kişiyi bağımlılıklara yatkın hale getirebilir. İlişkilerde ve sosyal çevrelerde reddedilmek, cinsel tatmin bulmak için daha az sağlıklı başka yollara sapmaya götürebilir.
Toplumsal tecrit, kişinin cinsel olarak tatmin edilmek için uygunsuz yollara başvurma olasılığını arttırmakla kalmaz, aynı zamanda cinsel bağımlılıklara veya sağlıksız cinsel davranışlara katkıda bulunabilecek depresyon ve fiziksel rahatsızlıklar gibi başka problemlere de yol açar.
Ek olarak başkalarının bir davranış sergilemesini izlemek veya “modelleme”, yeni bir şey öğrenmenin bir yoludur, özellikle o kişiyi tanıyor ve seviyorsanız. Bu nedenle, aşırı cinsel aktiviteler veya porno izlemeyle uğraşan bir arkadaşınız veya bir arkadaş grubunuz olması sizi çok ince ama güçlü bir şekilde etkileyebilir.
Seks Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Cinsel bağımlılığın özelliklerini tanımlamaya yönelik bazı girişimler kimyasal bağımlılık ile ilgili literatüre dayanmaktadır. Cinsel bağımlılık, beyindeki madde bağımlılığı ile aynı ödüllendirme sistemlerini ve devrelerini paylaşabilir.
Ancak cinsel bağımlılığı olan kişiler, farklı cinsel davranış türlerine bağımlı olabilir. Bu durumun tanımlanmasını zorlaştırır. Aynı zamanda, bozukluğun bireysel eylemlerden kaynaklandığını değil, onları yerine getirmeye yönelik bir saplantı olduğunu öne sürer. Cinsel bağımlılık da durumu kontrol altındaymış gibi hissetmek için kurallar oluşturmayı ve daha sonra yeni kurallar çıkarmak için onları çiğnemeyi içerir. Cinsel bağımlılıkla ilgili faaliyetler şunları içerebilir:
- Zorlayıcı mastürbasyon
- Çoklu ilişkiler, cinsel partnerler ve tek gecelik ilişki
- Pornografinin sürekli kullanımı
- Korunmasız ve güvensiz seks yapmak
- Fazla siberseks
- Para, ödeme karşılığı seks veya fuhuş yapmak
- Teşhircilik
- Röntgencilik
Bağımlının davranışları ve tutumları şunları içerebilir:
- Cinsel eylemde bulunan diğer kişilerin sınırlarına saygı duymama
- Cinsel aktivitenin bireyi duygusal olarak tatmin etmemesi
- Başkalarını cezbetme, aşık olma ve yeni romantizmlere başlamaya ilişkin saplantı, genellikle bir ilişkiler dizisine yol açar
- Suçluluk ve utanç duyguları
- Dürtülerinin finansal, tıbbi veya sosyal sonuçlara rağmen kontrol edilemez olduğuna dair bir farkındalık
- Aşırı derecede dürtülere rağmen cinsel ilişkide tekrarlayan bir başarısızlık modeli
- Davranışı durdurma, azaltma veya denetleme girişimleri
- Seks yapmak, cinsel ilişkiler ya da cinsel bir deneyim için harcanan aşırı zaman ve enerji
- Cinsel bir bağımlılık nedeniyle sosyal, işle ilgili veya eğlence etkinliklerinden vazgeçme
- Bir kişinin cinsel bir aktiviteye girişmediğinde sıkıntılı, endişeli, huzursuz hissetmesi ve cinsel öfke rahatsızlığı
Çalışmalar cinsel bağımlılık ile risk alma arasında güçlü bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Cinsel bağımlılık, bir kişinin risk almaya devam etmesine neden olabilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon, fiziksel yaralanma veya duygusal sonuçlar gibi ciddi sonuçları olsa bile.
Seks Bağımlılığı Tedavi Türleri
Bağımlılığı tedavi etmek zor olabilir, çünkü bağımlılığı olan bir kişi davranışlarını ve düşünce kalıplarını rasyonelleştirecek ve haklı gösterecektir. Seks bağımlılığı olan insanlar bir sorun olduğunu inkâr edebilir. Uygulanan tedavi seçenekleri cinsel ilişkide bulunma zorunluluğunu azaltmayı ve sağlıklı ilişkilerin beslenmesini teşvik etmeyi hedefler.
Bağımlıların tamamen seks yapmaktan vazgeçmeleri gerekmiyor, ancak zorunlu ve yıkıcı cinsel davranışlardan kaçınmaları teşvik ediliyor. Aynı zorlukları ele alan diğer kişilerle yapılan grup toplantıları iyi bir destek sistemi sağlar.
Arkadaş ve ailenin desteği, bir bağımlılıktan kurtulan biri için çok önemlidir. Seks bağımlılığı davranışsal doğası nedeniyle sosyal ilişkilerde hasara yol açmışsa, başkalarının bunu anlaması ve hoş görmesi zor olabilir. Bununla birlikte, güçlü bir destek ağı yıkıcı davranışları ve nüks riskini azaltmaya yardımcı olur.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi kişinin içinde bulunduğu durumu tam anlamıyla fark etmesini sağlar. Bu durumu değiştirmek ve kontrol altına almak için yeni davranış ve düşünme biçimleri geliştirir. Davranışlarımız, duygularımız ve düşüncelerimizin birbiriyle ilişkili olduğu fikrine odaklanır ve olumsuz düşünceleri olumlu düşüncelere ve kendi kendine konuşmaya dönüştürmek için çalışır.
Bireysel Terapiler ve Grup Terapileri
Bireysel terapiler psikiyatrist ya da psikologlar ile hastanın birebir terapi yapmasıdır. Seanslar genellikle 30-60 dakika sürer ve bu diğer terapilerle birlikte ya da tek başına uygulanabilir. Uzmanın çalışma alanının cinsel olarak zorlayıcı davranışlarınıza ve eşlik eden bozukluklarınıza odaklanmış olması önemlidir.
Nitelikli terapistler tarafından yönetilen grup terapisi, olumsuz ve zararlı davranışları pro-sosyal ve olumlu davranışlarla değiştirmek için tasarlanmıştır. Bağımlıya, deneyimlerinde yalnız olmadığı konusunda güvence verir.
Evlilik danışmanlığı terapileri de evli bağımlılar için faydalı olabilir. Bu, seks bağımlısı ve eşi için çok faydalı olabilir. Çiftin danışmanlığı, ortaklar arasında iletişim becerilerinin, güven ve sağlıklı cinsel işleyişin geliştirilmesine yardımcı olabilir.
İlaç Tedavisi
Doğrudan seks bağımlılığına yönelik bir ilaç yoktur. İlaçlar genellikle bu duruma eşlik eden depresyon, bipolar ya da manik bozukluklar varsa kullanılır. İlaçlar genellikle tek başına yeterli değildir ve diğer terapilerle kombine edilerek sonuca gidilir.
Seks Bağımlılığı Tedavi Öncesi
Cinsel bağımlılık belirtileri diğer bağımlılıklara benzeyebilir, ancak cinsel bağımlılığın tanısal kriterleri tartışmalı kalmaktadır. Bu nedenle, durumu teşhis etmek için farklı kriterler vardır. Cinsel bağımlılığın ve sonuçlarının daha fazla örneği ortaya çıktıkça, hastalık meşru bir zihinsel durum olarak daha yaygın bir şekilde kabul edildi.
Cinsel bağımlılığın zihinsel sağlık bozukluğu olarak nitelendirilebilmesi için, bireyin diğer psikolojik hastalıklardan bağımsız olarak 6 aydan uzun süre bu davranışları gerçekleştirmesi gerekir. Aşırı cinsel fanteziler, kişinin cinsel dürtülerini kontrol altına tutamaması, cinsel aktiviteleri zorunluluk olarak hissetmesi, kendi hayatına ve çevresine zarar vermesi gibi belirtiler bunu saptamada yardımcı olur.
Bağımlılığın Değerlendirilmesi
Seks bağımlılığı yüksek bir libidoya sahip olmak değildir. İki temel özellik sağlık çalışanlarının bu ayrımı yapmasına yardımcı olabilir:
- Davranışı kontrol etmede tutarlı başarısızlık
- Sebep olduğu zarara rağmen davranışların devam etmesi
- Nitelikli bir psikiyatri doktoru, ileri düzey bir libidoyu bağımlılıktan, cinsel uyarılmayı tıbbi müdahale gerektiren diğer parafilik (cinsel sapkınlık, ör; pedofili) bozukluktan ayırabilir.
Aranan Kriterler
Cinsel bağımlılığı anlamayı kolaylaştıran daha ayrıntılı kriterler de vardır. Bu kriterler, önemli bir hasar veya sıkıntılı bir davranış biçiminden kaynaklandığı zaman, cinsel bağımlılığı teşhis eder. Tanı koymak için, kişi 12 aylık bir süre içerisinde aşağıdaki özelliklerden en az üçünü göstermelidir. Davranışlar hoşgörü ve geri çekilme sorunları ile ilgilidir. Cinsel bağımlılığın neden olduğu değişen kişisel koşullara uyum sağlayamazlar.
- Davranışla istenen etkiyi elde etmek için frekans ve yoğunluğun artması gerekir.
- Aynı seviyede veya yoğunlukta devam etmek, istenen efekti üretmede başarısız olur.
- Davranışı kesmek, fizyolojik veya psikolojik değişiklikler de dahil olmak üzere yoksunluk sendromuna yol açar.
- Benzer davranış yoksunluk belirtilerini hafifletmek veya önlemek için de kullanılır.
- Davranışı amaçlanandan daha uzun süre veya daha yüksek yoğunlukta veya sıklıkta tekrar etmek
- Davranışı azaltmak ya da kontrol etmek için ısrarcı bir arzuya sahip olmak ya da başarısız bir çaba göstermek
- Davranışa katılmak ve davranıştan kurtulmak için gereken faaliyetlere çok zaman harcamak
- Davranış nedeniyle önemli sosyal, mesleki veya eğlence etkinliklerinden vazgeçme veya azaltma
- Kalıcı bir fiziksel veya psikolojik soruna neden olabileceğini veya daha da kötüleştiğini bilmesine rağmen davranışı sürdürmek
Seks Bağımlılığı Tedavi Sonrası
Seks bağımlılığı tedavisi bir süreç içinde gerçekleşir. Tedavideki amaç hastayı cinsel yaşamdan tamamen uzaklaştırmak değildir. Bunu sağlıklı bir seviyede tutmak, hayata kattığı olumsuzluklardan kurtulmak, kaçış noktası olarak cinselliği görmemek, cinselliği zorunluluk olmaktan çıkarmak ve cinsel dürtüleri kontrol yeteneği kazanmak gibi kişiye özel amaçlar vardır.
Eşlik Eden Hastalıkların Tedavisi
Seks bağımlılığı ile psikiyatrik durumlar, özellikle duygu durum sorunları, endişe ve kişilik bozuklukları arasında yüksek bir korelasyon var gibi görünüyor. Bazı araştırmalara göre, cinsel bağımlılık ya da zorlama ile mücadele eden bireylerin yaklaşık % 40'ının depresyon gibi duygu durum bozukluğu öyküsü vardır.
Depresyon ve seks bağımlılığı arasındaki korelasyon, seksüel bağımlılığı tedavi ederken antidepresanların faydalı olmasının sebeplerinden biridir. Sıklıkla seks bağımlılığı ile birlikte ortaya çıkan klinik depresyon, tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilecek ciddi bir zihinsel sağlık hastalığıdır. Tipik belirtiler şunlardır:
- Kalıcı üzücü, endişeli veya boş bir ruh hali
- Umutsuzluk hisleri
- Suçluluk, değersizlik, çaresizlik duyguları
- Hobilere ve etkinliklere ilgi kaybı
- Yorgunluk
- Görevlere odaklanma zorluğu
- Çok fazla ya da çok az uyumak
- Huzursuzluk, sinirlilik
- İntihar düşünceleri veya girişimleri
Yine, eğer bir seks bağımlısıysanız ve depresyonunuz olduğuna inanıyorsanız, derhal tıbbi yardıma başvurun. Tedavi planınızın hem depresyon hem de seksüel bağımlılığınızı ele alması önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Seks Bağımlılığının Hayata Etkileri Nelerdir?
Seks bağımlılığının etkileri şiddetli olabilir. Araştırmalara göre seks bağımlılığı olan erkeklerin yaklaşık % 38'i ve aynı bağımlılığı olan kadınların % 45'i davranışları nedeniyle zührevi bir hastalığa sahiptir.
Hamilelik, riskli davranış nedeniyle oluşabilecek yaygın bir yan etkidir. Bir ankette, seks bağımlılığı olan kadınların yaklaşık % 70'i, bağımlılıkları nedeniyle en az bir istenmeyen hamilelik yaşadıklarını bildirdi. Ek olarak, seks bağımlılığının, birinin hayatının çeşitli alanları üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:
- Kişisel ilişkilerde, sosyal ve aile katılımında bir düşüş
- İşyerinde azalan konsantrasyon ve verimlilik
- Cinsel işlev bozukluğu veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi fiziksel sonuçlar
- Utanç, yetersizlik ve duygusal sıkıntı duyguları oluşturmak gibi derin psikolojik etkileri olabilir. Aşağıdaki gibi eşlik eden psikolojik bozukluklara yol açabilir veya bunlardan kaynaklanabilir:
- Anksiyete
- Depresyon
- Madde bağımlılığı
- Davranış kontrolü ve duygu düzensizliği ile ilgili problemler
- Obsesif-Kompulsif semptomlar
- Birinin hayatında ortaya çıkan sorunları çözmenin -depresyon, sosyal kaygı veya sosyal tecrit gibi- cinsel bağımlılıktan kurtulmayı kolaylaştırabileceğini bilmek önemlidir.
Seks Bağımlılığı Nasıl Anlaşılır?
Sağlıklı yetişkinlerin cinsel ilişkiyi ve bu tip faaliyetleri sevmesi tamamen doğaldır. Ancak bir seks bağımlısının cinsel ilişkileri ortalama bir insandan daha fazla sevmesi yaygın bir yanılgıdır. Aksine, seks bağımlıları seks eyleminden hoşlanmazlar, ancak faaliyet yerine getirilmeye mecburmuş gibi hissettirir.
Seks yapmayı sevmiyorlar ve aslında bağımlılıklarını körükleyen faaliyetleri durdurma arzuları da taşıyorlar. Doğru yardım olmadan, bu insanlar ciddi sonuçlar karşısında bile davranışlarını durduramazlar. Normalin aksine, seks bağımlıları bağımlılıklarını sürdürebilmek için cinsel aktivitelerine devam etme ihtiyacı duyuyorlar ve bu bağımlılıkla davranışlarından dolayı utanç, suçluluk ve utanç hissedebiliyorlar.
Bu semptomlar sıklıkla bireyin profesyonel yardım bulana kadar bağımlılığını gizlemesine neden olur. Seks bağımlılığınızın doğru değerlendirilmesi için bir sağlık uzmanına danışmak en iyisidir, ancak aşağıdaki belirtilere dikkat etmek isteyebilirsiniz:
- Cinsel olarak nasıl davrandığın konusunda güçsüz hissetmek
- Cinsel tercihlerinizin hayatınızı yönetilemez hale getirmesi
- Cinsel davranışlarınız üzerinde utanç duymak veya kendinizden nefret ettiğiniz hissine kapılmak
- Değişmeye çalışmak fakat başarısız olmak
- Seks ile çok fazla zaman harcamak ve bunun bir ritüel haline gelmesi
Bu belirtilerden herhangi birini sergiliyorsanız, seks bağımlılığı tedavisini aramanın zamanı gelmiş olabilir. Ayrıca birlikte ortaya çıkan madde bağımlılığınız varsa (örneğin, alkol, kokain), tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinin.
Seks Bağımlılığı Uyuşturucu Bağımlılığına Benzer mi?
Uyuşturucu bağımlılığı ve seks bağımlılığı beyin üzerinde benzer etkilere sahiptir - her ikisi de öncelikle beynin ödül sistemini, dopamin adı verilen bir nörotransmiter aracılığıyla etkiler. Bir kişi hayatta kalmak veya üremek için hayati olan bir ihtiyacı veya arzuyu yerine getirdiğinde, kişinin zevk veya öfori yaşamasına neden olan dopamin salınır. Bu ödül beklentisini pekiştirir ve altta yatan davranışa katılma arzusunu arttırır.
Bir uyuşturucunun kullanımı da dopamin salınımını uyarır ve hayatta kalmak için gerekli olan davranışları taklit eder ve bir kişinin dopamin salınımı için ilaçlara giderek daha fazla bağımlı olmasına neden olur. Seks bağımlılığı da benzer şekilde çalışır. Her ne zaman bir seks bağımlısı cinsel davranışlarda bulunursa, bir kez daha endorfin salgılayarak davranışa tekrar dahil olmak için güçlü bir teşvik yaratır. Bu, kısır bir döngüyü sürdürür ve kişi, ödül arzusu tarafından yönlendirildiğini ve kontrol edildiğini fark eder.
Bu, bağımlıların bırakmalarını zorlaştıran bir faktördür ve bir uzmandan yardım almayı gerektirir. Birçok seks bağımlısı davranışlarının kontrolünde olduklarına inanmaktadır, ancak uygun tedavi olmadan bağımlılık geliştirebilirler. Bağımlılık belirtileri ve semptomlarını bilmek önemlidir; böylece hemen yardım alabilirsiniz.
Seks Bağımlılığı Başka Bağımlılıklara Yol Açar mı?
Cinsel bağımlılık ile madde kullanım bozuklukları arasında anlamlı bir ilişki vardır. Bazı araştırmalara göre, seks bağımlılarının tahmini % 40-64'ü madde bağımlılığı bozukluğuna da sahip. Alkol kötüye kullanımı en yaygın olanıdır, alkol bağımlılığı ve seks bağımlılığını bir arada yaşayanların oranı % 30-40'tır. Bunu %18 ile esrar bağımlılığı izler. Birlikte ortaya çıkan bağımlılıkların tedavisi, karmaşık bir süreçtir. Tıp uzmanları, uyuşturucu kullanımı ve cinsel davranış modellerini ve birbirleriyle ilişkilerini değerlendirmek zorundadır. Araştırmalar, ilişkiyi değerlendirirken dikkate alınması gereken iki önemli husus olduğunu göstermektedir:
- Bağımlılıkların değişken mi yoksa paralel mi olduğu.
- Yükselen bir şekilde etkileşime girip girmedikleri
Çoklu bağımlılıkların etkileşimi değerlendirildiğinde, uygun tedavi uygulanabilir. Bazı seks bağımlıları, cinsel davranışlarının yol açtığı acı ve suçlulukla başa çıkmak için madde kullanırken, diğerleri cinsel deneyimini geliştirmek için kullanır. Hem cinsiyet bağımlılığı hem de madde bağımlılığı ile ilgili sorunlarınız olduğunu düşünüyorsanız, bu bağımlılıkların her ikisine de hitap edebilecek bir tedavi merkezi bulmanız, iyileşmeniz için çok önemlidir.
Seks Bağımlılığı Başka Psikolojik Problemlere Yol Açar mı?
Seks bağımlılığı ile psikiyatrik durumlar, özellikle duygudurum, endişe ve kişilik bozuklukları arasında yüksek bir paralellik vardır. Bazı araştırmalara göre, cinsel bağımlılık ile mücadele eden bireylerin yaklaşık % 40'ının da depresyon gibi duygu durum bozukluğu öyküsü vardır. Depresyon ve seks bağımlılığı arasındaki korelasyon, seksüel bağımlılığı tedavi ederken antidepresanların kullanılmasına neden olur. Eğer bir seks bağımlısıysanız ve depresyonunuz olduğuna inanıyorsanız, derhal bir doktor yardımı alın. Tedavinin hem depresyon hem de seks bağımlılığınızı ele alması önemlidir.
Seks Bağımlılığı Tedavisi Nerede Yapılır?
Seks bağımlılığı tedavisini psikiyatri uzmanları gerçekleştirir. Bu bölüme sahip hastaneler veya bu konuya yönelmiş klinikler tedavi için uygun ortamlardır.
Evli Bireylerde de Seks Bağımlılığı Görülür mü?
Seks bağımlılığının ortaya çıkışı evli olup olmamakla ilgili değildir. Evli insanlar da kadın erkek fark etmeksizin seks bağımlılığı yaşayabilirler. Bunun bir sorun halini aldığını fark etmek zaman alabilir. İlk zamanlar sadece yüksek cinsel istekle karıştırılabilir. Fakat yukarıda sayılan belirtiler varsa bir uzmandan destek almak gerekir.
Seks Bağımlılığının Tehlikeleri Nelerdir?
Tedavi edilmeyen zorlayıcı cinsel davranış, kişiyi yoğun suçluluk duygusu ve düşük özgüven duygusuyla baş başa bırakabilir. Bazı hastalar şiddetli anksiyete ve depresyon geliştirebilir. Diğer komplikasyonlar şunları içerebilir:
- Aile ilişkileri sorunları ve ayrılıkları
- Finansal problemler
- Cinsel eylemin yasadışı gelişmesi veya teşhircilikte olduğu gibi kamuya zarar vermesi
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar