Veba Tedavisi

Veba Tedavisi Hakkında

Veba hastalığının tedavisi artık günümüzde çok kolay bir şekilde gerçekleştirilebilir. Vebanın tedavisinde ilk kural ve önemli sayılacak nokta erken teşhis diyebiliriz. Vebanın erken teşhis edilmesi halinde hastaya verilecek olan bazı antibiyotikler ile vücuda girmiş olan veba hücreleri kolaylıkla yok edilebiliyor. Eğer hastanın vebaya yakalandığı erken evrelerde teşhis edilemezse bu durumda bazı iç organların kaybedilmesi durumu yaşanabiliyor. Eğer hasta vebanın ileri derecelerine kadar herhangi bir hekim kontrolünden geçmezse ve ağırlaşmış veba ile hekime başvurursa bu durumda hastanın ölmesi ihtimali dahi mevcut. Bundan dolayı vebadan şüphe duyulan kişilerin bir an önce doktora başvurması ve kontrollerden geçmesi gerekiyor. Veba hastalığının evreleri veba tedavisi sürecinde oldukça önemli bir noktayı teşkil ediyor.

Veba Hastalığı Nedir?

Veba 1300’lü yıllarda ilk kez ortaya çıkan ve Orta Asya’dan Avrupa’ya doğru yayılan ölümcül bir virüstür diyebiliriz. Hastalık ilk olarak fareler üzerinde hayat bulmuştur. Hastalığın yayılmasında bundan kaynaklı olarak gelir durumu düşük ve zorlu bir hayat yaşayan insanlar bulunmaktadır. 1300’lü yılların ortalarında ilk defa yoksul kişilerde görülen veba hastalığı çok önemsemeyerek göz arkası edilmiş olsa dahi kısa sürede dünya geneline yayılması ve yüksek kesimlerde bulunan kişilerin ölümlerine sebep olmasından sonra dikkat çekmiştir. Hızlı bir şekilde tedavi sürecine başlanmış olsa dahi o yıllarda dünya genelinde yaşayan toplamda yüz milyon insanın ölmesine sebep olmuştur. Bu dünya üzerinde görülen en büyük savaşlardan dahi daha büyük sayıda bir insanın ölümüne sebep demektir. Veba insanlık tarihi içinde ismi kara ölüm olarak anılan tek hastalıktır. Vebadan insanların bu kadar çok korku duymasının temelinde bu vardır diyebiliriz. Veba ilk olarak fareler daha sonra pireler yoluyla insanlara bulaşmıştır. İnsanlar arasında bulaşıcı etkisi en yüksek olan hastalıklardandır. Herhangi bir temas dahi vebanın karşıda bulunan kişiye geçmesi için yeterli olacaktır. Veba sadece insanlar için değil aynı zamanda hayvanlar içinde son derece tehlike içeren, erken teşhis edilmemesi halinde ölümcül olabilen bir hastalıktır.

Veba Hastalığının Nedenleri Nedir?

Veba hastalığının başlıca nedeni yersinia pertis olarak bilinen bakterilerdir. Bu bakteriler kirden ve pislikten oluşurlar diye tabir etsek yerinde olur. Bakterilerin ilk olarak oluşum yeri çoğu zaman kemirgen yapılara sahip olan hayvanlardır. Bu hayvanların büyük çoğunluğunu fareler, sincaplar, çayır köpekleri, tavşanlardan oluşur. Bu hayvanların kırsal bölgelerde insanlarla çok yüksek ölçüde iletişimi olduğu için bulaşıcı olan veba hastalığını yayma ihtimalleri her zaman için daha yüksektir. Veba hastalığının bu kadar hızlı yayılması tıpkı kuş gribinde olduğu gibi hayvanlar vesilesi ile olur. Fakat günümüzde vebanın çok yüksek ölçüde yaygınlaşmaması ve belli bir alan içerisine hapis edilmesi tıbbi gelişmeler ile mümkün olmuştur. Bugün ancak Madagaskar ve Afrika’nın Orta Sahra bölgesinde veba hastalığının izlerine rastlanmaktadır. Yılda ancak bin veya iki bin seviyesinde Dünya Sağlık Örgütü’ne veba hastası bildirisi gelmektedir. Fakat pek çok birleşen görüşe göre vebanın daha yüksek seviyelere ulaşan rakamlarda Afrika’da görüldüğü düşünülmektedir.

Veba Hastalığının Belirtileri Nedir?

Veba hastalığının pek çok belirtisi vardır diyebiliriz. Bu belirtilerin pek çoğu farklı hastalıklarda görülebildiği için insanlar tarafından önemsenmeyebilir. Fakat hepsinin birlikte yaşanması veba hastalığının insan vücudu üzerinde yayıldığına net bir delil olabilir. Yüksek ateş vebanın ilk belirtileri arasındadır. Ateşli olan bir kişi hastaneye götürülerek kan testi yaptırırsa burada kişinin veba ile mücadele etmeye başladığı ortaya çıkabilir. Titreme ve kusma vebanın belirtileri arasında gösterilir. Anlamsız şekilde titremeye başlayan ve kusan kişilerde veba olasılığı çok yüksektir. Tabi bunun için diğer belirtilerin en az birkaç tanesinin de birlikte görülmesi gerekir. İshal olan kişi bu isal durumunu uzun süre atlatamazsa ve dil renginde koyulaşma görürse bu durum vebanın en yüksek belirtilerindendir diyebiliriz. Aynı zamanda arka arkaya görülmeye başlanan eklem ağrıları, sırt ağrıları, baş ağrıları ve kasık ağrıları veba kemik yapısına etki edeceği için vebanın bulaşmasını akıllara getirmelidir. Lenf bezlerinin şişmesi aynı zamanda vebanın belirtilerinden biri olabileceği gibi aynı zamanda burun kanaması, kan tükürme gibi durumlarda veba ile ilişkilendirilebilir. Çünkü veba hastalığına sebep olan bakteriler kan damarlarında gezdiği ve kılcal damarlara dahi ulaştığı için kişinin iç organlarına doğru ilerlemeye başlar. Bunlar ise burundan kan gelmesini kan tükürmeyi beraberinde getirir. Herhangi bir astım benzeri hastalığı olmamasına rağmen kişinin nefes darlığı yaşaması, halsizlik hissetmesi, deri üzerinde lekeler oluşmaya başlaması vebanın belirtileri arasındadır. Saymış olduğumuz belirtilerden en az birkaçını görülen kişilerin muhakkak hızlı bir şekilde doktor kontrolüne gitmesi gerekmektedir. Eğer araştırmalar sonucunda kişide veba olduğu tespit edilirse kişi hızlı bir şekilde tedaviye alınacaktır.

Veba Tedavi Türleri

Vebanın tedavi edilmesinde yalnızca tek bir etken rol oynamaktadır. Veba bakteri boyutunda vücutta yayılan bir hastalık olduğu için ancak ilaçla tedavi edilebilmektedir. Herhangi bir organ üzerinde büyüyen tümör benzeri bir yapı olmadığı için cerrahi operasyon gibi işlemler veba tedavisinde mümkün değildir.

İlaç Tedavisi

Hastalığının kişinin bedeninde can bulunmasının ardından hızlı bir şekilde ilaç tedavisine geçilmelidir. İlaç tedavisi ne kadar hızlı bir şekilde başlarsa ancak o seviyede etkileri olumlu yönde görülebilir. Bunun aksi durumlarda hastalığın ilerlemesi an meselesidir. İlerleyen veba hastalıklarının çözümü ise oldukça zor olmaktadır. Bundan kaynaklı olarak kullanılacak olan yöntem antibiyotiklerdir.

Antibiyotikler

Antibiyotik tedavisi veba için geçerli olan tek tedavi olarak görülür. Bunun aksinde başka bir tedavi yöntemi mevcut değildir. Tek başarılı sonucu verecek olan antibiyotik tedavisinin çeşitli aşamaları bulunmaktadır.

Streptomisin

Streptomisin bir ay ara ile düzenli olarak hastaya uygulanır. Bu sayede kişinin vebaya karşı vücut direnci arttırmaya ve yaşamsal faaliyetleri üst düzeye çekilmeye çalışılır.

Gentamisin

Gentamisin ise genel olarak vücudun vebaya karşı mücadele etmesinde etkili olan bir antibiyotik türüdür. Hızlı bir şekilde vücudun hastalığa karşı direnç göstermesine yardımcı olur. Fakat gentamisin tedavisi kişi eğer böbrek hastalığı taşıyorsa uygulanmaz. Çünkü gentamisin adlı antibiyotiğin böbrek hastalıklarını ileri seviyelere taşıyıcı bir etkisi bulunmaktadır. Veba hastalığı bulunan kişinin tüm hastalıkları incelendiğinde bu ilaç kendisine verilmez.

Doksisiklin

Doksisiklin ise pek çok hastalığın tedavisinde kullanılan bir antibiyotik çeşididir. Veba hastalığına yakalanmış olan kişilerin hızlı bir iyileşme sürecine girmesi için destek olarak kişilere verilir. Bakteri öldürme hızı çok yüksek olduğu için basit bir antibiyotik olmasına rağmen vebanın en büyük düşmanlarından biri sayılır. Bundan kaynaklı olarak veba hastalarına başlanan ilk antibiyotiklerden demek doğrudur.

Ciprofloksazin

Bu antibiyotik türü ise vebanın bozmaya çalıştığı DNA sarmallarını düzenleyen ilaç çeşididir. Vücut içerisinde bozulan yapıları onarmak ve tedaviye destek vermek amaçlı olarak hastada kullanılmaya başlanır. Pek çok veba hastasına destek amaçlı olarak verilen antibiyotikler arasındadır. Tek başına vebaya karşı kesin bir sonucu yoktur. Destek olarak kullanılması daha mantıklıdır.

Kloramfenikol

Kloramfenikol ise hastalıkla mücadele için verilen temel antibiyotiklerden bir tanesidir. İlaç direkt olarak hastanın vücudunda oluşan veba hücrelerine enjekte olur. Burada hastalığın diğer organlara yayılmasını önlemek için bir set, adeta bir kale oluşturur. Oldukça önemlidir ve neredeyse tüm veba hastalarında aktif olarak kullanılır.

Veba Tedavi Öncesi

Veba tedavisinin öncesinde uygulanacak olan bazı analizler vardır. Bu analizler yapıldıktan sonra veba tedavisine başlanmalı. Kişinin bedeninde hastalığın ne kadar ilerlediği ve verdiği hasarlar öğrenilip onlardan sonra tedavi süreci başlayacaktır.

Hastanın Durumunun Analiz Edilmesi

Hasta hastaneye başvuru yaptığında ve kişinin veba hastalığına sahip olduğu fark edildiğinde hızlı bir şekilde bulunan yöntemler hasta üzerinde uygulanır. Veba tedavisinde zaman kayıp edilemeyecek derecede önem taşır.

Muayene

Öncelikle veba şüphesi bulunan kişiler muayeneye alınır. Muayene sonrasında kişilerin ne seviyede veba hastalığına yakalanmış olduğu teşhis edilmeye çalışılır. Kişinin verdiği şikayetlerden yola çıkılarak yapılan tespitler sonrasında daha detaylı incelemeler için hasta laboratuvar testleri bölümüne sevk edilir. Burada uygulanacak işlemler sonrasında hastalığın ilerleme boyutu daha net olarak anlaşılabilecektir.

Laboratuvar Testleri

Veba teşhisi bulunan kişiler hızlı bir şekilde laboratuvar testleri bölümüne alınır. Burada hastaya kan testi, idrar testi gibi basit testlerde dahil olmak üzere pek çok test uygulanır. Eğer uygulanan testlerin sonuçları pozitif yönde ise hastanın vebalı olduğu net şekilde ortaya çıkıyorsa tedavi sürecine geçilmeden önce hızlı bir şekilde hasta için karantina süreci başlar. Veba hızlı olarak yayılan bir durum olduğu için vebalı kişinin toplum arasında bulunması son derece tehlikelidir.

Karantina

Karantina yöntemi veba hastalığı için yüzyıllardır uygulanan yöntemlerden bir tanesi olarak bilinir. Günümüzün güncel şartlarında dahi veba hastalığı çok bulaşıcı bir hastalık olduğu için karantina yöntemi uygulanmaktadır. Geçtiğimiz yüzyıllar içerisinde veba hastaları karantinaya alınır fakat bu karantina bölgesine bazı hekimler harici kimse gönderilmezdi. Bu sayede vebanın yayılması engellenmeye çalışıldı. Günümüzün modern şartlarında ise veba hastalarının karantinaya alınması hastanelerde oluyor. Sürekli olarak gözetim altında bulunan veba hastalarının tedavileri bu karantina bölgelerinde sürdürülüyor.

Veba Tedavi Sonrası

Veba tedavisinin tamamlanmasının ardından hasta artık farklı bir evreye adım atmış olur. Artık sorunların ve hastalığın büyük bir bölümü geride bırakılmıştır ve hastanın sadece gerekli olan şartları yerine getirmesi gerekir.

Kontrol Süreci

Hasta düzenli olarak ilk bir ay içerisinde haftada bir gün, daha sonra ikinci ay içerisinde iki haftada bir gün, daha sonra ise ayda bir kez olmak kaydıyla yıl boyunca kontrollerine devam etmelidir. Bu süreler ve kontrol şartları hastanın tedavisini gerçekleştiren doktorun kararları gereğince değişiklik gösterebilir. Kontrol sürecinde etkin olarak karar verme mekanizması ancak hastanın tedavisini yapan hekime bağlıdır. Fakat artı gelişen durumlar yaşanmazsa bu durumda hastanın kontrol süreleri yukarıda belirttiğimiz rakamlar çerçevesinde gelişecektir.

Hastanın Yapması Gerekenler

Veba hastaları tedavi sonrasında doktorun kendisine önermiş olduğu tüm tavsiyeleri yerine getirmek zorundadır. Doktorun kişiye özel olarak verdiği tavsiyeler haricinde hastanın yapması gerekenlerden bir tanesi kendisini kısa vade içerisinde yormamasıdır. Çok sık şekilde yorgunluk verici işler ile uğraşması hastanın metabolizmasını çok kısa dönem içerisinde güçsüz hale getirmesine sebep olabilir. Kişinin vücut ve kitle endeksine göre doktorun verecek olduğu perhiz listesine göre beslenmesi de gerekebilir.

Sık Sorulan Sorular

Veba hastalığı ile ilgili olarak insanların çok sık şekilde merak ettiği sorular var. Bu sorular üzerinden en sık şekilde merak edilenleri sizler için bir liste haline getirdik. Bu liste haline getirdiğimiz soruları ise veba konusunda uzman olan hekimlere sorduk. Aldığımız cevapları toplayarak sizlere sunduk.

Veba Hastalığı Günümüzde Görülmekte Midir?

Veba hastalığı günümüzde hala aktif olarak görülmektedir. Fakat vebanın yayılım alanları günümüz şartları ile sınırlıdır. Gelişen tıp teknikleri sebebiyle vebanın çok erken teşhis edilmesi sayesinde gelişmiş dünya ülkelerinde görülmesi nadirdir. Fakat Madagaskar ve Afrika bölgesinde yeterince su bulunmadığı ve temizlik faaliyetleri yerine getirilmediği için veba görülme oranı çok daha yüksektir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre toplam olarak Afrika ve Madagaskar üzerinde görülen yıllık veba hastalığının sayısı 1.000 ile 2.000 arasında değişiklik göstermektedir. Fakat bu rakamlar yüzyıllar önce yaşanan büyük veba salgınında görülen rakamlar ile kıyaslandığında oldukça küçüktür.

Vebanın Kesin Bir Tedavisi Var Mıdır?

Veba hastalığının kesin ve net bir tedavisi vardır. Bu tedavi yöntemi gelişmiş ilaç sanayi sayesinde ortaya çıkan antibiyotiklerdir. Oldukça basit bir çözümü vardır. Fakat veba hastalığı kendini sekiz ile on gün arasında belli etmektedir. Hastalığın tedavisi için sekiz ve on gün arasında tanı konulması gerekmektedir. Daha sonra ilerleyen dönemlerde vebanın fark edilmesi ve tedaviye başlanması sıkıntılı süreçleri beraberinde getirebilir.

Veba Bulaşıcı Bir Hastalık Mıdır? Nasıl Bulaşır?

Veba bulaşıcı bir hastalıktır. Vebanın bulaşması için kişi ile aynı ortamda hava solumak, kişinin dokunduğu nesnelere dokunmak, kişinin direkt olarak tenine dokunmak yeterlidir. Kişide bulunan veba hastalığının ilerleme evrelerine göre çevresinde bulunan kişilere bulaştırma ihtimali yükselir. Vücutta bulunan bakteri sayısının yoğunluğuna göre etrafında olan kişilere bulaşması yüksek ihtimallidir.

Veba Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Bağımlılık Yapar Mı?

Veba tedavisinde kullanılan ilaçların bağımlılık yapması mümkün değildir. Veba tedavisinde kullanılıyor olan antibiyotiklerin bağımlılık yaptığı henüz görülmemiştir. Yalnızca kullanılan bu antibiyotiklerin sadece bazı durumlarda kişilerde yan etkisi oluşmaktadır. Fakat çoğunlukla veba tedavisinde kullanılan ilaçların pek çok hastalıkta kullanılıyor olmasından ötürü sorun yarattığı durumlar görülmemektedir. Artı olarak gelişen durumlar bu noktaya dahil değildir.

Tedavi Sürerken Sigara Ve Alkol Kullanılabilir Mi?

Veba tedavisi oldukça hassas ve yoğun süren bir tedavidir. Kişiler genellikle veba tedavisi sürecinde hastanede karantina altında bulunurlar. Kişilerin sigara içmesi ve alkol kullanması yasaktır. Hastane şartlarında bu ürünleri kullanamayacaklarından dolayı böyle bir sorunun sorulması dahi hatadır. Kişilerin böylesine büyük bir hastalıkla mücadele ederken böyle gereksiz noktalara değinerek tedavi süreçlerini riske atmaları oldukça mantıksız olarak görülen bir eylemdir.

Veba Hastalığı Evde Tedavi Edilebilir Mi?

Veba hastalığı evde tedavi edilebilir. Fakat bu doktorlar tarafından tavsiye edilmemektedir. İleri seviyede olan veba hastalarının evde tedavi edilmesi zaten mümkün değildir. Buna devlet müsaade etmemektedir. Hastalığın diğer insanlara yayılma riski göz arkası edilemez. Fakat başta söylediğimiz gibi çok hafif şekilde vebaya yakalanmış ve belli bir süre hastanede yattıktan sonra bulaşıcı faktörleri geride bırakmış kişiler tedavi süreçlerine evde devam edebilirler.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Veba hastalığı kesinlikle tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Hastalığın tedavi edilmemesi halinde kişinin iç organlarına zarar vermeye başlaması çok geç olmayacaktır. Zarar gören iç organların bulaşıcı özellik barındıran vebaya teslim olmalarından dolayı genellikle alınmaları daha uygun bulunur. Bu noktada tedavi edilmeyen veba hastalarının ilk aşama olarak iç organlarının bazılarını kaybedebileceğini söyleyebiliriz. Eğer hasta bu noktada bile tedaviyi reddediyor ise kendi ölümünü hazırlayacaktır. Tedavi edilmeyen veba hastaları belli bir süre içerisinde yavaş yavaş iç organlarının ölümüyle genel bir ölüme doğru gideceklerdir.

Hastalığın Bitkisel Bir Çözümü Var Mı?

Veba hastalığının bitkisel çözümleri bulunmamaktadır. Bitkisel çözümler olduğunu iddia eden kişiler mevcuttur. Fakat tıbbın bu konuda net bir kararı yoktur. Veba oldukça riskli bir hastalık olduğu için direkt olarak modern tıp ile müdahale edilmesi gerekir. Bitkisel çözüm ile tedavi edilmeyi beklemek ve zaman kaybetmek hastanın yaşamsal fonksiyonları açısından tehlikeli olabilir. Bundan dolayı doktorlar ve hastaneler bitkisel tedaviyi veba hastalarına önermezler.

Kimler Vebaya Yakalanır?

Veba hastalığına yakalanan kişiler yakın dönem içerisinde kemikli ve kıkırdaklı hayvanlarla temasta bulunmuş kişilerdir. Bu hayvanlara sincaplar, kediler, fareler, sokak köpekleri örnek olarak gösterilebilir. Pireler yoluyla insana geçebilen veba ölümcül derecede olabilir. Özellikle hasta olduğu için üzülüp sevdiğiniz bir sokak hayvanı vebalı olabilir. Bu noktada dikkatli davranmak gerekir. Ayrıca vebayı beraberinde getiren bir başka unsurda hijyendir. Hijyen kurallarına uzun dönem uymayan kişilerde zamanla çeşitli bakteriler oluşur. Bu bakteriler zaman içerisinde birbiri ile etkileşime girerek veba bakterisini meydana getirebilirler.

Veba Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Veba tedavisi hastanın durumuna göre sürer demek mümkündür. Kişinin veba ile ne kadar süredir beraber yaşadığı, yaşı, vücut direnci gibi konular burada oldukça önemlidir. Bu şartlara bağlı olarak vebanın tedavisi kişiden kişiye göre değişebilmektedir. Fakat erken teşhis ile hastaneye başvurmuş kişilerin veba tedavileri genellikle ortalama olarak beş veya altı ay içerisinde tamamlanmaktadır. Bu süre sonrasında kişi tamamen günlük hayatına döner.

Tedaviden Sonra Hasta Tamamen İyileşir Mi?

Veba tedavisinden sonra kişiler tamamen iyileşmektedirler. Günlük hayatlarına kısa bir süre içerisinde dönebilirler. Antibiyotik yoluyla tedavi edilen bir hastalık olduğu için kolaylıkla ayağa kalkar gündelik yaşama dönülebilir. Fakat burada erken teşhisin ve tedavinin önemi oldukça önemlidir. Erken teşhis yapılmamış olan veba hastalarının tedaviden sonra uzun dönemler tamamen iyileşmediği görülmüştür.

Tedaviden Sonra Veba Hastalığına Karşı Bağışıklık Kazanmak Mümkün Mü?

Tedavilerden sonra veba hastalarının vebaya karşı bir bağışıklık kazandığı doğrudur. Fakat veba çok kısa süreler içerisinde evrimleşebilir. Mutasyon geçirmiş farklılaşmış olan veba bakterisi tekrar aynı kişiye geldiğinde vücut bu bakteriyi tanımayabilir. Bu noktada bağışıklığın bir önemi kalmayacak hasta tekrar veba hastalığına yakalanabilir. Bu konu hakkında bazı Avrupalı doktorlar artık Avrupa halklarının vebaya karşı bağışıklık kazandığını savunuyor. Bir başka grup ise vebanın sürekli değişim gösterdiğini bundan kaynaklı olarak vebaya karşı bağışıklık kazanılmayacağını ifade ediyorlar. Kişiler ne söylerse söylesin henüz vebaya karşı bağışıklık kazanılıp kazanılmadığı konusu net değil. Bunun üzerinde özellikle Avrupa’da bulunan bilim adamlarının çalışmaları devam ediyor diyebiliriz.

Veba Nasıl Tedavi Edilir?

Veba çok uzun sürelerdir kolaylıkla tedavi edilen bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkmasından ve belirtilerini vermeye başlamasından sonra, daha doğrusu hastalık teşhis edildikten sonra hemen tedaviye başlanır. Tedavi için geniş spektrumlu antibiyotikler kullanılır. Yaklaşık on dört ile yirmi bir gün arasındaki kullanım sonrasında veba tamamen ortadan kalkar. Sonrasında ise tekrar riskini önlemek amacıyla hasta aşılanır.

Veba Tedavisinde Kullanılan Antibiyotikler Nelerdir?

Vebanın tedavisinde iki tip antibiyotik kullanılır. Hastalığın teşhis edildiği evreye göre de bu antibiyotiklerden birisi seçilir.

1. Tetrasiklin, ilk aşamalarında teşhis edilmiş veba tedavisinde kullanılmaktadır.
2. İleri seviyeli ve güçlü bir antibiyotiktir. Organ hasarı vermeye başlamış veba hastalığının hızlı tedavisinde tercih edilir.