Uyurgezerlik

Uyurgezerlik Hakkında

Uyurgezerlik bir uyku bozukluğu olarak ifade edilir. Uykunun en derin olduğu aşamada gerçekleşen bu durum ayakta gezme, oturma, araba sürme, yemek yeme gibi eylemler ile ortaya çıkabilir. Beyin aktivitelerinin yavaşladığı sırada ortaya çıkar. Genel olarak çocukluk çağında görülmekle birlikte kendiliğinden geçer ancak yetişkinlerde de görülebilir. Nedeni psikolojik etkenler, stresli bir yaşam ve sıkıntı olarak görülür. Ancak tam olarak nedeni henüz belirlenememiştir. Uyurgezerliğin tedavisi için rahat ve konforlu uyku sağlanması, evde güvenlik önlemleri alınması gerekir. Bu sorunun genel olarak bir tedavisi yoktur. Bazı hastalarda sakinleştirici ilaçların kullanılması gerekebilir.

Uyurgezerlik Nedir?

Uyurgezerlik, uykunun ilk sıralarında meydana gelen bir sorundur. Bu sorunu yaşayan bireyler düşük bilinç durumundayken tam bilinç durumundaki motor aktiviteleri yapabilir. Bu aktiviteler yürümek, konuşmak, yemek yeme olabileceği gibi cam açmak gibi tehlike yaratan hareketler de olabilir. Uyurgezerlerin konuşmaları genellikle anlamsızdır. Uyku sırasında yapılan hareketleri hatırlamazlar. Aileden gelen uyurgezerlik sorununun çocukluk çağında görülme sıklığı %17’dir. Yetişkinlik dönemine girildikçe bu sorun kendiliğinden geçebilir. 15-24 yaşları arasında uyurgezerlik sorununun görülme olasılığı %2 olarak belirtilmiştir. Genellikle uykunun ilk üçte birlik kısmında görülür. Bu uykuya REM uykusu adı verilir ve uykunun en derin olduğu zamandır. Bu süre içinde uyurgezer olan kişiler tam uyanmazlar ama hafif uykuya geçebilirler.

Uyurgezerlerin Beyinlerinde Ne Oluyor?

Yapılan araştırmalar beynin, neden kalkıp dolaşmak zorunda hissettiğini henüz açıklayamamıştır. Ancak uyurgezerlik sürecinin nasıl işlediği açıklanabilir. İnsanlar uyurken ilk etapta hafif uyku sonra derin uyku ve sonra yine hafif uyku evresine geçer. Bu evreden sonra REM adı verilen rüya görme evresi başlar. Bu evrede hızlı göz hareketleri meydana gelir. Uykunun tamamı boyunca bu döngü devam eder ve REM uykusunun süresi uzar. REM uykusu sürecinde beden felç halindedir ve kıpırdamaz. Ancak derin uyku evresinde uyurgezerlik meydana gelebilir. Bu esnada beyin hareket edecek kadar aktif çalışır ancak uyurgezer olan bireyler uyanma eğilimi göstermez. Uyku halinde yürüme, konuşma, araba sürme, yemek yeme gibi aktiviteler yapabilirler.

Uyurgezer Beyinler Ne Kadar Aktiftir?

Bu konuda pek çok araştırma yapılmış ve sonucunda uyurgezer beyinlerinin bir kısmının aktif olarak çalışırken bir kısmının aktif olmadığı görülmüştür. Uyurgezerlik durumunda beynin bazı bölümleri uyurken, bazı bölümleri uyanık haldedir. Bu araştırmalar, beynin bu durumunu uyurgezerlik nedeni olarak belirlemiştir.

Uyurgezerlik Nedenleri

Uyurgezerliğin çok sayıda nedeni vardır. Bu nedenler stres, yorgunluk, panik atak gibi psikolojik nedenler olabileceği gibi kalp hastalıkları, astım gibi fiziksel hastalıklar da olabilir. Bu sorunun nedeni henüz tam olarak saptanmamıştır. Önceki dönemlerde kişilerin rüyalarını uyurgezerlik ile yansıttığı düşünülüyordu. Ancak teknolojik ilerleme ile birlikte derin uyku sırasında ve rüya görülmeyen bölümde uyurgezerliğin ortaya çıktığı kanıtlanmıştır. Bu sorunun hastaların stresli olduğu dönemlerde arttığı gözlemlenmiştir.

Nörolojik Rahatsızlıklar

Yetişkinlerde görülen uyurgezerliğin nedeni nörolojik rahatsızlıklar olabilir. Bu rahatsızlıklar aşırı beden yorgunluğu ve stresten kaynaklanabilir. Uyurgezerlerin araba sürmek ya da camdan dışarı çıkmak gibi tehlikeli durumlar yaşayabileceği göz önünde bulundurulmalı ve altında yatan neden mutlaka araştırılmalıdır. Sebebi nörolojik problemler ise bu yönde bir tedavi uygulanır.

Stres Ve Yorgunluk

Stres ve yorgunluk durumu hem yetişkinlerde hem de çocuklarda uyurgezerlik sorununun ortaya çıkmasına neden olabilir. Derin uyku esnasında yorgun ya da stresli olan kişiler hafif uykuya geçerler. Bu uyku sırasında uyurgezer hareketleri sergileyebilirler. Uyandıkları esnada ise yaptıkları hiçbir şeyi hatırlayamazlar. Uyurgezerliğin nedeni araştırılırken stres ve yorgunluk faktörleri ön planda tutulur. Bu etkenlerin ortadan kaldırılması ile uyurgezerlik sorunu tedavi edilebilir.

Farklı Ortamlarda Uyumak

Yapılan araştırmalar farklı ortamlarda uyuyan ve kendini rahat hissetmeyen kişilerde de uyurgezerlik görüldüğünü kanıtlamıştır. Bu bireyler kendilerini rahat ve huzurlu hissetmedikleri ve her an stres içinde oldukları için uyurgezerlik yaşayabilirler. Farklı ortamlarda uyulması yetişkinlerde ve çocuklarda uyurgezerlik nedeni olarak görülmektedir.

Alkol Veya Madde Bağımlılığı

Alkol ya da madde bağımlılığının uyurgezerlik üzerinde etkisi olduğu henüz kanıtlanamamıştır. Ancak bu maddelerin beyin üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Alkolün ya da diğer uyuşturucu maddelerin fazla miktarda alınması, beynin bazı bölümlerinin aktif kalmasına neden olarak uyurgezerliği meydana getirebilir.

Uyurgezerlik Belirtileri

Uyurgezer olan kişiler bir gece içinde birden fazla bu durumu yaşayabilir ya da bir kez yataktan kalkabilir. Bazı kişiler, uyurgezerlik durumunu birkaç gece üst üste yaşayabilir. Bu kişiler yataktan kalktıktan sonra gözlerini açabilir, gözlerini kapalı da tutabilir. Gözleri açık olan uyurgezerlerin bakışları sabittir ve gözleri tam açıktır. Yüzünde herhangi bir ifade bulunmaz. Bu kişilere soru sorulduğunda cevap alamazsınız ya da mantıksız cevaplar duyarsınız. Uyurgezerler çevrede dolaşma ve aktivite yapma eğilimi gösterirler. Uykuda yapılanları, uykudan sonra hatırlamazlar ve uyandırıldıklarında akılları bulanık olur.

Zarar Verme Ve Şiddet Eğilimi

Uyurgezerlik yaşayan kişilerin büyük bir kısmında zarar verme ya da şiddet eğilimi görülmez. Ancak uyku sırasında bir eşyaya zarar verme, şiddetle vurma, tekmeleme gibi durumlar görülebilir. Bu hareketler bilinçsizce ve amaçsızca yapılıyorsa, uyurgezerlik söz konusudur.

Aile Bireylerine Zarar Verme

Uyurgezerliğin bir başka belirtisi de kendisine ya da aile bireylerine zarar vermesidir. Çok nadir olarak görülen bu durum, uyurgezer olan kişilerin çatıdan ya da balkondan düşüp ölmesine ya da aileden birini yaralanmasına neden olabilir. Uyurgezerler, mutfakta bulunan birine, bilinçsiz olarak tabak fırlatabilir ya da bıçak saplayabilirler.

Sürekli Uykululuk Hali

Uyurgezerliğin bir başka belirtisi de kişilerin tam olarak uykusunu alamamasıdır. Geceleri uyku halindeyken kalkan ve yorulan bireyler, tekrar yataklarına dönerler ancak uykularını tam alamazlar. Bu da sürekli uyku halinde olmalarına neden olur. İşte, okulda ya da evde sürekli uyumak isteyebilirler.

Uyurgezerlik Tanı Ve Teşhis Yöntemleri

Uyurgezerliğin tanısı muayene sırasında yapılır. Hastaların psikolojik olarak muayene edilmesi ve hastalık öyküsünün dinlenmesi gerekir. Hasta diğer aile bireylerine zarar veriyorsa, şiddet eğilimi içindeyse, gün boyunca uykululuk halinden yakınıyorsa uyurgezerlik tanısı konulabilir.

Psikiyatrik Muayene

Uyurgezerliğin tanısının tam olarak konulabilmesi için hastanın psikiyatrik muayeneden geçmesi gerekir. Bu muayene sırasında hastanın şikayetleri ve hastalığın öyküsü dinlenir. Uyurgezerliğe hangi durumların neden olduğu tespit edilir. Hastanın nörolojik problemlerinin olduğu tespit edilirse bir nöroloji uzmanına görünmesi istenebilir.

Uyurgezerlik Risk Faktörleri

Uyurgezerlik genellikle çocukluk çağında görülen bir sorundur. Çünkü çocuklar, yetişkinlere göre daha fazla REM uykusunda kalırlar. 4-8 yaş aralığında sıklıkla görülen bu sorun yetişkinlerde %2 sıklığına düşer. Tüm insanların %15 inde görülen uyurgezerlik, her insanın bir defa da olsa yaşadığı bir sorun olarak ifade edilir.

Erkek Çocuklar

Yapılan araştırmalara göre erkek çocuklarında uyurgezerlik görülme ihtimali, kız çocuklarına göre daha fazladır. Yetişkinler için de bu durum aynıdır. Erkeklerde, kadınlara oranla daha fazla uyurgezerlik görülmektedir.

Genetik Faktörler

Uyurgezerliğin aileden geçiş yapabildiği kanıtlanmıştır. Annesinde ya da babasında uyurgezerlik olan bireylerin ileride uyurgezer olması ihtimali daha yüksektir.

Uyurgezerlik Komplikasyonları

Uyurgezer sorunu yaşayan kişiler 5 dakika içinde yatağına dönebilir. Bazıları ise 2-3 saat boyunca evin içinde gezinebilir. Uyurgezerlik sırasında kişilerin bilinçleri kapalıdır ve hareketlerini kontrol edemezler. Bu durum bazı ciddi sorunlara yol açabilir.

Kişinin Kendine ve Çevresindekilere Zarar Vermesi

Uyurgezerlik sırasında çok aktif olan kişiler çatıya çıkabilir, camı açabilir ya da araba sürebilir. Bu eylemler sırasında bilinç kapalı olduğu için ölümle sonuçlanabilen tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir. Uyurgezer olan kişiler diğer aile bireylerine zarar verebilir ya da onları uyandırabilir. Genellikle tek başına bir sorun yaratmayan uyurgezerlik, evin dışına çıkıldığında büyük tehlikeler ile karşı karşıya bırakabilir. Uyurgezerlik sırasında uykunun kesintiye uğramasının sonucunda, gündüzleri daha fazla uyuma isteği ortaya çıkabilir. Okul çağında yaşanan uyurgezerlik ise davranış sorunlarına ve öğrenme zorluklarına neden olabilir.

Uyurgezerlik Nasıl Önlenir?

Uyurgezerseniz ya da evde yaşayan bir yakınınızın uyurgezerlik problemi varsa, bazı önlemleri alarak hayatı kolaylaştırabilir ve yaralanmalara karşı korunabilirsiniz. Stres, uyurgezerliğin başlıca nedenleri arasında yer alır. Stresinizin kaynağını düşünerek bulmaya çalışmalı ve stresli ortamlardan uzak durmalısınız. Gün içinde yapacağınız yarım saatlik egzersiz hareketleri stresten arınmanıza ve geceleri daha rahat uykuya dalmanıza yardımcı olur. Bu sayede, uyurgezerliği büyük ölçüde engelleyebilirsiniz.

Kafein, çikolata, bitkisel olmayan çaylar, nikotin, diyet için alınan ilaçlar ve bazı ağrı kesici ilaçlar da uykuya rahat geçememeniz neden olur. Bunların uyarıcı etkisi vardır ve REM uykusunun daha hafif olmasını sağlar. Bu da uyurgezerlik probleminin arttırmaya yardımcı olur. Kafein içerikli gıdalardan uzak durarak da uyurgezerlik sorununu önleyebilirsiniz.

Güvenli Bir Uyku Ortamı Yaratmak

Uyurgezer problemi olanların yaralanmalarını önlemek için yatmadan önce kapıları kilitleyin. Pencerelerin kapalı olduğundan emin olun. Kesici ve delici olan aletleri ortada bırakmayın. İç kapıların kilitlenmesini sağlayın ya da alarm benzeri uyarılar ekleyin. Uyurgezerlerin ayağının takılabileceği kabloları ya da nesneleri yerden kaldırın. Evinizde merdiven varsa, kapısını mutlaka kilitleyin.

Rutin Uyku Düzeni Oluşturmak

Yorgunluğun uyurgezer olmaya katkı sağladığı bilinmektedir. Bu nedenle kendinizi yorgun hissettiğinizde mutlaka uyuyun. Kendinize bir uyku zamanı planlayın ve bu zamana mutlaka uyun. Yatağa daha erken gitmek ve daha düzenli uyumak, uyurgezerliği azaltabilir. Her gece belirli bir saatte yatağa gidin ve ertesi gün yine belirli bir saatte uyanın. Bu düzeni sürekli olarak tekrarlayın. Hafta sonları gün içinde uyumamaya özen gösterin.

Yapılan araştırmalar, güneş ışığının vücudun iç dengesini sıfırlamaya yardımcı olduğunu kanıtlamıştır. Geceleri uykuya dalmakta zorluk çekiyorsanız, bir saatlik sabah güneşine maruz kalmanız gerekir. Bunun için sabahları güneşle uyanabilir ya da güneş ışığına yakın parlaklıktan ışıklar kullanabilirsiniz.

Uykuya dalma sıkıntısı, uykusuzluğa katkı sağlayabilir. Geceleri uykuya dalamıyorsanız, yatakta beklemek yerine beyninizi yorabilecek farklı aktiviteler yapabilirsiniz. Oda sıcaklığının normal seviyede olmaması da uyku sorunları yaşamanıza neden olabilir. Uyurgezerliğe neden olan uyku sorunlarından kurtulmak için odanın sıcaklığını her zaman kontrol etmeli ve normal seviyede tutmalısınız.

Uyku Öncesi Zihni Boşaltmak

Uyku öncesi zihni boşaltmak, uyurgezerliğin azalmasına katkı sağlar. Bunun için yatmadan önce ılık bir banyo yapabilir, bulmaca çözebilir, kitap okuyabilir, meditasyon yapabilir, bazı gevşeme egzersizlerini deneyebilirsiniz.

Sık Sorulan Sorular

Uyurgezerlik, bazen can ve mal kayıplarına neden olabilen tehlikeli bir sorundur. Bazı kişilerde 5 dakika süren uyurgezerlik bazılarında saatler sürebilir. Uyurgezerin hareketlerini kontrol edememesi, pek çok sorunla karşılaşılmasına neden olabilir. Bunları önleyebilmek ve uyurgezerlerin normal uyumasını sağlamak için tedavi şarttır. Bu tedavi bazı ilaçlar ile yapılabildiği gibi psikolojik destek alınarak da sağlanabilir. Uyurgezerlik hakkında detaylı bilgi sahibi olursanız, evde yaşanabilecek tehlikeleri büyük ölçüde önleyebilirsiniz.

Uyurgezer birini uyku halinde hareket ederken uyandırmak riskli mi?

Uyurgezer olan kişileri hareket ederken uyandırmanın herhangi bir riski bulunmaz. Ancak uyurgezerler hareketlerini kontrol edemediği için hareket ettikleri sırada uyandırıldıklarında panik yaşayabilirler. Bu nedenle uyurgezer olan biri uyandırıldığında, durumun sakince anlatılması ve paniklemesinin önlenmesi gerekir. Uzmanların tavsiyesi uyurgezerleri uyandırmak yerine onlara rehberlik etmenin daha doğru olacağı yönündedir. Sakin bir ses tonu ile onları yataklarına yönlendirebilir ya da onlara hareket ettikleri süre boyunca eşlik edebilirsiniz. Uyandırmamanın özellikle çocuklar için uygulanması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, çocuklara eşlik edilmesi gerektiğini savunmaktadır.

Uyurgezerliğin yatış pozisyonuyla ilgili mi?

Bazı kaynaklar, uyurgezerliğin yatış pozisyonuyla alakası olduğunu belirtmektedir. Ancak uyurgezerlik daha derin bir sorundur. Rüyanın görülmediği derin uyku sırasında ortaya çıkan uyurgezerliğin tam olarak uykuya geçememe ya da tam olarak uyanamama problemlerinden kaynaklandığı bilinmektedir.

Uyurgezerler uykuda yaptıklarını uyandıklarında hatırlar mı?

Uyurgezer insanların her bir farklı hareketler sergileyebilir. Bazıları uykuda yemek yerken bazıları araba sürebilir, bazıları kâbuslar görüp çığlık atabilir ya da konuşulanlara cevap verebilir. Ancak bu insanlarda ortak olan tek nokta, uyandıklarında ne yaptıklarını hatırlayamamalarıdır. Uyurgezerler, uyandıktan sonra, uykuda ne yaptıklarını hatırlamazlar.

Uyurgezerliğin tedavisi var mı?

Uyurgezerliğin tedavisinde ilk aşama hastanın bilgilendirilmesidir. Hastalık hakkında hastaya bilgi verilir ve bazı önlemlerin alınması istenir. Uyku sırasında hastanın yaralanmasına neden olabilecek kesici ve delici aletlerin ortadan kaldırılması gerekir. Kapı ve pencerelerin kilitlenmesi, araba anahtarlarının saklanması gibi önlemler alınmalıdır. Tedavi aşamasında uyurgezerlik ataklarını tetikleyebilecek uyku bozukluklarının giderilmesi gerekir. Uyku ve beslenme düzeni sağlanmalıdır. Uyku öncesinde sinir sistemini etkileyen maddelerin ve ilaçların kullanılmaması sağlanır. Hastalara gündüz uykuları önerilebilir. Uyku öncesinde hastaların tuvalet ihtiyacının giderilmesi gerekir.

Ateş yükselmesi de uyurgezerlik ataklarını tetikleyebilir. Böyle bir durumda ateşin, yatmadan önce kontrol altına alınması gerekir. Uyurgezerlik ataklarını tetikleyebilecek solunum bozuklukları ve hareket bozuklukları gibi durumlar varsa, bu durumların tedavisi sağlanır. Atak saatlerinin belirlenmesi ve bu saatlerde hastaların uyandırılması da tedavi aşamalarından biridir. Davranışsal bozukluğu olan ya da stres sorunu olan hastalarda ise psikolojik tedavi uygulanmaktadır.

Bazı hastalar için doktor tavsiyesi ile kısa etkili olan sakinleştirici ilaçlar kullanılabilir. İlaç tedavileri uyurgezerlik sorunun altında yatan nedenlerin fizyolojik olması durumunda uygulanır. Bu tedaviler benzodiazepin, antidepresan, paroksetin ve melatonin gibi ilaçlar ile yapılır. Hipnoz tedavileri ise uyurgezerlik sorununun psikolojik nedenlerden kaynaklanması durumunda uygulanan tedavi yöntemidir.

Uyurgezerler uyku esnasında neler yapabilir?

Uyurgezerler, uyku sırasında kontrol edemeyecekleri pek çok şeyi yapabilir. Bunlar; araba kullanmak, enstrüman çalmak, yemek atıştırmak, ışıkları açıp kapatmak, anlamsız kelimeler konuşmak, çığlık atmak, pencereyi açmak, çatıya çıkmak, kapıyı açmak, yürümek, başka bir odaya geçmek, giyinmek ve daha pek çok aktivite olabilir. Bazı hareketler kısa süreli iken bazıları saatlerce sürebilir. Uyurgezerler bu aktiviteleri yaptıktan sonra kendiliğinden yataklarına dönerek uyumaya devam ederler.

Uyurgezerler uyku esnasında konuşmalara cevap verir mi?

Uyurgezerler, uyku sırasında konuşmalarınızı anlarlar ve cevap verirler. Ancak verdikleri cevaplar genellikle anlamsız olur ve sabah kalktıklarında bu konuşmaları hatırlamazlar. Bazı uyurgezerler ise konuşmalara el ve kol hareketleri ile karşılık verebilirler.

Uyku düzensizliği uyurgezerliğe neden olur mu?

Uykunun düzensiz olması, uyurgezerliği tetikleyen bir sorundur. Uyku düzensizliği yaşayan kişiler uykuya dalmada güçlük çekebilirler. Uykularını tam alamazlar ve gündüzleri daha fazla uyuma eğilimi gösterirler. Sürekli uykulu olma hali ise uyurgezerliğe neden olabilir. Uyurgezerliği büyük ölçüde önleyebilmek için rutin bir uyku düzeni oluşturulmalıdır. Uyku düzeni oluşturmak adına, sabah kalkış saatleri ve yatış saatlerini oluşturmak önemlidir.

Uyurgezerlik tehlikeli bir rahatsızlık mı?

Uyurgezerlik, kişileri fizyolojik olarak etkileyen bir sorun değildir. Uyurgezer olan kişiler her ne kadar gözleri açık olsa da hafızları ile hareket ederler. Bu da onların balkondan düşme, çatıda atlama, araba sürerken kaza yapma, eşyalara takılıp düşerek yaralanma gibi kazalar geçirmelerine neden olabilir. Uyurgezerler bilinçli olarak hareket etmedikleri için tehlikeli olan pek çok durumla karşıya kaşıya kalabilir.

Uyurgezerler uyku esnasında araba kullanabilir mi?

Uyurgezerlerin sıklıkla yaşadıkları sorunlar arasında araba kazalarında yaralanma vardır. Özellikle her gün araba kullanan kişilerin uyurgezer olması, onların uyku sırasında da araba kullanmasına neden olabilir. Evde yaşayan diğer kişilerin gece yatmadan önce araba anahtarlarını saklaması gerekir.

Uyurgezerlerin cezai ehliyeti var mı?

Dünyadaki uyurgezer vakalarına bakıldığında, uyurgezerlerin pek çok sorun yaşadığı görülmektedir. Bazıları uyku sırasında beste yaparken bazıları insan öldürebilir. Bazıları katil olurken bazıları tecavüz edebilir ya da intihar edebilir. Bazıları ise başkaları ile cinsel ilişkiye girebilir ve bunu hatırlamayabilir. Tıp alanında uyurgezerlerin, uyku esnasında yaptıkları hiçbir olayı hatırlayamadıkları kanıtlanmıştır. Bu nedenle uyurgezerlerin cezai ehliyeti bulunmaz. Uyku sırasında yaptıkları hiçbir şeyden dolayı ceza almayan uyurgezerlerin örnekleri mevcuttur.

Çocuklarda uyurgezerliğin nedenleri nedir?

Çocuklarda uyurgezerlik genellikle 3-9 yaşları arasında görülür. 15 yaşına kadar süren bu sorun kendiliğinden kaybolabilir. Çocuklarda uyurgezerlik sorunu genellikle 10 dakikaya kadar sürer. Bazı çocuklar evde gezinirken bazıları yalnızca kalkıp, yatakta oturabilir. Sorulara cevap vermeyen ve gözleri tamamen açık olan çocuklar, uyku sırasında buldukları yere tuvaletini yapabilir, aşırı sinirli olabilir ve evdeki eşyaları kırabilir hatta kapıdan dışarı bile çıkabilir. Uyurgezer olan çocuklar genellikle ebeveynlerinin odasına ya da ışığa gitme eğilimi gösterirler. Bu eylemleri tamamladıktan sonra yataklarına tekrar dönerek uyurlar ve sabah kalktıklarında hiçbir şey hatırlamazlar.

Çocuklarda uyurgezerliğin nedeni de henüz tam olarak netleşmemiştir. Ancak genetik olduğu düşünülmektedir. Anne ya da babası uyurgezer olan çocuklarda bu sorunun görülme ihtimali yüksektir. Kız çocuklarına oranla erkek çocuklarında daha fazla görülür. Ateşli hastalıklar ya da psikolojik olarak yaşanan travmalar da çocuklarda uyurgezerlik nedenleri arasında yer alır. Uyku düzeninde değişiklik olması, çocukların yoğun stres yaşaması, bazı ilaçların kullanılması, solunum sorunları yaşanması ve çocukların aşırı uykusuz kalması gibi etkenler de uyurgezerliği tetikleyebilir ya da şiddetini artırabilir.

Çocuklarda uyurgezerlik görülmesi durumunda ne yapmak gerekiyor?

Uyurgezer olan çocukların ilk olarak güvenliğinin sağlanması gerekir. Uykusunda gezen çocuklar her ne kadar endişe verici gibi görünse de aslında doğal bir durumdur ve çocuklarda uyurgezerlik sorunu sıklıkla görülebilir. Güvenlik önlemleri alınmasına rağmen ilerleyen ve devam eden uyurgezerlik sorunlarında ise tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Tedavi için ilk aşama psikolojik nedenlerin saptanması ve bu nedenlerin tedavi edilmesidir. Çocuklarda uyurgezerlik sorunu oldukça sık tekrarlanıyorsa, uykunun elektrofizyolojik incelemeleri yapılır. Doktorun gerekli görmesi durumunda çeşitli ilaç tedavileri uygulanabilir.

Uyurgezer çocukların kendiliğinden düzeleceği göz önünde bulundurulmalı ve mutlaka evde bazı güvenlik önlemleri alınmalıdır. Bu çocukların ranzada yatmaması sağlanmalıdır. Evdeki merdivenlerin başında mutlaka kapı olmalıdır ve bu kapı yatmadan önce kilitlenmelidir. Kapıların ve pencerelerin sürgülü olması sağlanmalı ve uyurgezer çocukların dışarı çıkması önlenmelidir. Çocukların uyurgezerlik eylemleri sırasında uyandırılmaması gerekir. Onlarla yüksek sesle konuşulmamalıdır. Kısık ve anlayışlı bir ses tonu ile onların yataklarına dönmesi sağlanmalıdır. Uzmanlar bu konuda şarkı söylemenin yardımcı olacağını düşünmektedir.

Uyurgezer çocukların kafein ve çikolata içeren besinlerden uzak tutulması gerekir. Uyarıcı olan bazı ilaçların da kullanımı bırakılmalıdır. Çocuklara düzenli uyku saatleri oluşturulmalı ve onların, uykularını almaları sağlanmalıdır. Çocuklarda uyurgezerlik aşırı yorgunluk ve uykusuzluk gibi durumlarda daha kolay ortaya çıkmaktadır.

Çocuklara bir uyku günlüğü oluşturmak, uyurgezerliği önemli ölçüde engelleyebilir. Bunun için bir gece boyunca çocuğunuzun hangi saatlerde kalktığını tespit edin. Kaç kez kalktığını da mutlaka not edin. Ertesi gün aynı saatler geldiğinde çocuğunuzu 5 dakika önce uyandırın ve tekrar uyumasını sağlayın. Bu sayede uyurgezerliğinin önüne geçebilirsiniz.

Uyurgezerlik sırasında sandalyeleri düzelten ya da kitaplarını yerleştiren çocuklarınıza anlayışla yaklaşmalı ve onun eylemini bitirmesini beklemelisiniz. Daha sonra yavaş bir şekilde yatağına yönlendirmeli ve sabah uyandığında bu konuyu konuşmamalısınız. Gece yaptıklarını hatırlamayan çocuklara uyurgezerlik sırasında neler yaptığını anlatırsanız onda ve diğer çocuklarda endişeye ve uykuya dalma sorunlarına neden olabilirsiniz. Uyurgezer çocukların bir süre sonra bu durumdan kurtulacağını ve bu sorunun geçici olduğunu unutmamalı ve çocuklarınıza anlayışlı davranmalısınız.

Uyurgezerlik kaç yaşında başlar?

Uyurgezerlik, uyurgezerliğe sebep olan risk faktörlerinin varlığına ve şiddetlerine göre her yaşta ortaya çıkabilmekle birlikte genelde dört ile sekiz yaşları arasında başlangıç yapmaktadır. Yetişkinlerin yani ergenlik sonrası insanlarda başlangıç yapma oranı ise yüzde bir kadardır. Uyurgezerlik tedavi edilmediği müddetçe de şiddetlenme eğilimindedir.

Uyurgezerlik nasıl tedavi edilir?

Uyurgezerlik tedavisi üç aşamalıdır. İlk aşamada hastalığın bir anda ortadan kaldırılması mümkün olmadığı için hastanın uyurgezerlik atağı sırasında yaralanmasının ya da zarar görmesinin önüne geçilir. İkinci aşamada ise hasta psikoterapi seanslarına alınarak sorunun kaynağına inilir. Üçüncü aşamada ise uyku sürekliliğini korumak amacıyla uyku terapileri uygulanır. Bazı vakalarda uykudan hemen önce yatıştırıcı ilaç kullanımı da söz konusudur.

Uyurgezerlik nasıl anlaşılır?

Uyurgezerlik gözlemlenebilen bir sorundur. Hasta, uykusunun tam ortası gibi görünen bir anda kalkarak dolaşmaya başlamaktadır. Bu hastalık öyküsü uyurgezerliğin tanısı için yeterlidir ancak buna ek olarak gün içerisindeki davranış sorunları da incelenir. Ayrıca gerektiği durumlarda hastanın uyku kalitesi de bazı klinik testlerle ölçülebilir.

Uyurgezerlik ne kadar sürer?

Uyurgezerlik ataklarının ilk ortaya çıktığı dönemlerde oldukça kısa olduğunu söylenebilir. Çocuklarda genelde on dakika ile yarım saat arasında bilinçsiz davranışlar söz konusudur. Hastalık tedavi edilmedikçe ilerleme eğiliminde olduğundan dolayı yetişkinlik döneminde saatleri bulabilen atak süreleri ile karşılaşılır. Hasta NREM uykusunda iken bilinçliymiş gibi uzun süreler boyunca hareket edebilir.

Uyurgezerlik neyin belirtisidir?

Uyurgezerlik sorununun en sık görüldüğü yaşlarda vücudun genel bir değişim geçiriyor olması hastalığı tetikleyen sebepler arasında görülmektedir. Yetişkinlerde ise uyurgezerliğin ortaya çıkmasında stres, aşırı çalışma, sürekli halsizlik ve yorgunluk ile vücut direncini düşüren bazı hastalıkların etkili olduğu bilinmektedir. Tüm bilinenlere rağmen uyurgezerliğin tam olarak neyin belirtisi olduğu bilinmemektedir.

Uyurgezerlik bir hastalık mıdır?

Uyurgezerlik ilerleme eğiliminde olan bir sorundur. Çok nadiren birkaç ataktan sonra tamamen ortadan kalkmaktadır. Günümüzde psikoterapi yöntemler ve bazı ilaçlarla tedavisi yapılmaktadır. Genel olarak ise hastalık şeklinde değerlendirilmektedir.

Bebeklerde uyurgezerlik neden olur?

Uyurgezerlik genelde dört yaş ve sonrasında ortaya çıkmaktadır. Üç yaşından sonra yaşanan bilişsel gelişim, uyurgezerliğe zemin hazırlamaktadır. Çocuklarda uyurgezerliğin temel sebebi olarak bazı duygusal travmalar kabul edilmektedir.

Uyurgezerlik sonradan olur mu?

Uyurgezerlik genelde ergenlik çağına kadarki dönemde ortaya çıksa da ergenlik döneminden sonra da yetişkinliklerin yaklaşık olarak yüzde birinde ortaya çıkmaktadır. Sebebi de aşırı yorgunluk hali olarak kabul edilmektedir. Yetişkinlerde ortaya çıkan uyurgezerlik birkaç atak sonra kaybolabilmektedir.

Uyurgezerlik psikolojik mi?

Uyurgezerliğin vücudun aşırı yorulmasından ve psikolojik yorgunluktan kaynaklandığı düşünülmektedir. Çocuklarda ortaya çıkmasının sebebi ise fiziksel yorgunluktan ziyade psikolojik bazı travmalardır. Kısacası hastalığın temel sebebi olarak psikolojik travmalar kabul edilmektedir. Bu açıdan değerlendirdiğimizde psikolojik bir hastalık olduğu söylenebilir.